Có nhiều loại sa mạc. Một số quen thuộc với đá trơ trọi và cát trôi dạt, bên trên là ánh nắng thiêu đốt. Nhưng một số khác, chẳng hạn sa mạc Gobi (ở Mông Cổ) có mùa đông khắc nghiệt. Do đó, sa mạc là nơi mà chỉ có các dạng sự sống đặc biệt mới có thể tồn tại và chúng đã tự thích nghi cho phù hợp với môi trường sống.
Một ví dụ điển hình là cây xương rồng, nó có khả năng thích nghi đặc biệt với điều kiện nóng và khô hạn. Thân cây xương rồng có nạc dầy để trữ nước, có lá rất ít hoặc không có lá nhằm ngăn ngừa nước bốc hơi từ bề mặt của thực vật. Nhiều loài thực vật sa mạc có gai hoặc mùi khó chịu ngăn không cho động vật ăn chúng.
Thực vật sa mạc thường ngủ yên trong mùa khô hoặc rụng hạt để có thể sống sót trong giai đoạn như vậy.