▸ Chỉ với một cục pin nhỏ vứt ra môi trường, chúng sẽ làm ô nhiễm khoảng 500 lít nước và một mét khối đất trong 50 năm, còn với những khối pin lớn từ xe máy hay ô tô thì sức hủy hoại môi trường còn khủng khiếp hơn rất nhiều lần. Với năng lực của con người hiện nay, việc xử lý ô nhiễm trong đất và đặc biệt là ô nhiễm nguồn nước ngầm đang là một thách thức cực đại và chưa có được những giải pháp hữu hiệu.
▸ Các bạn hãy tưởng tượng, khi chúng ta cho pin đã qua sử dụng vào chung với những rác thải thông thường hoặc tiện tay vứt ra nương vườn, chôn xuống đất, để ngoài mưa gió… Qua quy trình chôn, đốt rác hiện nay hoặc theo thời gian, pin tan chảy, phân rữa tạo ra một lượng lớn những kim loại nặng rất độc hại như chì, thủy ngân, cadmium… Những kim loại này lặng lẽ ngấm vào đất, xuất hiện trong nguồn nước ngầm và gây ô nhiễm nghiêm trọng. Chưa hết, sau đó chúng tiếp tục “di chuyển” vào các loài tảo, vào cây cối, vào các loài rau củ quả, vào tôm cá… Rồi chính chúng ta là “mắt xích cuối cùng” sử dụng những thực phẩm đó làm thức ăn. Hậu quả, kim loại nặng tích tụ trong cơ thể người với hàm lượng nhân lên gấp hàng ngàn lần, gây ra những tàn phá khủng khiếp cho cơ thể như dị dạng thai nhi, ung thư các loại, tổn thương hệ thần kinh trung ương, còi xương ở trẻ nhỏ và tổn thương hệ xương khớp không hồi phục suốt cuộc đời… Điều đáng lo ngại là chúng ta không bao giờ thấy ngay trước mắt những tổn thương này, các bạn ạ.
▸ Sự tích lũy chất độc hại trong môi trường vào cơ thể con người tăng lên với cấp số nhân theo nguyên lý Tích lũy sinh học thông qua chuỗi thức ăn, bản chất của nó chính là trong đất và nước, kim loại nặng hấp thụ hoặc dính vào các sinh vật nhỏ, các chất gây ô nhiễm ở mức này không gây ra nhiều thiệt hại trong thực phẩm. Tuy nhiên khi những con cá nhỏ ăn các thực vật phù du thì tích lũy sinh học ở đó sẽ tăng lên tới cả chục lần. Rồi cá lớn lại ăn nhiều cá nhỏ, tích lũy lên tới hàng trăm, hàng ngàn lần, đến cuối cùng động vật ăn thịt trong đó có cả con người ăn cá lớn cũng như các loài cây cỏ và sự tích lũy chất độc sẽ lên tới hàng triệu lần. Phép nhân này sẽ tiếp tục tăng lên trong suốt chuỗi thức ăn cho đến khi nồng độ cao của chất gây ô nhiễm đã được khuếch đại trong nhóm top đầu của động vật ăn thịt (trong đó có con người) và gây ra những tổn thương sức khỏe khủng khiếp nhất.
▸ Dưới tác động của vi sinh vật, thủy ngân vô cơ trong những cục pin có thể được chuyển đổi thành methylmercury, thường tập trung trong cơ thể cá, con người sau khi ăn loại cá này, methylmercury đi vào cơ thể và tấn công hệ thần kinh trung ương, tấn công hệ nội tiết, đồng thời ảnh hưởng tới miệng, các cơ hàm mặt và răng. Sự phơi nhiễm thủy ngân kéo dài gây ra các tổn thương não và có thể gây tử vong. Phụ nữ mang thai bị nhiễm metylmercury có thể gây ra những dị tật bẩm sinh ở thai nhi, đứa trẻ sinh ra thường chịu những tổn thương không thể phục hồi ở hệ thần kinh trung ương, co giật, trí tuệ kém phát triển. Con người tiếp xúc với thủy ngân trong thời gian dài dẫn đến run rẩy, mất khả năng điều hòa vận động, thay đổi tính cách, giảm trí nhớ, mất ngủ, mệt mỏi, đau đầu, giảm cân, căng thẳng tâm lý và viêm lợi.
▸ Kim loại chì trong pin: Kim loại chì không có vai trò về sinh lý với cơ thể và hoàn toàn có hại với sức khỏe con người. Bất kỳ một lượng chì nào được tìm thấy trong người đều cho thấy do tiếp xúc với môi trường bị ô nhiễm, do tiếp xúc với thực phẩm, nước, các loại thuốc Nam và các vật dụng có chứa chì. Chì là chất độc phức tạp, có nhiều tác dụng khác nhau trên hầu hết các cơ quan của cơ thể như hệ thần kinh trung ương, hệ tạo máu, tiêu hóa, xương… và đặc biệt chì cũng qua được nhau thai để gây độc tính lên thai nhi.
▸ Cadimi có trong pin: Cadimi gây hại đối với thận và xương ở liều cao. Khi vào cơ thể, cadimi sẽ phá hủy canxi của xương làm xương trẻ em kém phát triển, có thể gây còi xương. Cadimi gây loãng xương, gãy xương, mất xương nghiêm trọng ở người già. Cadimi gây ra ung thư tuyến tiền liệt, ung thư phổi, ung thư vú. Cadimi còn gây rối loạn sự hoạt động của các chất như kẽm, sebon, sắt trong cơ thể dẫn đến sự đảo lộn của nhiều quá trình sinh học, gây nhiều tình trạng bệnh lý khác nhau và có thể gây tử vong. Cadimi xâm nhập vào cơ thể chủ yếu qua đường thức ăn từ thực vật được trồng trên đất bị ô nhiễm, đặc biệt từ những khu công nghiệp hoặc từ thói quen xả pin ra nương vườn của bà con ta.
Với những tác hại kéo dài ở trên, bác sĩ rất mong mỗi người trong chúng ta hãy hành động, vì chính sức khỏe của mình và cho những đứa con sau này, đừng để con trẻ phải gánh chịu những hậu quả do chính sự vô cảm, thiếu trách nhiệm của chúng ta gây ra. Bắt đầu từ ngày hôm nay, các bạn hãy tạo cho mình thói quen sau, các bạn nhé:
1. Nhắc nhở người xung quanh và các thành viên trong gia đình bảo quản pin vào những hộp riêng, tuyệt đối không cho vào thùng rác chung vì nguyên lý xử lý các loại pin sẽ khác với những loại rác thông thường khác. Tuyệt đối chúng ta không vứt các loại pin, dù nhỏ nhất ra môi trường, sân vườn hay chôn dưới đất. Vì tất cả những hành động đó chỉ có thể làm tồi tệ hơn tình trạng ô nhiễm nguồn đất và nước, trước hết là ngay chỗ mình sống, rồi đến những vùng lân cận. Mỗi gia đình làm thật tốt việc này đã là may mắn cho những đứa con của chúng ta sau này lắm rồi.
2. Hiện nay ở Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh đã có những điểm thu gom pin cũ hoặc đổi pin lấy cây xanh, các bạn có thể truy cập vào trang Facebook “Green Life” để biết thêm chi tiết nhé! Nếu các bạn ở các tỉnh thành khác, xin tạm thời hãy cất giữ pin đã qua sử dụng vào một hộp riêng nhé! Sớm muộn gì cũng sẽ có những đơn vị, tổ chức đến thu gom hoặc thu đổi ạ. Mọi người cũng có thể truy cập một trong hai website: Vietnamrecycles.com hoặc Moitruongxanhvn.com để được biết thêm thông tin về thu gom pin.
3. Xin mọi người hãy luôn để pin xa tầm tay trẻ em. Đã rất nhiều trẻ bị sặc hoặc nuốt phải pin rồi, vô cùng nguy hiểm.
4. Bất cứ có cơ hội nào, các bạn hãy tuyên truyền để mọi người biết rằng pin cũ chứa các kim loại vô cùng độc hại, xin đừng vứt nó ra nương vườn, ao ngòi hay chôn, đốt mà hãy bảo quản vào một chiếc hộp riêng chờ cơ hội thu đổi.
5. Nếu bạn nào kinh doanh sửa chữa ô tô, xe máy cũ, xin hãy lưu ý bảo vệ sức khỏe của chính mình, tránh phơi nhiễm kim loại nặng cũng như tạo thói quen gom những pin, ắc quy cũ, hỏng vào một góc riêng cẩn thận. Vì thực sự cơ sở của các bạn đang là một kho pin khổng lồ, vô cùng nguy hại với môi trường nếu chúng ta để nó nằm lăn lóc ngoài môi trường.
6. Cơ quan nơi các bạn công tác cũng nên có thùng gom pin để vào một góc riêng nhé! Rất mong các bạn thông báo cho mọi người trong công ty biết chỗ cất giữ pin cũ để không ai vứt xả pin bừa bãi ra môi trường.
Các bạn ạ, một cánh én không thể làm nên mùa xuân, nhưng khi chúng ta cùng chung tay chia sẻ trách nhiệm, một Trái đất thanh bình và sạch sẽ đang chờ đón những đứa con – thế hệ tương lai của chúng ta.