Từ bé đến giờ, đây mới là lần đầu tiên tôi đi viện

(Nào ai biết, chuyến đi này cũng là lần đi cuối)

Trong tuần qua, bác sĩ thăm khám rất nhiều bệnh nhân, tuy nhiên ám ảnh nhất đó là ba trường hợp hơn 50 tuổi, các bạn ạ. Bệnh nhân đến viện vì đau lưng, tuy nhiên sau khi thăm khám chụp chiếu cho thấy cột sống đã bị những tế bào u di căn phá hủy đa tầng, tổn thương còn xâm lấn tới xương cùng, cánh chậu và các xương sườn. Với những tổn thương như vậy gần như các bác sĩ còn rất ít cơ hội để can thiệp hiệu quả và triệt để. Ưu tiên bây giờ là điều trị triệu chứng, giảm đau, nâng cao thể trạng. Tiên lượng vô cùng kém.

“Từ bé đến giờ đây mới là lần đầu tiên tôi đi viện” hay “Tôi thấy trong người bình thường nên không đi khám” là những lời bác sĩ vẫn thường được nghe trong quá trình tiếp xúc với bệnh nhân cũng như mọi người. Đây chính là những câu nói làm bác sĩ buồn và ít nhiều cảm thấy bất lực. Ai cũng biết rằng cuộc đời mỗi chúng ta là những chuỗi ngày “Sinh-lão-bệnh-tử”, nghĩa là không có gì tồn tại mãi mãi. Một cỗ máy siêu việt cũng chỉ có thể vận hành trong một quãng thời gian nhất định, con người không thể thoát ra ngoài những quy luật đó của tạo hóa. Mỗi chúng ta, dù có chăm lo ăn uống hay thể dục thể thao tốt đến cỡ nào thì theo thời gian, các cơ quan bộ phận trong cơ thể cũng sẽ lão hóa tăng dần, hệ miễn dịch cùng sức đề kháng giảm đi, nguy cơ “hỏng hóc” hoặc bị các tế bào lạ, các vi sinh vật gây bệnh xuất hiện trong cơ thể theo đó mà tăng lên. Lúc này, bệnh tật xuất hiện. Và khi để cơ thể báo hiệu bằng những triệu chứng như chán ăn, thiếu máu, gầy sút cân, ra mồ hôi trộm… đồng nghĩa với sự thật rằng chúng ta đã đi đến khúc cuối của con đường bệnh tật. Ở đó, người thầy thuốc có giỏi đến đâu, công nghệ Y học phát triển đến cỡ nào thì cơ hội chiến thắng cũng không còn nằm trong tay chúng ta nữa. Xã hội phát triển, con người càng hiểu biết đồng nghĩa với “Chủ động dự phòng bệnh tật và xây dựng thói quen kiểm tra sức khỏe định kỳ hằng năm” sẽ là trọng tâm trong chính sách nâng cao sức khỏe con người ở bất cứ nơi đâu, trong bất cứ gia đình nào. Đây chính là chìa khóa giúp chúng ta mở cánh cửa tìm đến sức khỏe vững bền, trọn vẹn.

Những ai nhận thức được quy luật này sẽ chủ động phòng ngừa bằng chính lối sống lành mạnh, tập thể dục thể thao thường xuyên, ăn uống điều độ, sống cho đi nhiều hơn để nhận lại những nụ cười cùng sự thanh thản trong tâm hồn. Thêm nữa, xây dựng cho gia đình mình một “Quỹ sức khỏe hằng năm” và cứ đến ngày cả nhà cùng nhau đi kiểm tra sức khỏe chính là lời khuyên bác sĩ tâm huyết gửi đến các bạn. Rất mong mọi người hãy biến nó thành hiện thực sau khi đọc những dòng chữ này. Còn nỗi buồn nào hơn khi bệnh nhân đến khám và không cho bác sĩ bất cứ một cơ hội chiến thắng vì bệnh tình đã nặng. Lòng người quặn đau khi chứng kiến khuôn mặt thẫn thờ của bệnh nhân hay những giọt nước mắt của người thân âm thầm rơi ngoài buồng bệnh.

Các bạn ạ, không có một thiết bị máy móc duy nhất nào hay một xét nghiệm nào có thể sàng lọc, phát hiện sớm tất cả những bất thường, đặc biệt là tế bào ung thư trong cơ thể chúng ta. Khi nhắc đến “Tầm soát ung thư” hay “Kiểm tra sức khỏe định kỳ” có nghĩa là những người thầy thuốc sẽ áp dụng rất nhiều những giải pháp khác nhau để cùng phối hợp kiểm tra cơ thể. Chúng bao gồm xét nghiệm máu, xét nghiệm phân, xét nghiệm nước tiểu, xét nghiệm chất dịch cơ thể, xét nghiệm các tổ chức, siêu âm các bộ phận, chụp X-quang, cắt lớp, cộng hưởng từ, điện tim, nội soi, sinh thiết... Điều đáng mừng hiện nay là người dân đã bắt đầu quan tâm đến công tác kiểm tra sức khỏe định kỳ, tuy nhiên nhiều trong số đó còn chưa biết nên làm ở đâu, thực hiện những nội dung gì, kết quả ra sao và độ tin cậy thế nào… Bài viết dưới đây, bác sĩ xin giải đáp một phần những thông tin đó.

Điều đầu tiên khi đi kiểm tra sức khỏe định kỳ đó là các bạn cần tìm bác sĩ ở các bệnh viện, phòng khám có uy tín để được thăm khám sàng lọc trước những vấn đề sức khỏe nổi bật, từ đó tập trung ưu tiên kiểm tra chuyên sâu. Ví dụ bạn hay đau đầu thì cần ưu tiên chụp cộng hưởng từ sọ não-mạch não, làm điện não đồ, siêu âm hệ mạch máu nội sọ và ngoài sọ, khám các xoang và vùng hầu họng… rồi mới nghĩ đến đi làm thêm các xét nghiệm thăm dò khác. Việc đánh giá tình trạng sức khỏe và tư vấn các xét nghiệm thăm dò sẽ do người bác sĩ trực tiếp thăm khám cho bạn chỉ định, vì vậy việc lựa chọn bác sĩ khám ban đầu rất quan trọng nhằm tránh sót các tổn thương cũng như hạn chế việc bạn phải đi làm các xét nghiệm không cần thiết, tốn tiền, mất thời gian còn mang thêm sự khó chịu vào người.

Điều tiếp theo đó là trong trường hợp các bạn đi kiểm tra sức khỏe định kỳ (dù cơ thể cảm thấy bình thường, không có triệu chứng gì nổi bật) thì cần làm những nội dung gì? Để trả lời câu hỏi này, bác sĩ mong muốn các bạn biết rằng trong Y học, các thăm dò cận lâm sàng cơ bản được chia thành ba nhóm lớn: Thứ nhất đó là nhóm các xét nghiệm, bao gồm các xét nghiệm về máu (công thức máu, sinh hóa máu, nhóm máu, đông máu, miễn dịch, tủy huyết đồ, xét nghiệm các yếu tố gợi ý các loại u và các loại nấm-ký sinh trùng, định lượng các kháng nguyên-kháng thể…), xét nghiệm nước tiểu, xét nghiệm các loại dịch của cơ thể. Thứ hai đó là nhóm các thăm dò, chẩn đoán hình ảnh như chụp phim X-quang, siêu âm, chụp cắt lớp vi tính các mức độ, chụp cộng hưởng từ. Thứ ba đó là các thăm dò chức năng có hay không có kết hợp hình ảnh như nội soi dạ dày-đại tràng, nội soi cây khí phế quản, điện chẩn thần kinh-cơ, điện não đồ, điện tâm đồ, sinh thiết các tổn thương, đo độ loãng xương, đo chức năng hô hấp, đo chức năng bàng quang, chụp mạch máu can thiệp… Ngoài ra, hiện nay ở một số bệnh viện lớn ở nước ta đã có máy chụp PET-CT, đây là một phương tiện chẩn đoán hình ảnh và thăm dò phát hiện rất tốt các tổn thương sớm trong cơ thể, tuy nhiên giá thành cho mỗi lần thăm khám còn khá đắt.

Bác sĩ liệt kê ra như vậy để các bạn biết được rằng có rất nhiều các phương tiện và máy móc hỗ trợ phát hiện bệnh, tuy nhiên người thầy thuốc không thể lạm dụng chỉ định tất cả các nội dung trên cho tất thảy các bệnh nhân khi chưa cần thiết mà cần lựa chọn những phương tiện thăm dò phù hợp khi đứng trước mỗi bệnh nhân cụ thể, mục đích cuối cùng đó là tìm ra bệnh chính xác, tránh để sót các thương tổn kèm theo cũng như tiết kiệm được thời gian và tiền bạc cho người bệnh. Và điều này trong nhiều trường hợp là rất khó, phụ thuộc vào năng lực cũng như kinh nghiệm, trách nhiệm của người thầy thuốc. Ở chiều ngược lại, bác sĩ hy vọng mọi người cần thay đổi suy nghĩ rằng mình có điều kiện nhưng lại ít thời gian, mình cứ lựa chọn vào các bệnh viện tư (rất đắt tiền cũng được) với một câu nói quen thuộc khi gặp nhân viên y tế ở đó: “Làm hết các xét nghiệm để kiểm tra sức khỏe tổng thể cho mình nhé, gói tốt nhất và đắt nhất”. Theo cá nhân bác sĩ thì đó chưa phải là lựa chọn tốt nhất (dù các bạn có điều kiện kinh tế), vì hai lý do: Các bạn tốn một khoản tiền tương đối lớn với tất thảy những xét nghiệm thăm dò mà nhân viên y tế ở đó chỉ định. Thứ hai là dù tốn tiền nhưng có thể bạn vẫn bị để sót những vấn đề sức khỏe vì thăm dò cần làm bạn lại không được làm, xét nghiệm chưa cần thiết bạn lại được chỉ định, từ đó tạo cho chúng ta cảm giác ảo (nhưng nguy hiểm) đó là nghĩ rằng cơ thể mình đang khỏe mạnh, dù bản chất mình đang có vấn đề về sức khỏe. Một doanh nhân lớn ở Hà Nội hằng năm vẫn qua phòng khám tư do mình sở hữu để kiểm tra sức khỏe (điện tim, xét nghiệm máu, siêu âm...) rồi luôn nhận được câu trả lời là bình thường đột ngột phát hiện khối ung thư dạ dày giai đoạn muộn (vì chưa bao giờ được tư vấn đi nội soi đường tiêu hóa) luôn ám ảnh bác sĩ về câu chuyện kiểm tra sức khỏe định kỳ.

Quay lại với những bạn đi khám sức khỏe định kỳ dù cơ thể chưa có triệu chứng gì, tối thiểu các bạn nên thực hiện được các xét nghiệm, thăm dò sau:

Ngoài những nội dung thăm dò cơ bản ở trên, Y học luôn không ngừng phát triển để tạo ra nhiều những cỗ máy hiện đại và giá trị hơn nữa. Tuy nhiên theo cá nhân bác sĩ, bàn tay, kinh nghiệm, khối óc và trái tim của người thầy thuốc lâm sàng vẫn luôn chiếm phần trọng tâm nhất trong công cuộc khám chữa bệnh cứu người.

Cộng hưởng từ: Giải pháp chính xác và an toàn giúp khảo sát cơ thể con người