Góc cảnh báo:Câu chuyện tiêm vào cổ

Ca phẫu thuật cấp cứu lấy khối máu tụ chèn ép cột sống sau khi tiêm chọc vào cổ (Bệnh viện hữu nghị Việt Đức, 2h sáng ngày 16/7/2019)

Các bạn ạ, đây là hình ảnh sau khi bác sĩ kết thúc ca mổ cấp cứu lúc hai giờ sáng vào một đêm mùa thu năm 2019. Bệnh nhân nữ hơn 50 tuổi có bệnh lý thoát vị đĩa đệm cột sống cổ tuy nhiên chưa nặng, vì thấy đau mỏi nhiều nên chị chủ động đi giác hơi nắn bóp thầy lang ở ngoài, sau khi về nhà được tầm sáu tiếng xuất hiện tê bì chân phải tăng dần kèm theo cảm giác tức nặng chân. Rồi chân phải của chị không thể nhúc nhích được, cảm giác khủng khiếp đó dần lan sang chân còn lại và cuối cùng, chị mất hoàn toàn khả năng vận động cảm giác từ vùng ngang ngực trở xuống. Gia đình lo lắng quá vội chuyển lên bệnh viện tỉnh rồi qua quen biết kết nối bác sĩ để chuyển thẳng lên bệnh viện Hữu nghị Việt Đức. Bệnh nhân được chụp phim cộng hưởng từ cấp cứu. Kết quả cho thấy chị có một khối máu tụ rất to đang chèn ép nặng cột sống cổ, đó chính là nguyên nhân gây liệt hai chân. Ca mổ cấp cứu được tiến hành lúc gần nửa đêm và kết thúc sau đó hai tiếng, khối máu tụ lớn trong cột sống cổ của chị được lấy bỏ, tủy thần kinh được giải phóng chèn ép. Sau mổ chị thở yếu nên nằm hồi sức ba ngày rồi chuyển về khoa phòng. Ngày thứ năm sau mổ, con trai bệnh nhân vào gặp bác sĩ, cảm xúc dâng trào, nắm chặt tay bác sĩ, con trai chia sẻ: “Chân mẹ em đã vận động trở lại được như bình thường rồi, bác sĩ đã cứu cuộc đời của mẹ em”. Niềm vui không tả xiết, các bạn ạ.

Qua câu chuyện này, bác sĩ cũng có đôi điều xin được gửi gắm:

1. Khi có vấn đề về xương khớp, cột sống, các bạn nên đi khám sớm để có phác đồ điều trị, lời khuyên tư vấn từ những bác sĩ chuyên sâu và tại những cơ sở y tế có đầy đủ máy móc trang thiết bị, mọi người nhé! Hiện nay nhiều người khi có vấn đề sức khỏe phát sinh chưa tìm hiểu kỹ đã vội vàng nghe lời mách bảo thầy này cô kia nắn bóp, đắp thuốc, kéo giãn tốt lắm rồi tìm đến để nhận về những hậu quả khôn lường. Hình ảnh cậu thanh niên 20 tuổi người Lạng Sơn chỉ vì đau cổ, nghe bạn bè mách bảo đi kéo nắn thầy lang để rồi bị thoát vị đĩa đệm cột sống cổ cấp tính, gây liệt hoàn toàn tứ chi cách đây mấy năm còn ám ảnh bác sĩ đến bây giờ.

2. Nếu đi xoa bóp, bấm huyệt, châm cứu, các bạn nên tìm đến những trung tâm chính thống, được đào tạo bài bản tại những viện Y học cổ truyền, trung tâm phục hồi chức năng có giấy phép hoạt động chính thức từ Bộ Y tế. Và trong cơn say, cơn đau, cơn mệt mỏi, cơn mơ ngủ… hãy cẩn thận với những động tác xoay-nắn-giật-nhổ đột ngột từ nhân viên xoa bóp. Vì chính những động tác này có thể vô tình làm thoát vị cấp, vỡ mạch máu… gây liệt cấp tính. May mắn phẫu thuật được sớm thì còn cơ hội, mọi sự giải ép thần kinh chậm trễ đều phải trả giá bằng chính việc mình phải ngồi xe lăn suốt cả cuộc đời.

3. Lúc nào trong và sau tác động matxa, châm cứu, tiêm chọc vào cột sống mà các bạn thấy tê bì tay chân hoặc yếu tăng dần thì cần vào ngay trung tâm y tế có khả năng chụp cộng hưởng từ để quét ngay cột sống xem có bị thoát vị, máu tụ chèn ép cấp tính gì không, các bạn nhé! Thời gian là vàng trong những tình huống này.

4. Vấn đề tiêm chọc vào cột sống rất nguy hiểm nếu thực hiện ở những trung tâm không chính thống, không đảm bảo vô khuẩn và tiêm “mò”, nghĩa là người tiêm “sờ sờ nắn nắn” rồi tiêm thẳng vào đó luôn. Các bạn có biết thành phần, tác dụng, tác dụng phụ, tai biến biến chứng của thuốc đó hay chưa? Với tổn thương rất bé ở sâu trong cột sống, làm sao có thể tiêm “mò” vào đúng vị trí đó? Hay sẽ tiêm chọc vào vị trí khác. Nhiễm trùng, áp xe, tiêm vào mạch máu, chọc vào thần kinh, tiêm không đúng vào vị trí cần tiêm... là những vấn đề có thể xảy đến sau tiêm. Ở những trung tâm Y học lớn vẫn có phương pháp tiêm, người ta thường gọi là phong bế, nhưng quy trình nghiêm ngặt vô trùng và người thầy thuốc thực hiện mũi tiêm dưới sự “định vị chính xác” của máy chụp X-quang, siêu âm, cắt lớp vi tính. Có như vậy chúng ta mới kỳ vọng bệnh nhân cải thiện triệu chứng cũng như giảm thiểu nguy cơ nhiễm trùng và các biến chứng khác.

5. Vấn đề nắn trượt đốt sống: Nhiều bệnh nhân chia sẻ với bác sĩ việc đi nắn trượt đốt sống ở thầy lang nhiều đợt nhưng không khỏi, tiền mất, thời gian mất và mang thêm cho mình nỗi thất vọng. Trượt đốt sống là một trong những bệnh lý rất hay gặp, đặc biệt ở nữ giới tuổi trung niêm và người già. Nếu bệnh nhân bị trượt nhẹ, đau ít… ưu tiên điều trị nội khoa, phục hồi chức năng. Nếu bệnh nhân đau nhiều, chèn ép thần kinh nặng nề, chất lượng cuộc sống ảnh hưởng rõ rệt, điều trị thuốc thất bại cần phẫu thuật. Để “nắn trượt” được đốt sống, phẫu thuật viên phải bộc lộ đốt sống trượt, giải phóng tổ chức dây chằng và diện khớp, lấy bỏ đĩa đệm hỏng, bắt ốc vít… rồi dùng hệ thống nắn để xử lý mới hy vọng nắn trượt, đưa các đốt sống về vị trí bình thường. Bác sĩ mô tả như vậy để mọi người hình dung được việc tác động bên ngoài da để “nắn trượt” là điều bất khả thi.

6. Lúc nào chúng ta nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa cột sống?