Loài vật không biết ngồi đốt lửa trại và kể cho nhau nghe chuyện đã xảy ra trong quá khứ, những khó khăn hiện tại cũng như mong ước tương lai. Nhưng con người thì có. Một trong những điểm khác biệt giữa con người và động vật là con người có khả năng giao tiếp thông qua ngôn ngữ. Ngôn ngữ là một đặc điểm riêng biệt của con người.
Tất cả chúng ta đều phải học cách sử dụng thứ ngôn ngữ của nền văn hóa mình đang sống. Nếu bạn lớn lên trong một môi trường đa văn hóa, bạn có thể sử dụng được nhiều ngôn ngữ khác nhau. Tuy nhiên, ngôn ngữ mà bạn biết sử dụng đầu tiên thường là ngôn ngữ của bố mẹ bạn. Đó là ngôn ngữ chính hay còn gọi là tiếng mẹ đẻ của bạn. Đôi lúc nó còn được gọi là ”ngôn ngữ trái tim”. Tiếng mẹ đẻ là ngôn ngữ mà bạn am hiểu tường tận nhất và luôn truyền tải thông tin tới bạn chính xác nhất. Có thể bạn cũng sử dụng thành thạo ngôn ngữ thứ hai hoặc thứ ba nhưng tiếng mẹ đẻ vẫn luôn là ngôn ngữ mà bạn yêu thích nhất.
Ngôn ngữ tình yêu cũng vậy. Mỗi chúng ta đều có một loại ngôn ngữ yêu thương chính. Đó là loại ngôn ngữ có khả năng ảnh hưởng tới ta sâu sắc nhất. Sau khi đã tìm hiểu về Năm ngôn ngữ tình yêu - Lời khen ngợi, Quà tặng, Sự tận tụy, Thời gian chia sẻ và Cử chỉ âu yếm - nhiều người độc thân đã nhận ra ngôn ngữ tình yêu cơ bản của họ. Tuy nhiên, cũng có nhiều người, vì chưa bao giờ suy nghĩ về tình yêu theo hướng này nên chưa khám phá được ngôn ngữ tình yêu cơ bản của mình.
Ngôn ngữ tình yêu cơ bản của bạn là gí?
Có hai kiểu người thường gặp nhiều khó khăn trong việc xác định ngôn ngữ tình yêu cơ bản của mình. Kiểu người thứ nhất là những người luôn cảm nhận tình thương bằng cả năm ngôn ngữ. Họ sử dụng thành thạo cả năm ngôn ngữ tình yêu nhưng không biết ngôn ngữ nào ảnh hưởng tới mình nhất. Kiểu thứ hai là những người chưa từng cảm nhận được tình cảm yêu thương. Họ lớn lên trong một gia đình bất ổn và chưa từng cảm thấy an toàn trong tình yêu của bố mẹ hay những người lớn quan trọng khác trong đời họ. Họ không biết ngôn ngữ nào sẽ mang đến cho họ cảm giác được yêu thương nhiều nhất. Chương này dành cho những người chưa xác định được ngôn ngữ tình yêu cơ bản của mình nhưng nó cũng sẽ giúp ích cho tất cả mọi người trong việc mài dũa kỹ năng ngôn ngữ của riêng mình.
1. Quan sát hành vi của bản thân
Làm thế nào để xác định được ngôn ngữ tình yêu cơ bản của chính mình? Cách tốt nhất là hãy bắt đầu bằng việc tự hỏi bản thân: “Mình thể hiện tình cảm và sự biết ơn đối với người khác thế nào?”. Nếu bạn thấy mình thường động viên người khác bằng những lời khen ngợi thì rất có thể đó cũng chính là ngôn ngữ yêu thương cơ bản của bạn. Bạn đã đối xử với người khác theo cách mà bạn muốn người ta đối xử lại mình. Nếu như bạn thường vỗ vai, bắt tay hoặc chạm vào người khác thì có lẽ ngôn ngữ yêu thương cơ bản của bạn chính là cử chỉ âu yếm. Nếu bạn thường xuyên tặng quà cho người khác, trong mọi thời điểm thì có thể ngôn ngữ yêu thương chính của bạn là quà tặng. Nếu như bạn thường chủ động hẹn ăn trưa hay mời người khác đến nhà dùng bữa tối thì có lẽ thời gian chia sẻ là ngôn ngữ yêu thương cơ bản của bạn. Nếu bạn luôn quan sát và giúp đỡ người khác thì rất có thể sự tận tụy chính là ngôn ngữ yêu thương của bạn.
Hãy chú ý, tôi chỉ dùng những từ “có lẽ”, hay “rất có thể” khi nói về ngôn ngữ tình yêu cơ bản của bạn. Sở dĩ khiến tôi không đưa ra kết luận chắc chắn là do từ những nghiên cứu của mình, tôi nhận ra rằng có 25% người độc thân thường sử dụng một loại ngôn ngữ yêu thương nhưng lại muốn nhận được một loại ngôn ngữ khác; còn
75% còn lại thường sử dụng thứ ngôn ngữ mà họ mong muốn nhận lại.
2. Quan sát những gì bạn đòi hỏi ở người khác
Nếu bạn thường nhờ ai đó giúp bạn làm bài tập thì sự tận tụy có thể là ngôn ngữ tình yêu cơ bản của bạn. Nếu bạn thường dặn dò bạn bè chuẩn bị đi du lịch là: ”Nhớ mang quà về cho tớ” thì ngôn ngữ yêu thương chính của bạn có thể là quà tặng. Nếu bạn nhờ người thân mat-xa giúp hoặc bạn thường nói: “Cậu có thể ôm tớ một cái được không?”, thì rất có thể cử chỉ âu yếm là ngôn ngữ yêu thương cơ bản của bạn. Nếu bạn thường xuyên rủ bạn bè đi mua sắm, đi du lịch hay đến nhà bạn dùng bữa, nghĩa là bạn đang mong có được thời gian chia sẻ. Nếu bạn thường hỏi mọi người: ”Thế này có được không? Tôi có viết báo cáo đúng ý anh không? Anh thấy tôi làm vậy có đúng không?”, nghĩa là bạn đang mong nhận được những lời khen tặng.
Thông thường, những yêu cầu về mặt vật chất của ta sẽ thể hiện những nhu cầu tinh thần mà ta mong muốn. Vì vậy, việc quan sát những điều bạn đòi hỏi ở người khác có thể giúp bạn nhận biết được ngôn ngữ tình yêu cơ bản của mình.
3. Lắng nghe những điều bạn đang phàn nàn
Những điều bạn phàn nàn (cho dù nói ra ngoài miệng hay chỉ nghĩ trong đầu) cũng có thể giúp bạn nhận ra ngôn ngữ tình yêu cơ bản của mình.
Sau khi tốt nghiệp được 9 tháng, Brad bắt đầu đi làm. Tôi hỏi anh:
- Mọi thứ sao rồi?
- Chắc là ổn. Nhưng có vẻ chẳng ai coi trọng những đóng góp của tôi dù tôi luôn phải làm rất nhiều thứ.
Biết Brad khá quen thuộc với khái niệm Năm ngôn ngữ tình yêu nên tôi hỏi:
- Ngôn ngữ yêu thương cơ bản của anh là lời khen ngợi, đúng không?
Anh gật đầu và nói:
- Đúng vậy! Và có lẽ vì thế mà tôi mới không thật sự vui vẻ với công việc của mình.
Những lời than phiền của Brad đã thể hiện rất rõ ngôn ngữ yêu thương cơ bản của anh.
Nếu bạn cảm thấy rằng bạn bè không dành nhiều thời gian cho bạn, có thể ngôn ngữ yêu thương chính của bạn là thời gian chia sẻ. Nếu bạn than phiền rằng chỉ có một người bạn tặng quà sinh nhật cho bạn, vậy thì rất có thể quà tặng là ngôn ngữ tình yêu cơ bản của bạn. Nếu bạn than phiền không được ai ôm trong vòng 2 tháng qua, vậy thì cử chỉ âu yếm có thể là ngôn ngữ yêu thương của bạn. Nếu bạn chán nản vì không được ai giúp đỡ và mọi người để bạn làm tất cả mọi việc, vậy thì sự tận tụy có thể là ngôn ngữ yêu thương của bạn.
Những lời than phiền thường thể hiện những tổn thương tinh thần mà ta phải gánh chịu. Điều tương phản lại có thể chính là ngôn ngữ tình yêu của bạn. Nếu bạn nhận được sự quan tâm của mọi người thông qua loại ngôn ngữ đó, cảm giác tổn thương sẽ biến mất. Khi ấy, bạn sẽ cảm thấy mình được yêu thương và trân trọng.
4. Đặt ra câu hỏi đúng đắn
Việc hẹn hò sẽ mang đến cho bạn một cơ hội tuyệt vời để khám phá ngôn ngữ tình yêu cơ bản của mình. Hãy tự hỏi bản thân câu hỏi sau: “Mình thích điều gì nhất về người mình đang hẹn hò? Tại sao mình luôn muốn ở cạnh người ấy?”. Việc trả lời câu hỏi này sẽ giúp bạn sáng tỏ được nhiều điều.
Hoặc bạn có thể tự hỏi mình: ”Tiêu chuẩn của người bạn đời lý tưởng của mình là gì? Nếu mình có thể gặp được một người bạn đời hoàn hảo thì người ấy phải như thế nào?”. Hình ảnh người bạn lý tưởng có thể sẽ cho bạn biết về ngôn ngữ tình yêu cơ bản của bạn.
Nếu hiện tại bạn không hẹn hò với ai, bạn có thể tự hỏi: “Mình muốn điều gì nhất trong tình bạn?”. Hãy hoàn tất câu sau: ”Một người bạn lý tưởng sẽ ............. ”. Câu trả lời có thể sẽ tiết lộ ngôn ngữ tình yêu cơ bản của bạn.
5. Hồ sơ ngôn ngữ yêu thương
Hồ sơ ngôn ngữ yêu thương ở phần phụ lục cuối cuốn sách này có thể sẽ giúp bạn xác định được ngôn ngữ yêu thương của mình.
Tìm hiểu ngôn ngữ yêu thương của những người xung quanh
Việc nhận được tình yêu luôn mang đến cho con người niềm vui, nhưng chính trao đi yêu thương mới thật sự khiến chúng ta hạnh phúc nhất. Nếu muốn trở thành một người đáng yêu trong mắt mọi người, bạn phải học cách khám phá ngôn ngữ yêu thương của họ.
Vậy làm sao để biết được điều này? Bạn đâu thể hỏi thẳng họ: ”Ngôn ngữ yêu thương cơ bản của bạn là gì?”, trừ khi họ cũng đã đọc cuốn sách này và muốn bàn về điều đó với bạn. Hãy bắt đầu khám phá ngôn ngữ yêu thương của bố mẹ, anh em, bạn bè, đồng nghiệp hoặc người yêu của bạn theo những cách thức sau.
Quan sát biểu hiện, lời than phiền và đòi hỏi của họ
Hãy bắt đầu bằng những biểu hiện rõ ràng nhất. Bạn có thể dùng những cách thức mà tôi đã trình bày ở phần trước của chương này. Và việc đầu tiên là hãy quan sát cách những người quanh bạn thể hiện tình cảm của họ. Nếu bố bạn thường giúp đỡ mẹ bạn và mọi người xung quanh bằng những hành động cụ thể thì rất có thể ngôn ngữ yêu thương cơ bản của ông là sự tận tụy. Nếu bố luôn ôm bạn mỗi khi bạn về nhà thì có thể ngôn ngữ yêu thương chính của ông là cử chỉ âu yếm. Nếu đồng nghiệp của bạn thường xuyên nói lời khen ngợi và biết ơn đối với người khác thì đó cũng có thể là ngôn ngữ yêu thương của cô ấy. Với nhiều người, bạn sẽ nhận ra điều này khá dễ dàng bởi biểu hiện của họ là khá rõ rệt. Nhưng với nhiều người khác, bạn sẽ phải khó khăn hơn trong việc khám phá ngôn ngữ yêu thương của họ bởi người ấy thường cảm thấy ngại ngần khi tỏ ra quan tâm đến ai đó.
Cách thứ hai là bạn hãy để ý xem họ thường than phiền về điều gì nhất. Nếu người bạn sống chung nhà với bạn thường nói những câu như: ”Mình cần bạn giúp một tay”, ”Mình chán phải đi dọn khăn tắm ướt của cậu lắm rồi” thì có thể ngôn ngữ yêu thương của người ấy là sự tận tụy. Nếu bạn trai của bạn từng thất vọng nói với bạn rằng: ”Em chẳng bao giờ chủ động hôn anh cả. Chỉ cần hôn lên má cũng được mà!”, thì có nghĩa là cử chỉ âu yếm chính là ngôn ngữ yêu thương chủ yếu của anh ấy. Nếu bạn gái của bạn nói: ”Em buồn vì chẳng bao giờ anh tặng hoa hay bất cứ thứ gì khác cho em vào ngày sinh nhật của em cả” và phản ứng của bạn là:
”Nhưng anh đã đưa em ra ngoài dùng bữa tối. Như vậy không được sao?”, cô ấy đáp lại rằng: ”Tất nhiên là được; và em rất cám ơn anh về điều đó. Nhưng em muốn có thứ gì đó để nhắc em nhớ kỷ niệm này”, thì có nghĩa là cô ấy đã nói về tầm quan trọng của những món quà trong cuộc sống của cô ấy.
Cách thứ ba đó là hãy chú ý đến điều mà những người xung quanh bạn thường yêu cầu.
Nếu mẹ bạn hỏi: ”Chủ nhật này con tới ăn tối nhé?” thì nghĩa là bà đang cần thời gian chia sẻ. Nếu đồng nghiệp của bạn nói: “Khi cậu đi nghỉ về, nhớ mua quà tặng cho tớ nhé!” thì nghĩa là người ấy đang mong nhận được quà tặng. Nếu một người bạn nào đó của bạn gợi ý: “Chúng ta đi dạo nhé?” là đang cần thời gian chia sẻ.
Bạn có thể dễ dàng nhận ra những biểu hiện trên nếu bạn để tâm quan sát và thật lòng mong muốn người ấy cảm nhận được tình cảm của mình. Việc quan sát biểu hiện của mọi người, lắng nghe những lời than phiền hay yêu cầu của họ có thể giúp bạn nhận ra ngôn ngữ yêu thương cơ bản của người ấy.
Khám phá của Margo: Đừng ngại hỏi
Có nhiều cách để bạn khám phá ngôn ngữ tình cảm của người mình thương yêu. Và một trong số đó là hãy hỏi trực tiếp. Tuy nhiên, bạn cần phải cân nhắc trước khi đưa ra câu hỏi và phải thể hiện thái độ muốn lắng nghe câu trả lời của mình.
Chẳng hạn, Margo nói với mẹ:
- Mẹ ơi! Con suy nghĩ kỹ rồi, năm nay, vào sinh nhật của con, con muốn làm một điều gì đó đặc biệt để thể hiện lòng biết ơn đối với công ơn của mẹ. Con mong mẹ suy nghĩ và nói cho con biết mẹ muốn con làm gì cho mẹ vào tuần sau.
- Ồ! Con không cần làm gì cả. Mẹ biết con có tấm lòng như thế là mẹ vui rồi.
- Con cũng mong mẹ vui. - Cô nói. - Nhưng con vẫn muốn làm một điều gì đó thật đặc biệt cho mẹ. Mẹ hãy suy nghĩ đi mẹ nhé.
Tuần sau, Margo ghé thăm mẹ khi bà đang chăm sóc vườn hoa. Khi mẹ cô làm xong, bà lau tay rồi nói:
- Vào nhà đi con, mẹ mới làm nước chanh đấy.
Hai người bước vào nhà; Margo khen vườn hoa của mẹ thật đẹp.
- Do hè này mưa nhiều con ạ. - Mẹ cô nói.
Khi hai người ngồi uống nước chanh, Margo hỏi mẹ:
- Mẹ đã suy nghĩ về những gì con nói về ngày sinh nhật của con chưa?
- Rồi, mẹ đã suy nghĩ rồi. - Mẹ cô nói.
- Vậy mẹ muốn con làm gì nào?
Margo vẫn chưa hình dung được yêu cầu của mẹ là gì.
- Nếu con muốn làm gì đó cho mẹ, vậy thì mẹ muốn được ở bên cạnh con trọn một ngày, từ sáng sớm đến tối. Chúng ta có thể đi mua sắm, đi dạo công viên như hồi con còn bé. Chúng ta cũng có thể ra ngoài ăn hoặc ngồi ở nhà cả ngày cũng được. Mẹ không quan tâm chúng ta sẽ làm gì; mẹ chỉ muốn ở với con một ngày giống như khi con còn bé thôi. Không cần phải ngay sinh nhật con. Trước hay sau ngày đó cũng được.
Margo trả lời, giọng đầy thắc mắc.
- Mẹ, con rất vui khi làm theo ý mẹ. Nhưng mẹ có chắc đó là những gì mẹ muốn?
- Chắc chắn. - Mẹ cô nói. - Mẹ không nghĩ ra được thứ gì có thể làm mẹ vui hơn là được ở cả ngày bên con.
Nếu Margo có ý định tìm hiểu ngôn ngữ yêu thương của mẹ mình thì cô đã thành công. Mẹ cô đã nói rất rõ ràng rằng: “Thời gian chia sẻ chính là ngôn ngữ yêu thương của mẹ”. Vậy là bằng cách hỏi trực tiếp mẹ mình, Margo đã có được câu trả lời.
Về sau, Margo đã rất xúc động khi nhớ lại kỷ niệm này. Cô nhận ra rằng kể từ sau khi tốt nghiệp đại học và chuyển nhà vào thành phố, cô rất ít khi ở cạnh mẹ. Mỗi tuần cô đều ghé thăm mẹ nhưng hầu như lúc nào cũng chỉ ở lại được khoảng 15 đến 30 phút. Sau khi suy nghĩ kỹ hơn, cô nhớ lại rằng lần nào mẹ cũng nói: ”Con không ở thêm được một chút à?”. Nhớ lại những lời này, Margo biết rằng thời gian chia sẻ chính là ngôn ngữ yêu thương của mẹ mình.
Khám phá của Helen: Mỗi người thích một món quà khác nhau
Ở tuổi 56, Helen lại trở thành người độc thân khi chồng bà qua đời trong một tai nạn giao thông. Để giúp đỡ bà vượt qua cú sốc tâm lý đó, một người bạn đã mời bà tham dự buổi sinh hoạt của người độc thân do tôi chủ trì.
- Ban đầu tôi không thích đến đây. - Bà tâm sự với tôi. - Tôi không có cảm giác mình là người độc thân. Tôi vẫn nghĩ chồng mình vẫn còn sống, chỉ là ông ấy đi vắng mà thôi. Nhưng bây giờ thì tôi mừng vì mình đã đến. Tuy tôi chưa từng nghe nói đến những ngôn ngữ yêu thương nhưng tôi nghĩ mình cần áp dụng những điều này vào mối quan hệ với con trai tôi.
Brett - con trai của Helen - năm nay 32 tuổi. Anh kết hôn ngay sau khi tốt nghiệp đại học và ly hôn 2 năm sau đó. Sau khi ly hôn, Brett sống một mình và rất ít khi liên lạc với bố mẹ. Tuy nhiên, từ khi bố mất, anh về thăm nhà thường xuyên hơn. Helen hy vọng mối quan hệ giữa hai người sẽ trở nên thân thiết hơn.
- Tôi nghĩ mình cần khám phá ngôn ngữ yêu thương của Brett.
Tôi đề nghị bà hãy thử hỏi Brett câu hỏi sau: “Bố mất rồi, giờ chỉ còn lại hai mẹ con mình thôi. Mấy tháng qua con đã giúp mẹ rất nhiều. Mẹ muốn làm gì đó để con biết mẹ rất cảm động trước những điều con đã làm cho mẹ. Mẹ có thể làm gì cho con đây?”.
Một thời gian sau, tôi có nhận được thư của Helen: ”Bây giờ tôi đã biết ngôn ngữ yêu thương chủ yếu của Brett chính là sự tận tụy”. Brett đã trả lời câu hỏi của mẹ mình rằng: “Mẹ ạ! Điều tuyệt nhất mà mẹ có thể làm cho con lúc này là đơm giúp con mấy cái cúc áo. Con có cả tá áo bị đứt cúc. Con biết mẹ có cả một ngăn tủ đựng đầy cúc áo. Mẹ có thể kiếm được cái nào đó hợp và khâu lại giúp con”.
- Hóa ra một tá của Brett đến 15 cái. - Helen nói. - Tôi còn giúp nó khâu luôn 6 cái quần và 4 cái áo khoác nữa. Gần đây, nó hỏi xem liệu tôi có thể đến nhà nó và chỉ nó cách tẩy vết bẩn trên thảm được không. Tôi có cảm giác Brett đã cho tôi quay trở lại cuộc đời nó. Tôi không muốn gấp rút quá nên tạm thời tôi chỉ đáp lại những yêu cầu cụ thể của nó. Nhưng tôi biết thằng bé rất biết ơn những gì tôi làm. Tôi nghĩ mình đã sử dụng đúng ngôn ngữ yêu thương của Brett.
Thử nghiệm
Một cách khác để khám phá ngôn ngữ yêu thương của người khác là thử nghiệm từng loại ngôn ngữ một. Nếu bạn không biết ngôn ngữ yêu thương cơ bản của người đó là gì và mối quan hệ của hai bạn vẫn chưa đủ thân thiết để hỏi trực tiếp thì bạn hãy thể hiện sự quan tâm của mình qua từng ngôn ngữ một và quan sát phản ứng của họ. Chẳng hạn, bạn có thể dành ra một tuần để nói những lời khen ngợi với người mà bạn yêu mến. Tuần sau đó, bạn hãy tặng cho người ấy một vài món quà nhỏ, chẳng hạn như một tấm thiệp. Tuần tiếp theo, bạn hãy cố sắp xếp ít nhất một cuộc đối thoại chất lượng với người ấy. Tuần sau nữa, bạn hãy tập trung suy nghĩ xem liệu mình có thể làm gì được cho người ấy, nhất là những việc mà người ấy nhờ vả. Tuần cuối cùng, bạn hãy mang đến cho người ấy những tiếp xúc thân thể mang tính khẳng định và thích hợp ("Thích hợp" ở đây có nghĩa là phù hợp với bản chất mối quan hệ giữa hai người).
Tuần nào bạn sử dụng đúng ngôn ngữ yêu thương cơ bản của người đó, bạn sẽ nhận ra sự khác biệt trong thái độ của họ. Người ấy sẽ vui hơn đồng thời sẽ tỏ ra biết ơn bạn hơn bình thường, thậm chí có khi họ còn viết thư cảm ơn vì những điều bạn đã làm nữa.
Bạn cần phải đầu tư thời gian và công sức mới có thể khám phá được ngôn ngữ yêu thương cơ bản của một người nào đó. Nhưng chắc chắn đây sẽ là một sự đầu tư khôn ngoan và hữu ích. Học cách sử dụng ngôn ngữ yêu thương của người khác chính là chìa khóa để mở cửa trái tim họ. Trong chương kế, chúng ta sẽ bàn về lợi ích của những thông tin này đối với các mối quan hệ trong gia đình.
Những điều cần suy ngẫm
1. Bạn đã khám phá ra ngôn ngữ yêu thương cơ bản của mình bằng cách nào?
2. Bạn có biết ngôn ngữ yêu thương cơ bản của bố, mẹ, anh, chị... của mình không? Nếu không, bạn có biết làm thế nào để khám phá ra điều đó không?
3. Hai người bạn thân của bạn là ai? Bạn có biết ngôn ngữ yêu thương cơ bản của họ không? Nếu không, hãy trả lời những câu hỏi sau:
Người ấy thường thể hiện tình cảm và sự biết ơn đối với người khác như thế nào?
Họ thường yêu cầu bạn điều gì nhiều nhất?
Gần đây họ có thường than phiền điều gì không?
Nếu những câu trả lời trên vẫn không giúp bạn biết được câu trả lời thì bạn có thể hỏi trực tiếp họ câu hỏi sau: “Tớ rất trân trọng tình bạn của chúng ta và cậu biết liệu tớ có thể làm gì để củng cố tình bạn của chúng ta hay không?”.
4. Hãy viết ra danh sách những người quan trọng trong cuộc đời bạn. Hãy viết ngôn ngữ yêu thương cơ bản của họ ngay bên cạnh nếu bạn biết rõ về chúng. Nếu không, hãy dùng những ý tưởng trong chương này và bắt đầu lên kế hoạch khám phá chúng.