Như chúng ta đã biết, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng như tất thảy đồng bào đều mong ước có một đời sống ấm no, hòa bình nên đã nhiều lần chủ trương ngăn chặn, trì hoãn nhằm tránh cho chiến tranh xảy ra nhưng chính Pháp là kẻ châm ngòi cho cuộc bùng nổ xảy ra vào ngày 23/9/1945. Từ đó, cuộc chiến diễn ra vào ngày 19/12/1946 là điều tất yếu.
Trong suốt một thời gian dài, cả ta và phía địch đã nhiều lần thực hiện những cuộc đàm phán với thiện chí hòa bình, hữu nghị của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta. Nhưng tất cả đều không đạt được kết quả như mong muốn vì Pháp vẫn không từ bỏ âm mưu mà tiếp tục để các tướng lĩnh hiếu chiến ở Việt Nam. Một lần, Bác nhận được thông điệp từ Paul Mus - thân cận của Cao ủy Bôlae với những điều kiện vô lý mà cốt để chúng ta đầu hàng nếu muốn chiến tranh chấm dứt. Dĩ nhiên, Người đã từ chối và nhấn mạnh rằng mặc dù đồng bào ta yêu chuộng hòa bình nhưng cũng sẽ chiến đấu hết mình vì chính nghĩa, tự do và độc lập nước nhà.
Sau ngày ấy không lâu, Võ Nguyên Giáp theo lời dạy của Người đã tục huyền với Bích Hà, con gái của nhà văn Đặng Thai Mai. Cùng lúc này, chiến sự đang bước dần vào giai đoạn quyết liệt của Chiến dịch Thu - Đông 1947 tại Việt Bắc. Xuyên suốt chiến dịch ấy, ta đã chứng tỏ được khả năng tác chiến hiện đại, chính quy của mình. Cũng trong chiến dịch, Người đã nhân danh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa trao cho Võ Nguyên Giáp chức vụ Đại tướng. Và sau này chính cái tên Đại tướng Võ Nguyên Giáp đó đã ghi mình vào lịch sử quân sự của thế giới.
Bên cạnh những chuyển biến tiêu cực (Mỹ can thiệp sâu vào chiến tranh Việt Nam) cũng có những tác động tích cực: sự thành lập Nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (01/10/1949) cùng rất nhiều nước giành được độc lập khác đã đặt quan hệ ngoại giao với ta. Song song đó là hàng loạt thành tích ta đạt được cả ở hậu phương lẫn mặt trận ngoại, nhất là các tin báo thắng trận ngày một tăng lên.