Tăng nhất A hàm kinh nói: “Một vị hoàng tử tuy còn nhỏ nhưng lớn lên có thể cai trị một đất nước, ra lệnh cho muôn dân; một đốm lửa nhỏ tuy không rực sáng, nhưng có thể đốt cháy một khu rừng; rồng tuy còn bé nhưng có thể tùy thời phun mưa; chú Sa di tuy còn nhỏ, nhưng lớn lên sẽ trở thành đấng Pháp vương độ người vô số”. Nói như vậy để chúng ta thấy rằng chớ khinh thường những điều bé nhỏ, trong những điều bé nhỏ ắt hẳn chứa đựng điều phi thường.
Có một phạm nhân bị kết án tử hình, mong muốn duy nhất của anh ta trước khi chết là được gặp mẹ. Khi gặp bà mẹ già lần cuối cùng, anh ta đột nhiên giận dữ mắng chửi: “Tại sao bà không dạy những điều thiện cho tôi khi còn nhỏ!” Người phương Đông có một câu tục ngữ: “Người yếu cắt trộm bầu, người khỏe dắt trộm bò”, nghĩa là nói một đứa trẻ ban đầu chỉ ăn cắp một chút đồ nhỏ nhặt, song khi thói trộm cắp đó đã ăn sâu vào rồi thì lòng tham sẽ ngày càng lớn dần, về sau sẽ trộm đồ có giá trị hơn, lúc đó dù có muốn dạy dỗ cũng đã muộn màng. Như sách Hậu Hán thư nói: “Ngăn chặn từ nhỏ thì dễ, chứ muốn cứu vãn khi đã đến đường cùng rồi thì rất khó”.
Vậy làm thế nào để ngăn trừ, chặt đứt sự tăng trưởng của cái ác? Tô Đông Pha từng nói: “Phàm làm việc gì nếu không có kế hoạch kỹ lưỡng ngay từ đầu thì sẽ không có kết quả tốt”. Vì vậy, trước khi bắt tay vào việc gì bạn đều phải chuẩn bị thật cẩn thận và chu đáo, nếu ngay từ khi bắt đầu, bạn không có tư tưởng thiện lành và hành động đúng đắn, lại cũng không biết quay đầu là bờ, thì kết cục sẽ tạo ra những thói quen xấu không thể cứu vãn được.
Kinh Dịch có câu: “Lý sương kiên băng chí”, nghĩa là một khi dẫm phải sương tuyết, chúng ta liền biết rằng thời tiết giá băng, khắc nghiệt đang đến, cũng như khi bắt tay làm một việc gì cũng nên lường trước những khó khăn mình chuẩn bị đối diện. Pháp cú kinh cũng dạy rằng: “Chớ coi thường cái ác nhỏ vì cho rằng nó không gây hại gì, giọt nước tuy bé, nhưng dần dần tích tụ lâu ngày sẽ tạo ra sức mạnh lớn. Phàm tội lỗi lớn đều là do những sai lầm nhỏ tích tụ dần”.
Tàn thuốc lá nhỏ bé có thể tạo thành một trận cháy rừng lớn, một cơn cảm cúm nhẹ có thể gây viêm màng não, cũng như một vết thương nhỏ cũng có khả năng làm mất mạng. Những giọt nước nhỏ chảy lâu ngày có thể đục thủng viên đá, những quả cầu tuyết nhỏ lăn mãi có thể gây ra tuyết lở. Từ đó có thể thấy, nếu chúng ta không đoạn trừ cái ác nhỏ thì sẽ gây ra những hậu quả không thể cứu vãn được.
Cũng giống như con người thời nay, muốn làm gì thì làm, hành động tùy hứng, không e ngại tàn phá thiên nhiên, cứ trải qua ngày tháng tích lũy như vậy, rồi gây ra những thảm họa cho người dân và trái đất như lũ lụt, sạt lở đất núi, v.v.
Tục ngữ có câu: “Con sâu làm rầu nồi canh”, vì vậy, một việc xấu nhỏ của cá nhân cũng đủ gây ra những tổn thất lớn và nỗi ân hận cho bản thân, xã hội, đất nước và thậm chí là cả thế giới. Nếu mỗi cá nhân đều có thể bắt đầu từ các việc thiện nhỏ đúng lúc như: nói một lời khen ngợi, tặng người một nụ cười, khởi lên một ý niệm tốt, sẵn sàng giúp đỡ người cơ nhỡ mọi lúc mọi nơi, bảo vệ môi trường, v.v. thì đó đều là những yếu tố giúp cải thiện thế giới của chúng ta.
Hiện nay, tại những nơi như công viên, phòng họp, phòng trưng bày nghệ thuật, v.v. chúng ta thường thấy bức tượng một cậu bé đang đi tiểu được làm bằng đồng1. Cậu bé người Bỉ này trong thời khắc quan trọng, đã dùng nước tiểu của mình để cứu hàng nghìn người dân. Có thể thấy, những việc thiện tuy nhỏ vẫn có thể làm lợi ích cho thiên hạ, cứu mạng muôn người.
1 Lịch sử ghi lại, vào thế kỷ XIV, thành phố Brussels của nước Bỉ bị bao vây bởi quân đội Tây Ban Nha. Lãnh đạo và người dân nơi đây đã tổ chức phòng thủ, do đó những kẻ tấn công bèn lập ra một kế hoạch đặt chất nổ tại các bức tường của thành phố. Một cậu bé tên Julianske đã theo dõi khi quân xâm lược thực hiện kế hoạch. Cậu bé đã đi tiểu vào dây dẫn cháy và nhờ đó cứu được thành phố. Để tỏ lòng biết ơn đối với cậu bé, người dân nơi đây liền đúc một bức tượng của cậu và để tên Manneken Pis (cậu bé đi tiểu).
Hàn Phi Tử nói: “Bờ đê dài hàng nghìn trượng cũng có thể bị sập bởi hang kiến”. Nghĩa là khi kiến đào đất làm tổ thì sẽ tạo thành lỗ hổng lớn bên trong, và khi mưa bão lớn kéo đến rất dễ khiến cho đê bị vỡ. Cổ đức cũng dạy rằng: Việc nhỏ là khởi đầu của việc lớn, cái lớn được sinh ra từ cái nhỏ, vĩ mô từ vi mô mà thành. Giọt nước tuy rất nhỏ, nhưng lâu ngày chúng có thể tạo thành một vực nước, cát bụi vô cùng bé nhưng có thể tích tụ thành một ngọn núi, nửa bước chân tuy không tính là bao, nhưng cứ đi mãi, thì chúng ta có thể đi được hàng ngàn cây số. Việc thiện dù nhỏ nhưng tích lũy dần sẽ tạo thành công đức lớn. Tất cả điều này là để nhắc nhở chúng ta rằng, nên thận trọng trong từng hành động, lời nói và tư duy.