11SẮC MÀU HẠNH PHÚC: TRAU DỒI NGÔN NGỮ

SỨC MẠNH CỦA NGÔN TỪ

Lời nói kiến tạo con người

Trong suốt cuộc đời mình, tôi đã từng được gọi bằng nhiều cái tên. ơ chương 3, tôi có đề cập đến biệt danh mà các đồng đội của tôi quen gọi tôi - “Chadol”, nghĩa là “thạch anh” hay “người đàn ông cứng cáp”. Tôi có biệt danh đó có lẽ là vì tôi mang họ Cha, hoặc bởi vì tôi có nước da ngăm, nhưng biệt danh ấy đã theo tôi đến tận tuổi trưởng thành. Giờ đây, tôi cảm thấy nó đã ngấm sâu vào trong ý thức của tôi, thúc đẩy tôi trở thành một người sống nồng nhiệt, kiên định giống như tên gọi ấy.

Khi tôi học tiểu học, bạn bè gọi tôi là “Phù thủy môn toán” bởi tôi luôn đạt điểm cao ở môn này. Càng có nhiều người gọi tôi bằng cái tên ấy, tôi càng được thúc giục phải vượt trội hơn nữa trong môn toán. Khi học đến trung học, sở thích của tôi là giải những bài toán phức tạp.

Tôi có thể nhớ như in những gì giáo viên chủ nhiệm đã nói với tôi trong buổi lê tốt nghiệp tiểu học: “Các em thân mến, trên đời này có ba loại người. Thứ nhất là những người vô dụng đối với thế giới này. Thứ hai là những người chẳng tạo nên khác biệt gì cho thế giới này. Thứ ba là những người mà thế giới này thực sự cần. Tôi hy vọng các em sẽ trở thành những người được cần đến ở trường cũng như ở nhà, giống như Dong- yeob Cha vậy”.

Trước đó, trong một lần ghé thăm nhà tôi, thầy giáo đã rất ngạc nhiên khi thấy mặt mày tôi lấm lem bụi bẩn. Lúc đó tôi đang đi giao than bánh - loại than cục mà người ta dùng làm chất đốt vào thời đó. Gia đình tôi bán than để kiếm sống. Thầy giáo chưa bao giờ nghĩ rằng tôi, một lớp trưởng và một học sinh giỏi giang, lại làm công việc bán than từ khi còn quá nhỏ! Và thầy đã có lời tuyên dương tôi trong bài phát biểu nhân ngày tôi tốt nghiệp.

Những lời của thầy giáo từ xa xưa vẫn đọng lại trong tôi, thế nên giờ đây tôi có thể hồi tưởng như thể tôi vừa mới nghe chúng ngày hôm qua. Những biệt danh và những lời khen mọi người dành tặng tôi đã góp phần tạo nên con người tôi hôm nay. Trong chương này, tôi sẽ giải thích những lời chúng ta nói và nghe được có tác động mạnh mẽ đến cuộc sống của ta như thế nào.

Sự uyên thâm của kinh Talmud

Kinh Talmud, tập hợp những cuộc thảo luận giữa các giáo sĩ Do Thái, đóng vai trò rất quan trọng trong tín ngưỡng và nền giáo dục Do Thái. Nó chứa đựng những lời giáo huấn khuyên con người phải sống có đạo đức. Những lời dạy này được phân theo nhóm, bao gồm luật lệ, đạo đức, lịch sử, văn hóa và cuộc sống thường nhật. Kinh Talmud cũng chứa những giai thoại nhỏ giúp người đọc hiểu được nhiều tầng nghĩa sâu xa của các giá trị đạo đức. Nằm trong hệ thống giai thoại trên, câu chuyện sau đây nói về sức mạnh to lớn của ngôn từ.

Một vị vua cho gọi hai anh hề trong cung lên diện kiến. Ong ra lệnh cho người thứ nhất hãy đi tìm thứ xấu xa nhất trên đời. Còn người thứ hai được lệnh đi tìm thứ tốt đẹp nhất trên đời, một thứ có thể vượt lên tất cả những thứ tốt đẹp ở dương gian này. It lâu sau, hai anh hề trở về với câu trả lời của mình.

Khi đức vua hỏi đến anh hề thứ nhất, anh ta cúi đầu và bẩm: “Thưa bệ hạ, thứ xấu xa nhất trên đời chính là cái lưỡi ạ”.

Hài lòng với câu trả lời của anh hề thứ nhất, vua cho anh lui ra và truyền gọi anh hề thứ hai. Người thứ hai cũng cúi đầu và bẩm: “Thưa bệ hạ, thứ tốt đẹp nhất trên đời chính là cái lưỡi ạ”.

Đức vua khá ngạc nhiên, nhưng ngay lập tức ông nhận ra sự xác đáng của cả hai câu trả lời. Ngôn ngữ có thể tạo nên điều tốt đẹp vô bờ nếu nó được dùng một cách đức hạnh, nhưng cũng có thể gây ra tổn thương khôn lường nếu nó bị sử dụng một cách hiểm ác. Thật ra, cái lưỡi chính là thứ vũ khí tuyệt vời nhất và đồng thời cũng hiểm độc nhất của chúng ta.

Ngôn từ thay đổi cuộc sống

“Gia đình Chijon” là một băng nhóm có tiền án ở Hàn Quốc, những người trong gia đình này muốn trả thù người giàu có vì những bất công mà họ phải gánh chịu. Họ lên kế hoạch bắt cóc và giết hại càng nhiều người giàu có càng tốt, nhưng chỉ sau một năm, họ bị bắt và kết án vào năm 1994. Khi người thủ lĩnh trẻ của băng nhóm Chijon bị tuyên án tử hình vì tội giết chết năm người, anh ta đã nói những lời làm tôi phải ngẫm nghĩ:

“Mười bảy năm trước, khi tôi còn là học sinh tiểu học, giáo viên la mắng tôi thậm tệ vì tôi không mang theo phấn màu vào giờ học nghệ thuật. Lúc ấy tôi quá nghèo, không thể mua nổi phấn màu, nhưng tôi đã không thể tự nói việc ấy với giáo viên của mình. Giáo viên đã tát tai tôi và hét lớn: “Tại sao em dám không nghe lời tôi? Nếu tôi bảo em chuẩn bị thứ gì đấy để học thì em nhất định phải mang nó theo, thậm chí dù em có phải ăn cắp nó!”, Đó là lúc tôi bắt đầu đi chệch hướng, Những lời của người giáo viên ấy đã thay đổi cả cuộc đời tôi, Kể từ đó, tôi bắt đầu ăn cắp, Tôi thậm chí còn bắt đầu cảm thấy thích thú khi làm vậy, Như các người đã thấy rồi đấy, việc ăn cắp đã thay đổi cả số phận của tôi”.

Đã đến lúc chúng ta phải nhận ra rằng những lời nói với con trẻ, dù chỉ một lời sai trái, cũng có thể gây ra hậu quả khủng khiếp về sau, Nếu những lời ngợi khen và động viên có thể giúp một đứa trẻ lớn lên hạnh phúc và thành công, thì những lời lẽ tàn bạo, thiếu suy nghĩ cũng có thể vô tình tạo nên một tên tội phạm, Những điều chúng ta nói với nhau, đặc biệt là với thế hệ trẻ, sẽ ngay lập tức cắm rê và tạo thành một ấn tượng sâu sắc, Đó là lý do tại sao chúng ta phải lựa lời mà nói và phải suy nghĩ thật kỹ càng trước khi phát ngôn.

TÂM LÝ NGÔN NGỮ

Ngôn ngữ và hệ thần kinh

Ngành Thần kinh học nhận thức ngày nay vận hành dựa trên học thuyết cho rằng các trung tâm ngôn ngữ của não bộ, những vùng điều khiển quá trình phát ngôn, cũng quản lý các hoạt động về nhận thức và hoạt động. Nhờ vậy, các trung tâm ngôn ngữ có thể điều khiển tất cả các hoạt động của cơ thể. Bởi vì các hành động của chúng ta tạo nền tảng cho cuộc sống bên ngoài, nên những trung tâm điều khiển hành động cũng điều khiển luôn cả cuộc sống.

“Liệu pháp ngôn từ” ứng dụng nguyên tắc này trong phương pháp chữa trị cho các bệnh nhân khoa nội. Trong khoảng thời gian từ 10 đến 15 phút, mỗi bệnh nhân được yêu cầu lặp lại một cụm từ nhất định tùy theo nguyên nhân và các triệu chứng cụ thể về căn bệnh của họ. Họ được yêu cầu làm thế từ 2 đến 3 lần mỗi ngày. Ví dụ, một bệnh nhân tiểu đường sẽ nói: “Lượng đường huyết của tôi đang trở về mức bình thường”. Các thử nghiệm lâm sàng của Liệu pháp Ngôn từ đã đạt được những kết quả rất xuất sắc, điều đó cho thấy sức khỏe của chúng ta sẽ chịu tác động trực tiếp từ hệ quả của việc những suy nghĩ tích cực chuyển thành những lời nói tích cực.

Ngôn ngữ dự đoán tương lai

Bạn có thể dự đoán về tương lai của một người bằng cách phân tích ngôn ngữ mà họ sử dụng. Nhà báo Nae-hwa Lee - người chuyên phụ trách mảng đề tài về những người thành công - đã mô tả hiện tượng này trong một bài báo của cô như sau:

“Mỗi người đều được ban tặng hai món quà, đó là thời gian và ngôn ngữ. Nếu cuộc sống của một người có thể thay đổi dựa trên cách họ sử dụng thời gian của mình, thì cách sử dụng ngôn ngữ cũng có thể quyết định việc thành bại của một người.

Hãy phân tích một cách khách quan những từ ngữ bạn thường sử dụng và bạn sẽ có thể dự đoán được tương lai của mình. Bạn sẽ thấy rằng những người thành công thường có phong cách giao tiếp rất khác biệt.

Hãy bắt đầu với câu hỏi này: “Anh có khỏe không?”

Khi được hỏi câu này, thường mọi người sẽ trả lời theo ba cách: tiêu cực, bình thường và tích cực.

Những người thuộc nhóm tiêu cực sẽ có thói quen trả lời: “Không khỏe lắm”, “Tôi bị mệt”, “Tệ lắm”, “Thôi đừng hỏi”, “Tôi sắp chết đến nơi rồi”.

Nhóm thứ hai là những người bình thường. Họ sẽ nói: “Cũng thường”, “Vẫn thế”, “Tôi vẫn sống được”, hoặc “Tôi sẽ xoay xở được”.

Nhóm còn lại là những người tích cực. Họ luôn trả lời với sự nhiệt tình và đầy năng lượng: “Tuyệt vời!” “Mọi thứ thật tuyệt!” hoặc “Mọi việc đều tiến triển tốt”.

Trong ba nhóm người trên, bạn thấy nhóm người nào hấp dẫn nhất?

Những người sống lạc quan và sử dụng những lời nói tích cực sẽ trở thành như những gì họ nói và tiến đến thành công. Tương tự như vậy, những người sử dụng ngôn ngữ tiêu cực sẽ đi đến kết cục thất bại. Tóm lại, suy nghĩ và hành động của chúng ta thay đổi dựa trên cách chúng ta nói năng và dần dần, những lời lẽ chúng ta sử dụng sẽ thành hiện thực.

Ngôn từ có thể đảo ngược tình huống

Chuyện kể rằng có một chính trị gia Pháp đang âm mưu làm giảm uy tín của một đối thủ khá nặng ký, Ong tình cờ đọc được một số tài liệu cho biết đối thủ của mình từng là bác sĩ thú ý, một nghề được coi là thấp kém ở Pháp vào thời đó, Đợi đến một buổi tranh luận quan trọng, đứng trước khán phòng đầy các ủy viên, ông mới hỏi vị kia: “Tôi nghe nói ông từng là một bác sĩ thú y, đúng thế không?”.

Các ủy viên khác xôn xao, nhưng đối thủ của ông chẳng hề nao núng, Người được hỏi chậm rãi đáp lời: “Đúng thế, Hiện giờ tôi vẫn là bác sĩ thú y, Thưa ông, ông có muốn tôi kiểm tra sức khỏe cho ông không? Trông ông không được khỏe lắm”.

Một tình huống đầy kịch tính! Người bị hại đã đảo ngược toàn bộ tình thế chỉ trong một giây.

Abraham Lincoln cũng nổi tiếng với biệt tài ăn nói, Khi còn là một luật sư trẻ, Lincoln đã bào chữa cho một thanh niên trước phiên tòa xét xử anh vì tội cướp giật, Lincoln chắc rằng thân chủ của ông vô tội và ông đã nói trước tòa: “Theo lời của mẹ thân chủ tôi, thân chủ tôi chưa bao giờ rời khỏi trang trại của họ.

Có thể nói từ khi sinh ra, anh ấy đã dành cả đời mình để làm việc ở đó. Thế nên thật phi lý khi cáo buộc thân chủ tôi phạm tội cướp của ở một nơi quá xa nhà anh ấy như thế”.

Công tố viên lập tức phản pháo: “Theo luật sư biện hộ, bị cáo chưa một lần rời trang trại của mình từ lúc mới sinh ra và chỉ làm công việc trang trại mà thôi. Thế thì anh ta làm việc gì ở trang trại khi mới lên một?”.

Công tố viên đang cố gắng hướng sự chú ý của bồi thẩm đoàn ra khỏi lời phát biểu có căn cứ vững chắc của Lincoln bằng cách bới móc những sơ hở của ông. Nhưng Lincoln vẫn đáp lời không hề nao núng:

“Lúc đó thân chủ của tôi làm việc vắt sữa. Chỉ có điều cậu ấy không vắt sữa bò, mà là vắt sữa mẹ.”

Khắp phòng xử án rộn lên tiếng cười, vị thẩm phán cũng cười, và anh thanh niên được tuyên trắng án. Bạn thấy đấy, chúng ta có thể nhanh chóng đảo ngược tình huống chỉ bằng một vài câu nói khéo léo. Hãy học cách nói năng với sự tự tin và khéo léo.

NHỮNG LỜI NÊN DÙNG

Hãy sử dụng lời lẽ một cách cẩn trọng

Tôi từng trông thấy một tấm bảng vẽ hình con cá đang há miệng. Bên dưới tấm bảng có khắc những chữ sau:

“Tôi sẽ không ở đây nếu tôi khép miệng lại.”

Đây quả là một “lời trăng trối” khá dí dỏm của một con cá đã chết. Đối với cả người lẫn cá, việc gặp rắc rối vì mở miệng không đúng lúc khá phổ biến. Người tạo ra tấm bảng trên rõ ràng muốn cảnh báo người khác về những nguy hiểm từ việc sử dụng ngôn từ. Trong khi loài cá tự kết liêu đời mình vì đã há miệng và đớp phải lưỡi câu, thì con người lại tạo ra nhiều rắc rối trong cuộc sống chỉ vì những lời nói thiếu suy nghĩ, hoặc không đúng lúc.

Hãy cẩn trọng khi phát ngôn. Bạn không thể lấy lại những gì mình đã nói ra bởi vì những lời lẽ lúc này hoàn toàn không còn thuộc tầm kiểm soát của bạn nữa. Những người khác có thể lan truyền chúng, nhào nặn chúng, hoặc sử dụng chúng để hãm hại bạn. Lời nói của chúng ta lúc này như một vật thể sống, có thể di chuyển và nhân rộng. Vì vậy, hãy cẩn trọng mỗi khi có ý định phát ngôn.

Sức mạnh của lời động viên

Khi nhỏ, chúng ta chịu ảnh hưởng sâu sắc từ những lời chỉ dạy của cha mẹ và thầy cô. Những ngôn từ mà chúng ta nghe thấy trong quá trình trưởng thành đóng vai trò quyết định đối với việc hình thành quan niệm đạo đức và cá tính của ta. Trong một trại cải tạo ở Mỹ, 90% các học viên bộc bạch rằng trong suốt thời thơ ấu, cha mẹ họ đã nói với họ rằng: “Rồi mày sẽ có kết cục ở trong tù”, Lời lẽ của những bậc dưỡng dục thường trở thành lời tiên đoán chính xác cho tương lai con cái họ.

Đại thi hào Goethe từng nói: “Nếu đối xử với một người theo những gì anh ta thể hiện, bạn càng khiến anh ta trở nên tệ hại hơn, Nhưng nếu đối xử với một người theo những gì anh ta có thể trở thành, bạn sẽ giúp anh ta trở thành người tốt”, Chúng ta phải luôn động viên mọi người bằng những lời lẽ đầy hy vọng, Ngôn từ có thể là thuốc độc, nhưng cũng có thể là thuốc bổ.

Ben Carson là Giám đốc Khoa giải phẫu thần kinh trẻ em thuộc bệnh viện John Hopkins, bệnh viện được tờ U, S, News xếp hạng tốt nhất của Mỹ trong 19 năm liền, Ong cũng là người đầu tiên trên thế giới thực hiện thành công ca phẫu thuật tách rời một cặp song sinh dính liền nhau ở phần đầu, Ong là tác giả của ba quyển sách: Gifted hands (tạm dịch: “Đôi tay tài hoa”), The Big Picture (tạm dịch: “Bức tranh tổng thể”), và Think Big (tạm dịch: “Nghĩ lớn”).

Carson lớn lên trong một khu dân cư nghèo và thuở nhỏ ông học không giỏi, nhưng ông đã thành công khi trở thành bác sĩ phẫu thuật thần kinh bệnh nhi giỏi nhất thế giới và là nguồn động viên của nhiều người về một tấm gương làm việc chăm chỉ và đầy quyết tâm, Khi một phóng viên hỏi Carson điều gì đã tạo nên con người ông ngày hôm nay, ông trả lời: “Đó chính là mẹ tôi - Sonja Carson. Khi tôi xếp hạng bét trong lớp và bị bắt nạt vì là người da màu, mẹ tôi đã không ngừng động viên và ủng hộ tôi. Bà nói: 'Ben, con có thể trở thành bất cứ ai nếu con thật sự quyết tâm! Nếu con nỗ lực, con có thể là bất cứ điều gì trên đời này!'”.

Đằng sau những nhân vật vĩ đại như Ben Carson luôn có những lời ủng hộ. Các nhà lãnh đạo đã được nuôi dưỡng bằng sự động viên từ gia đình và bạn bè. Hãy cố gắng dùng những lời lẽ đầy hy vọng và hữu ích để nói với tất cả mọi người mà bạn gặp, ngay cả khi bạn phải nỗ lực thật nhiều để làm được như thế.

Hãy sử dụng ngôn từ trong kinh Tạ ơn

Ngôn ngữ định hình suy nghĩ, suy nghĩ định hình hành động và hành động định hình cuộc sống của chúng ta. Toàn bộ cơ thể con người tuân theo mệnh lệnh của bộ não. Quan trọng là chúng ta phải nhận ra rằng khi chúng ta lựa chọn từ ngữ của mình, hệ thống thần kinh tự động không phân biệt giữa “bản thân” và “người khác”. Nếu bạn bảo với một ai đấy: “Rồi anh sẽ làm tốt việc ấy thôi,” hoặc “Anh quả là một người đáng khâm phục,” hệ thống thần kinh tự động chỉ nhận ra các cụm từ: “sẽ làm tốt” hoặc “đáng khâm phục”.

Kết quả là nhờ những từ ngữ tích cực này, tâm trạng của bạn sẽ trở nên phấn chấn và hành động của bạn cũng sẽ cải thiện để tương ứng với tâm trạng đó. Nói cách khác, chủ từ là “tôi” hay “anh” không quan trọng. Chúc phúc cho người khác cũng tức là bạn đang chúc phúc cho chính mình. Mặt khác, những từ ngữ tiêu cực cũng hoạt động dựa trên cùng nguyên tắc này. Nếu bạn nói: “Anh không thể thắng được đâu”, hoặc “Anh thật nhếch nhác”, tức là bạn đang nói thế về bản thân mình. Bộ não của bạn sẽ phản ứng bằng những cảm xúc tiêu cực.

Phúc âm của thánh Matthew (10: 12-13) dạy rằng: “Khi anh em bước vào nhà ai, hãy nói: 'Bình an cho các người'. Nếu những người trong nhà chào đón anh em, hãy tiếp tục lời chúc lành, nhưng nếu họ không chào đón, anh em hãy dành lời chúc bình an cho bản thân mình”, Nguyên tắc thật đơn giản, Nếu bạn khen tặng hay khích lệ ai, những lời ấy ít nhất cũng mang lại lợi ích cho chính bản thân bạn, Nếu đối phương mở lòng đón nhận những lời động viên của bạn, đối phương cũng sẽ được hưởng lợi.

Hãy sử dụng ngôn từ của người chiến thắng

Muhammad Ali được nhiều người kính trọng với cương vị là võ sĩ quyền anh vĩ đại nhất mọi thời đại, Nhiều tuần trước mỗi trận đấu, Ali lên dây cót tinh thần bằng cách hát đi hát lại một bài hát ngắn: “Hãy di chuyển nhẹ nhàng như cánh bướm và hãy đấm đau như ong chích, Đôi tay ngươi không thể đánh trúng những gì mà mắt ngươi không nhìn thấy”, Lời hát đã vang lên trước trận đấu tranh đai vô địch hạng nặng đầu tiên giữa Ali với võ sĩ khét tiếng Sonny Liston, Mặc dù chẳng ai nghĩ Ali có thể cầm cự qua vài hiệp, nhưng ông vẫn tin tưởng những lời cầu nguyện của mình và dùng tốc độ để đánh bại nhà cựu vô địch, Chỉ có ba trong số bốn mươi sáu nhà báo theo dõi trận đấu dự đoán đúng kết quả đảo ngược tình thế này, Sau này, khi đã giải nghệ, Ali bảo rằng ông đã giành được một nửa chiến thắng của mình bằng nắm đấm và giành được nửa còn lại bằng ngôn từ mà ông sử dụng, Thái độ quả quyết trong lời nói của ông trước mỗi trận đấu khi đến tai các đối thủ của ông nghe như những lời đe dọa, gây sợ hãi. Nhưng đối với Ali, nó trở thành một nguồn động lực tích cực, mang tính khích lệ bản thân và thúc đẩy ông tiến lên giành chiến thắng.

Hầu hết những người đã gặt hái được thành công qua các thời đại đều có một điểm chung: sử dụng những lời nói lạc quan, thể hiện niềm tin vững chắc. Ngay cả khi không thể nhất thời thành công, những người này vẫn tin chắc rằng thành công sẽ đến với họ trong tương lai. Bất cứ khi nào bạn thua trong một trận đấu hoặc mắc kẹt trong một tình huống khó khăn, đừng thừa nhận thất bại ấy trong ngôn từ của bạn. Hãy cố gắng nói: “Tôi đã thua lần này, nhưng tôi sẽ sử dụng những kinh nghiệm học hỏi được để chiến thắng lần sau”. Hãy dũng cảm. Hãy sử dụng ngôn từ của người chiến thắng.

Cẩm nang để đạt được hạnh phúc

Bộ não phản ứng lại những gì bạn nói. Tương lai của bạn phụ thuộc vào cách bạn phát ngôn, vì vậy, hãy chỉ sử dụng những từ ngữ tích cực thay vì những từ ngữ tiêu cực hoặc trung tính.

Hãy nói với lòng nhiệt huyết, hãy sáng suốt trong việc lựa chọn ngôn từ. Nên nhớ ráng từ ngữ có đời sống riêng của chúng. Vì vậy, hãy cẩn trọng trong việc sử dụng lời nói và hãy sử dụng những từ mang tính khích lệ, chúc phúc và chiến thắng.

Tôi có thể làm được điều đó

1. Tôi sẽ khen ngợi và tán dương mọi người thường xuyên hơn. Những lời tôi nói sẽ quay vê với tôi giống như chiếc boomerang vậy.

2. Tôi sẽ nói những điều tích cực. Thành công và hạnh phúc trong tương lai của tôi có thể được quyết định bởi những từ ngữ mà tôi sử dụng hiện tại.

3. Tôi sẽ nói với mọi người mà tôi gặp gỡ, đặc biệt là trẻ em, những lời lẽ đầy hy vọng và khích lệ. Trẻ em sẽ lớn lên khỏe mạnh và hạnh phúc với những lời lẽ ấy.

Những lời lẽ giúp tôi trưởng thành

Dưới đây tà một sáng tác của sơ Hae-in Lee, bài. thơ khiến chúng ta nghĩ về những điều một người nên nói trong cuộc sống thường nhật:

Khi tôi nói: "Tôi hạnh phúc".

tôi hạnh phúc trong khoảnh khắc ấy.

một dòng chảy mạnh mẽ chảy qua tâm trí tôi.

Khi tôi nói: "Xin cảm ơn".

lòng biết ơn dấy tên trong tim tôi.

khiến tôi trở nên hiền hòa.

Khi tôi nói: "Nó mới đẹp làm sao".

trong khoảnh khắc ấy, tôi cũng trở nên xinh đẹp.

và trái, tim tôi chợt bừng sáng hơn.

Lời tẽ tốt đẹp giúp tôi trưởng thành, tôi biết điều này khi tôi cất tiếng nói.