4Cuộc cách mạng của mọi cuộc cách mạng

“Kẻ thù lớn nhất của sự thật không phải là những lời nói dối dù cố ý, giả tạo hay không trung thực, mà là sự hoang đường dai dẳng, có sức thuyết phục và không thực tế.”

John F. Kennedy

Có rất nhiều lựa chọn sẵn có giúp ta chống lại những dấu hiệu và triệu chứng của lão hóa,

cả bên trong và bên ngoài cơ thể, nhưng không phải tất cả đều có hiệu quả. Trong chương này, chúng ta sẽ bàn thêm về một vài xu hướng thường thấy trong ngành công nghiệp chống lão hóa này.

NHỮNG TUYÊN BỐ VỀ CHỐNG LÃO HÓA HIỆN NAY

Mọi cuộc bàn luận hay khám phá khoa học về lão hóa đều làm dấy lên rất nhiều tranh cãi về phương pháp tiếp cận chủ đề lão hóa. Thật vậy, có nhiều giải pháp chống lão hóa rất kỳ lạ được đưa ra ngoài thị trường từ các nguồn tư nhân. Tôi ngày càng thất vọng vì nhiều người chỉ thấy lợi ích nhưng không phải lúc nào cũng cân nhắc tới rủi ro. Một trong những động lực giúp tôi viết quyển sách này là để chỉ ra một số thông tin và hiểu biết sai lệch. Bạn sẽ có thể sử dụng những kiến thức này để cải thiện sức khỏe bản thân, sống tốt hơn và chia sẻ những kiến thức ấy cho những ai cũng đang quan tâm đến chủ đề lão hóa. Nhà văn/nhà tư tưởng La Mã cổ Cicero nổi tiếng đã nói rằng: “kiến thức phải đúng sự thật hết mức có thể thì mới hữu ích”.

KHÔNG PHẢI MỌI SẢN PHẨM ĐỀU NHƯ NHAU

Thị trường chống lão hóa có rất nhiều cổ đông: những người sáng chế ra sản phẩm, người bán sản phẩm và người mua những sản phẩm đó. Danh sách này còn dài nữa, bao gồm cả những công ty thuốc, công ty thực phẩm chức năng, công ty mỹ phẩm, công ty dược và chăm sóc sức khỏe, công ty sinh học và công ty dinh dưỡng. Tất cả đều liên quan đến những khía cạnh khác nhau trong ngành kinh doanh lớn này, từ nhà sản xuất, nhà bán lẻ lớn nhỏ, nhà cung cấp công nghệ, công ty nghiên cứu phát triển đến cả những trường đại học.

Lượng người đang tiêu tốn hàng tỷ đô la để theo đuổi tuổi trẻ và sắc đẹp này quả là một con số ấn tượng. Bản thân tôi đây cũng là một trong số họ, tôi thừa nhận điều đó. Nhưng thời gian làm việc ở Pharmanex đã dạy tôi rằng không phải sản phẩm nào cũng hiệu quả như nhau. Thật ra, số chuyên gia thực sự có kiến thức về chữa trị lão hóa không nhiều. Lý do là vì họ không tiếp cận được với những tiến bộ khoa học mới nhất. Ngoài ra, họ cũng không có đủ kiến thức cũng như sự tận tâm đối với việc sản xuất ra những sản phẩm chất lượng. Không phải cứ nhờ phòng marketing treo giúp một tấm biển “Chuyên Gia Chống Lão Hóa” lên là họ thành chuyên gia thật. Làm thế chẳng khác nào nhận mình là đầu bếp chuyên nghiệp khi bản thân chỉ biết luộc trứng.

XU HƯỚNG CHO NHỮNG NGƯỜI TÌM KIẾM SỰ TRẺ TRUNG

Rất nhiều người trong chúng ta cảm thấy áp lực phải có một diện mạo trẻ trung, vì vậy họ tin rằng mình chỉ có thể nhờ cậy vào các phương pháp xâm phạm hay phẫu thuật nguy hiểm để chống lại sự lão hóa.

Không may, việc lao vào những phương pháp này thường chỉ là phản ứng quá khích không cần thiết, xuất hiện khi họ cảm thấy mình không còn lối thoát nào khác trước những dấu hiệu lão hóa.

Là một nhà khoa học, tôi thật sự trăn trở khi thấy nhiều người sẵn sàng bắt cơ thể mình chịu rủi ro như vậy. Đây, trên màn hình máy tính của tôi vừa nhận được một “Phiếu giảm giá tuần” với nội dung thế này:

Nghe nói rằng khi ta già đi, trên gương mặt chúng ta sẽ xuất hiện những nếp nhăn không mong đợi. Nhưng với chương trình giảm giá của hôm nay, bạn sẽ có cơ hội tạm biệt những vết chân chim và nếp nhăn phiền toái khi mua 20 đơn vị Botox (từ công ty giấu tên) để dùng cho bất kỳ chỗ nào trên gương mặt bạn với giá khuyến mãi 149 đô la (giá gốc: 300 đô la). Botox là một dạng protein được tiêm vào vùng da có vấn đề của bạn để xua đuổi những dấu hiệu của tuổi già như vết chân chim và đường nhăn trên trán. Botox sẽ đem lại cho bạn nụ cười mãn nguyện trước nỗi lo lão hóa đang nhanh chóng ập đến. Chỉ cần một thao tác nhẹ nhàng như lông hồng lên gương mặt mình, bạn sẽ nhận lại một kết quả mạnh mẽ và bền vững. Đừng chờ ai rủ rê, hãy đến với phòng khám chúng tôi ngay hôm nay để nhận được một kết quả bất ngờ khiến người khác phải trầm trồ.

Tôi đã thật sự muốn phì cười. Nhưng nếu tôi quyết định thực hiện phương pháp trên, tôi sẽ không nở nổi một nụ cười nào nữa. Nguyên lý hoạt động của Botox (botulinum toxin) là ngăn chặn lệnh co rút được truyền từ dây thần kinh đến các cơ. Kết quả là sự co giãn của một vài cơ trên mặt và cổ sẽ bị giảm xuống mức tối thiểu, và bạn sẽ sở hữu một gương mặt cứng đờ, chẳng đáng cười nữa.

HÃY THẬN TRỌNG VỚI NHỮNG PHƯƠNG PHÁP TÁC ĐỘNG MẠNH

Còn thủ thuật tiêm bổ sung collagen thì sao? Hoặc là phẫu thuật mặt? Những phương pháp này sử dụng đến kim, dao và đinh kẹp để kéo căng khuôn mặt, cắt bỏ phần thịt thừa, để lại những vết khâu, vết sẹo và thâm tím. Đó là thực tế đáng sợ của việc phẫu thuật chỉnh sửa gương mặt.

Dù được tâng bốc về hiệu quả chống lão hóa qua những quảng cáo hấp dẫn và tờ rơi hào nhoáng, những giải pháp này thực sự chỉ có tác dụng tạm thời, lại vừa tốn kém vừa động chạm dao kéo quá nhiều.

Tôi viết những lời này không phải để phê phán các bác sĩ phẫu thuật. Cả đời tôi đã làm việc trong ngành y, và tôi biết những bác sĩ đảm nhiệm những ca phẫu thuật chỉnh sửa gương mặt đều là những người được đào tạo quy củ, rất nguyên tắc và rất lành nghề. Chính sự lành nghề của họ là yếu tố cứu sống những bệnh nhân trải qua những tai nạn khủng khiếp hay phải chịu khuyết tật bẩm sinh. Công nghệ phẫu thuật thẩm mỹ và tạo hình mặt đã mang lại kỳ tích cho hàng triệu người dị dạng. Cụ thể, các bác sĩ và y tá của chương trình Phẫu Thuật Nụ Cười đã cống hiến thời gian và tài năng để chữa bệnh hở hàm ếch cho trẻ em trên toàn thế giới. Các phương pháp can thiệp dao kéo này thực sự rất cần thiết cho những bệnh nhân bị bỏng, không chỉ vì lợi ích thẩm mỹ mà còn để tồn tại.

Thế nhưng, rất nhiều ca phẫu thuật vùng mặt lại được thực hiện với mục đích thẩm mỹ, nhằm chống lại những dấu hiệu lão hóa. Theo Học viện Phẫu thuật Thẩm mỹ Hoa Kỳ, ba quy trình phẫu thuật thẩm mỹ có sự can thiệp nhiều của dao kéo được ưa chuộng nhất là nâng ngực, hút mỡ và chỉnh hình gương mặt. Một ca thẩm mỹ gương mặt có giá từ 10 đến 20 ngàn đô la tùy vào mức độ can thiệp ít hay nhiều, cũng như danh tiếng của bác sĩ phụ trách.

Chỉ cần thường thức cơ bản, bạn đã có thể hiểu rằng những biện pháp xâm phạm như thế chắc chắn sẽ có rủi ro. Chi phí cao, đau đớn và thời gian phục hồi lâu chưa chắc đã là toàn bộ cái giá bạn phải trả. Bạn nên cân nhắc thật kỹ trước khi quyết định đụng chạm dao kéo lên cơ thể mình.

MỘT GIẢI PHÁP TỐI ƯU HƠN

Cơ thể chúng ta có trực giác rất tuyệt vời. Nếu ta cho cơ thể mình cơ hội tự điều trị và phục hồi, nó sẽ có thể thực hiện điều đó từ tận cấp độ tế bào.

Sau kinh nghiệm nghiên cứu về công nghệ ageLOC, tôi dám đặt tất cả sự tự tin của mình vào câu nói trên. Chúng tôi vượt trội hơn những công ty khác trong việc tìm hiểu về lão hóa, vì chúng tôi đã nghiên cứu được từ tận cấp độ tế bào và di truyền. Những nghiên cứu và kết luận khoa học của chúng tôi đều bắt nguồn từ việc phát hiện được những nguồn gốc lão hóa từ bên trong cơ thể - những yếu tố tác động đến vẻ bề ngoài cũng như tâm lý của chúng ta trong quá trình lão hóa. Sự suy giảm tốc độ hoạt động của tế bào da là nguồn gốc của hầu hết những dấu hiệu của lão hóa. Sự giảm tốc này đôi khi là kết quả của việc môi trường bị phá hủy, đôi khi lại do biểu hiện gien. Những thông tin chứa đựng trong cuốn sách này sẽ có thể hỗ trợ bạn trong việc chọn lựa phương pháp trẻ hóa diện mạo bản thân.

NHỮNG RỦI RO TRONG PHẨU THUẬT THẨM MỸ

Bất kỳ cuộc phẫu thuật nào, kể cả phẫu thuật thẩm mỹ, đều tiềm ẩn những rủi ro cơ bản, từ những vết sẹo dự tính trước đến khả năng tử vong bất ngờ. Bất kỳ ai đang cân nhắc lựa chọn phẫu thuật thẩm mỹ đều cần nhận thức được những mối nguy hại tiềm tàng.

Một trong những biến chứng thường thấy từ phẫu thuật thẩm mỹ là sẹo. Hầu hết các bác sĩ phẫu thuật luôn cố gắng che giấu vết mổ; dù vậy, bệnh nhân vẫn không tránh khỏi những vết sẹo vĩnh viễn. Và rồi có thể chính những vết sẹo xấu xí ấy sẽ khiến bệnh nhân phải cần thêm nhiều ca phẫu thuật khác nữa.

Một rủi ro thường thấy khác là nhiễm trùng khi phẫu thuật. Nhiễm trùng sẽ làm vết sẹo nặng thêm và khiến bệnh nhân lâu hồi phục.

Có cả những rủi ro nghiêm trọng hơn, ví dụ như bị tê liệt, đau nhói hoặc có vấn đề về chức năng cơ. Nguyên nhân của những rủi ro này thường là do dây thần kinh bị tổn thương, và bệnh nhân có khả năng sẽ chịu những thương tật như vậy vĩnh viễn.

Bất kỳ bệnh nhân phẫu thuật nào đều chịu một mức rủi ro nhất định, nhưng những ai có tiền sử bệnh tim, tiểu đường hay béo phì sẽ có nguy cơ rủi ro biến chứng cao hơn.

Hiệp hội Bác sĩ Phẫu thuật Thẩm mỹ Hoa Kỳ

SỞ HỮU DIỆN MẠO TƯƠI TRẺ MỚI CHỈ LÀ NỬA CHẶNG ĐƯỜNG

Chúng ta đều mong muốn bản thân nhìn trẻ hơn tuổi thật. Nhưng còn một mong muốn cao hơn cả việc sở hữu diện mạo trẻ trung, đó là được trở lại thời hoàng kim của sức trẻ và năng lượng. Trong một cuộc khảo sát người tiêu dùng được triển khai trên 20 quốc gia, 63% người đã trả lời rằng mình “rất quan tâm đến sức khỏe của bản thân”. Điều này có nghĩa là người tiêu dùng toàn cầu đang có trách nhiệm hơn với sức khỏe của mình.

Ở đâu cũng vậy, những phương pháp tức thời đúng là rất hấp dẫn, nhưng chúng chắc chắn không hề tốt cho sức khỏe.

SUY NGẪM

Thị trường chăm sóc sức khỏe toàn cầu đã thu vào 569 tỷ đô la trong năm 2008. Điều đó có nghĩa là rất nhiều người mong muốn được biết cách sống khỏe mạnh hơn từ trong ra ngoài.

OTC Chăm sóc Sức khỏe Toàn cầu, Tháng 7/2009.

NĂNG LƯỢNG DỒI DÀO KHÔNG THỂ CHỈ DỰA VÀO THUỐC

Có những người chỉ tin tưởng vào phẫu thuật thẩm mỹ khi muốn cải thiện vẻ bề ngoài của mình. Một số người khác lại chọn cách uống nước tăng lực để cảm thấy tốt hơn từ bên trong. Hàng triệu người nhờ cậy vào các loại nước uống tăng lực hoặc thanh lương khô dinh dưỡng để tìm lại sức sống đã mất. Những thứ này chứa nhiều đường, chất béo, carbohydrate và chất kích thích đến mức chúng chưa tự phóng ra khỏi kệ hàng đã là một kỳ tích.

Người tiêu dùng thường không hiểu rằng năng lượng có được từ những loại nước tăng lực này không phải là năng lượng thực; đó chỉ là hiệu ứng từ chất kích thích. Tác dụng của những thứ này chỉ là tạm thời, và khi hết năng lượng, thời gian mệt mỏi thậm chí còn kéo dài hơn cả thời lượng sung sức có được từ việc uống chúng.

Hầu hết những sản phẩm này đều chứa đường (chỉ là calo rỗng), muối, caffeine và guarana. Các loại nước tăng lực đậm đặc chứa đến 505 mg caffeine, trong khi một lon coca tiêu chuẩn 355 ml chỉ chứa 35 mg caffeine. Guarana cũng lại là một loại thảo dược chứa đầy caffeine. Sự hiện diện của thảo dược guarana trong nước tăng lực khiến người dùng nghĩ rằng nguồn năng lượng mình vừa nạp vào có nguồn gốc từ thiên nhiên.

Caffeine là một loại chất kích thích tác động tới hệ thần kinh trung tâm. Nạp quá nhiều caffeine sẽ khiến ta bồn chồn, lo lắng và dễ khó chịu. Vì caffeine chỉ là một chất kích thích nên năng lượng nhận được từ nó cũng chỉ là tạm thời. Nguồn năng lượng tạm thời này sẽ tiêu biến chỉ sau vài giờ, gián tiếp bắt người dùng phải nạp thêm caffeine vào. Về lâu về dài, việc liên tục nạp caffeine vào cơ thể để chống lại sự mệt mỏi sẽ dẫn đến chứng mất ngủ. Một đêm ngủ không ngon đồng nghĩa với việc bạn sẽ sử dụng nhiều caffeine hơn trong ngày hôm sau, và vòng luẩn quẩn tai ác ấy cứ thế tiếp diễn. Việc nạp đường vào người cũng dẫn đến vài vấn đề tương tự. Một lon nước ngọt có ga cỡ lớn sẽ chỉ lấp đầy năng lượng trong thời gian ngắn, sau đó người uống sẽ bị tuột năng lượng trầm trọng. Chưa kể, lượng calo dư thừa đến từ nước uống có đường và đồ ăn vặt cũng rất có hại cho sức khỏe.

Có quá nhiều người trẻ uống nước tăng lực đều hơn cả uống nước, bởi vì cả họ và bố mẹ họ đều không hiểu biết về những nguy hại tiềm ẩn. Cả các vận động viên cũng uống nước tăng lực vì họ nghĩ nó có thể giúp họ thể hiện tốt hơn. Rất nhiều loại nước tăng lực đậm đặc nổi tiếng đã bị cấm ở châu Âu vì một số vận động viên đã chết do mất nước sau khi uống những loại nước này trong quá trình tập luyện.

Có lẽ bạn đọc đang thắc mắc lý do tại sao tôi lại lo lắng quá mức về những loại nước uống này? Lý do chủ yếu là vì chúng gần như vô dụng trong việc tạo ra năng lượng thực, chưa kể còn rất nguy hiểm khi ta lạm dụng.

SỰ NGUY HIỂM CỦA NƯỚC TĂNG LỰC

Nước tăng lực chỉ sản sinh ra kích thích hưng phấn tạm thời, nhưng hậu quả lại là sự kiệt sức rất nặng nề.

Nước tăng lực có thể sẽ làm bệnh tình của những bệnh nhân tiểu đường, hạ đường huyết và có tiền sử bệnh tim trở nên nghiêm trọng hơn.

Những người dưới 18 tuổi tuyệt đối không nên sử dụng nước tăng lực. Caffeine tác động mạnh hơn lên trẻ em và thanh thiếu niên ở lứa tuổi này, khiến các em bị hưng phấn quá đà.

Việc tăng lượng caffeine trong cơ thể có thể dẫn đến các vấn đề dạ dày, cảm giác lo lắng, hoang mang và triệu chứng rối loạn nhịp tim. Caffeine cũng thường ẩn mất những dấu hiệu kiệt sức. Khi những dấu hiệu này không được thể hiện rõ ra bên ngoài, ta sẽ tiếp tục hoạt động và đốt năng lượng ngay cả khi cơ thể đã hoạt động quá sức. Điều này sẽ tạo áp lực nặng hơn lên tim ta.

Việc nạp các chất kích thích trong nước tăng lực như guarana, yohimbine HCL, evodiamine, yerba-mate, N-Acetyl-L-Tyrosine cùng một vài chất khác vào người có ảnh hưởng tương tự như việc sử dụng chất gây nghiện sai hoặc quá liều: chúng tác động lên các chất dẫn truyền thần kinh: dopamine, serotonin và epinephrine. Hệ thần kinh tưởng thưởng và ghi nhớ ở thanh thiếu niên chưa phát triển hoàn toàn, vì thế các em ở độ tuổi này dễ bị nghiện hơn.

Nước uống tăng lực chứa những tác nhân khử nước - thủ phạm gây sụt giảm báo động mức chất lỏng trong cơ thể.

Nước tăng lực, khi dùng chung với đồ uống có cồn, sẽ trở thành căn nguyên của nhiều vấn đề. Uống hai loại nước này cùng nhau nghĩa là bạn đang trộn lẫn caffeine (chất kích thích khiến hệ thần kinh trung ương tăng tốc) với cồn (chất khống chế với hiệu ứng hoàn toàn ngược lại). Điều này chẳng khác nào việc bạn lái ô-tô mà đạp chân ga và thắng cùng một lúc. Nguy hiểm là thế, nhưng trên thị trường vẫn tồn tại một số loại nước tăng lực có chứa cả cồn. Những loại nước này lại thường có nhãn hiệu thiếu sót thông tin, khiến chúng trông chẳng khác gì các loại thức uống không cồn.

TA VẪN CÒN NHỮNG LỰA CHỌN TỐT HƠN

Trong cuộc chiến gìn giữ sự trẻ trung, ta không nên ưu tiên lựa chọn các biện pháp tác động nghiêm trọng đến bản thân, các biện pháp nhất thời hoặc chất kích thích. Hãy chỉ nhờ cậy đến chúng khi không còn bất kỳ giải pháp nào khác.

Chúng tôi hiểu rằng nguồn gốc của sức sống là ở cấp tế bào, và ta không chỉ có một hướng duy nhất để tiếp cận nó. Sứ mệnh của tôi với ageLOC đa phần là mang lại cho cộng đồng một loại thực phẩm chức năng chặn đứng mọi ham muốn đối với các chất kích thích nhân tạo như trên.

LẬT TẨY NHỮNG THÔNG TIN HOANG ĐƯỜNG

Như tôi đã nói ở đầu chương này, cứ mỗi khi có một khám phá hay tin tốt trong lĩnh vực chống lão hóa xuất hiện, một tin không tốt sẽ ngay lập tức nối đuôi theo. Những thông tin hoang đường này (tôi gọi chúng là “tin vịt”) cần phải bị lật tẩy.

Đây, tôi sẽ lật tẩy ngay vài tin như thế cho bạn xem. Tin vịt đầu tiên ở đây chính là lời đồn rằng chúng tôi nói công nghệ ageLOC có khả năng thay thế các phương pháp y học.

Công nghệ ageLOC hoàn toàn khác biệt vì chúng tôi tập trung nghiên cứu về gien và các phương pháp hỗ trợ có nguồn gốc tự nhiên tác động được đến biểu hiện gien. Phương châm của chúng tôi là “phòng bệnh hơn chữa bệnh” và hỗ trợ cơ chế bảo toàn sức trẻ tự nhiên từ bên trong cơ thể mỗi người.

Tin vịt: Những gì ta thừa kế từ phụ huynh là bất di bất dịch, ví dụ như những nếp nhăn và vết chân chim.

Sự thật: Có lẽ việc lật tẩy tin vịt này chính là đột phá quan trọng nhất của chúng tôi. Đúng là ta không thể làm gì với mã gien được di truyền từ đời trước, nhưng điều đó không áp dụng với biểu hiện gien của họ. Bạn hoàn toàn có khả năng tác động lên biểu hiện gien.

ZOE DRAELOS, MD., Bác sĩ da liễu, Tổng biên tập Tạp chí Da liễu Thẩm mỹ

Tin vịt: Đồi mồi trên da là do di truyền.

Sự thật: Hệ gien của mỗi người là tác nhân quyết định màu sắc của làn da, nhưng sự xuất hiện và gia tăng của các tế bào biểu bì tạo hắc tố mới là nguyên nhân của hiện tượng đồi mồi trên da. Những biểu bì tạo hắc tố này thuộc loại tế bào sản sinh ra lượng melanin cao. Chúng gây ra chứng tăng sắc tố ở vài vùng nhất định trên bề mặt da. Sự xuất hiện của hắc tế bào lentigenes thường là hậu quả của việc da phải tiếp xúc lâu với ánh nắng trong một quá trình kéo dài nhiều năm, tuy trong vài trường hợp chúng cũng có thể xuất hiện từ từ hoặc bất ngờ hơn. Bảo vệ da khỏi tia UV là cách tốt nhất để ngăn chặn các tế bào sắc tố da này “nghe theo” kiểu biểu hiện gien khiến chúng sản sinh ra nhiều sắc tố hơn trên từng vùng nhất định của bề mặt da, dẫn đến sự hình thành của các đốm đồi mồi.

Tiến sĩ BRYAN FULLER, Giáo sư kiêm nhiệm khoa Da liễu,

Trung tâm Khoa học Sức khỏe, Đại học Oklahoma

Tin vịt: Làn da nhạy cảm là do gien không tốt.

Sự thật: Hệ gien chịu trách nhiệm xây dựng những đặc điểm độc đáo của mỗi cá nhân, nhưng vai trò của biểu hiện gien mới là quan trọng nhất. Làn da của một số người mẫn cảm hơn người khác khi tiếp xúc với hóa chất, các chất có khả năng kích ứng, v.v... Điều này là sự thật. Nhưng độ nhạy cảm của da có thể được điều chỉnh bằng cách cố tình phản ứng khác đi khi tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng. Khi tiếp xúc với một tác nhân gây dị ứng như hóa chất hoặc chất có khả năng kích ứng, nếu ta chủ động giảm mức độ biểu hiện kích động của da đối với chất ấy, độ nhạy cảm của da cũng sẽ giảm đi đáng kể.

Tiến sĩ HELEN KNAGGS, Phó chủ tịch, phụ trách Nghiên cứu và Phát triển, Tập đoàn Nu Skin

Tin vịt: Việc điều chỉnh biểu hiện gien cho trẻ trung hơn cực kỳ tốn kém, đòi hỏi sự can thiệp của chuyên gia và phải đi khám rất nhiều lần.

Sự thật: Nếu bạn hiểu được rằng mã ADN là cố định cả đời thì bạn đã hiểu đúng. Dù ADN có những chu kỳ tự hủy và tự phục hồi đều đặn trải dài cả vòng đời chúng ta, thì về cơ bản chúng vẫn không hề thay đổi. Vậy nên tôi không ngạc nhiên gì khi thấy nhiều người thường hiểu nhầm rằng: bất kỳ thay đổi nào về ngoại hình, dù ít dù nhiều - miễn được cho là do tác động của gien, chắc đều phải có sự can thiệp của các động thái biến đổi gien (giống như các siêu anh hùng trong truyện Marvel).

Và không sai, việc điều chỉnh gien của chúng ta bằng cách biến đổi gien hay sử dụng công nghệ ghép mảnh gien chắc chắn sẽ tác động rất lớn đến cơ thể, cũng như rất mạo hiểm và tốn kém. Nhưng phương pháp ấy là dành cho tương lai và những trường hợp bệnh hiểm nghèo.

Còn lúc này, chúng ta đã hiểu được rằng biểu hiện của ADN - nghĩa là cách ADN được “dịch” thành một thông điệp có khả năng tác động đến sinh hóa và hành vi của tế bào và xa hơn là đến toàn bộ cơ thể - có thay đổi theo thời gian. Và ta cũng đã khám phá được rằng sự biểu hiện đó cũng rất dễ bị tác động bởi lối sống và nhân tố dinh dưỡng. Đây là một cách tự nhiên và có ích để có một cái nhìn mới về việc chúng ta có thể kiểm soát phương hướng và số mệnh sức khỏe của mình. Tôi tin rằng một trong những bước đột phá lớn nhất trong lĩnh vực gien di truyền của thế hệ này chính là khả năng đo lường hiệu suất làm việc của gien. Nhờ khả năng này mà ta đã có thể đo lường một cách hiệu quả tác động của nhiều thành phần thiên nhiên lên cơ thể người, từ đó kết luận được những thành phần nào hữu ích nhất trong việc xây dựng hình mẫu biểu hiện trẻ trung.

Tiến sĩ MARK BARTLETT, Phó chủ tịch, phụ trách Nghiên cứu và Phát triển Pharmanex

Tin vịt: Tôi không muốn sống qua 65 tuổi vì khi bố mẹ tôi đến tuổi đó, tôi thấy họ dường như trở nên rất yếu ớt và không hoạt bát. Điều đó khiến tôi nghĩ kết cục không tránh khỏi của tôi cũng là trở nên yếu ớt và không hoạt bát.

Sự thật: Một bản nhạc rock yêu thích của tôi có phần điệp khúc như sau: “Giờ đây anh ấy đã quá tuổi để cháy hết mình, nhưng hẵng còn quá trẻ để chết”. (Trích “Too Old To Rock ‘n’ Roll: Too Young To Die” của Jethro Tull).

Khi chúng ta còn nhỏ, hầu hết chúng ta đều nghĩ rằng mình sẽ bất tử. Cũng từ tuổi đó, có lẽ chúng ta đã được nghe nhiều lần rằng mình có cái mũi giống bố hay tính nóng nảy giống mẹ. Vậy thì khi phải chứng kiến sự già đi của ông bà bố mẹ, chẳng có gì lạ nếu chúng ta bắt đầu nhìn lại mục tiêu bất tử khi xưa. Chắc hẳn không ai trong chúng ta muốn mình là nhân vật chính của viễn cảnh đã quá già để hưởng thụ cuộc đời nhưng còn quá trẻ để chết. Nhưng việc cho rằng số mệnh của bản thân phụ thuộc hoàn toàn vào hệ gien thừa hưởng từ bố mẹ là một quan niệm rất hạn hẹp.

Xin nhắc lại, dù mã gien của mỗi người là cố định cả đời nhưng nó chỉ là một phần nhỏ của con người và mục tiêu của chúng ta. Từ năm 2002, hệ gien của loài người đã được sắp xếp xong xuôi theo trình tự, và nền khoa học hiện nay cũng đang trong quá trình khám phá những bí ẩn về cách mã gien của chúng ta biểu hiện như một chức năng của lối sống và chế độ ăn uống của chúng ta. Chúng ta đang tiếp cận được rất gần với một quan điểm mới cho phép ta hiểu rõ rằng hệ gien của mỗi người không phải là yếu tố duy nhất quyết định vận mệnh của họ rồi. Chỉ còn một bước nữa thôi, đó là tìm hiểu bí mật về cách để thúc đẩy gien biểu hiện một cách khỏe mạnh thật lâu dài. Nhưng chúng ta cần phải bắt đầu bước này ngay từ bây giờ. Nếu chúng ta đợi đến khi mình 65 tuổi mới nắm quyền kiểm soát thì có lẽ tin vịt trên đã hóa thành sự thật mất rồi.

Tiến sĩ MARK BARTLETT, Phó chủ tịch, phụ trách Nghiên cứu và Phát triển Pharmanex

Tin vịt: Tốc độ xuất hiện của nếp nhăn trên cơ thể bạn hoàn toàn phụ thuộc vào gien di truyền.

Sự thật: Chính những tác động của chúng ta tới các tài nguyên sẵn có trong cơ thể mình (ở đây là gien) mới là nguyên nhân tạo ra nếp nhăn. Sự tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, sự mất cân bằng oxi hóa, các cử động lặp lại trên mặt; tất cả những điều này góp phần hình thành nếp nhăn. Có ai có nếp nhăn trên mông không? Chẳng có ai cả. Vậy nên, nếp nhăn không phải là do gien. Nó xuất hiện do tác động của chúng ta tới gien của mình. Điều khiển hướng biểu hiện của gien bằng cách điều chỉnh hành vi của bản thân chính là mấu chốt của việc tạo ra hay xóa đi nếp nhăn.

DALE KERN, Nhà khoa học cấp cao, Nu Skin

Tin vịt: Có một loại gien trẻ duy nhất ảnh hưởng đến mọi khía cạnh của sự lão hóa.

Sự thật: Lão hóa là một quá trình phức tạp bị ảnh hưởng bởi nhiều loại gien di truyền và các lối sinh hóa. Sự phức tạp này còn được phức tạp hóa hơn bởi hàng trăm loại gien liên quan đến các quá trình chủ chốt của sự lão hóa như quá trình phục hồi ADN, phục hồi và lưu chuyển protein hay sự chuyển hóa năng lượng và mitochondria. Các cuộc nghiên cứu nhân dạng biểu hiện gien đã cho thấy rằng số loại gien liên quan đến lão hóa lên tới hàng ngàn.

Tiến sĩ TOM PROLLA, Đồng sáng lập LifeGen Technologies

Tin vịt: Không thể nào nhận biết được nguồn gốc của lão hóa.

Sự thật: Việc nghiên cứu di truyền học ở các cá thể đơn giản hoặc động vật có vú đang dần xác định được các lộ trình chủ chốt kiểm soát sự lão hóa. Nếu hiểu được các chức năng sinh hóa liên quan tới các lộ trình đó, chúng ta sẽ có thể nhận biết nguồn gốc lão hóa. Kho kiến thức về nguồn gốc lão hóa của chúng ta đang ngày càng nhiều lên. Điều này chưa từng có tiền lệ, và nó đang thúc đẩy một cuộc cách mạng về cách can thiệp vào quá trình lão hóa.

Tiến sĩ TOM PROLLA, Đồng sáng lập LifeGen Technologies

Tin vịt: Sự lão hóa không thể đo lường được ở cấp tế bào.

Sự thật: Chúng tôi đã phát triển và đăng ký độc quyền một công nghệ cho phép đo lường được quá trình lão hóa ở cấp di truyền (hay cấp biểu hiện gien) trong từng bộ phận như não, tim, da hay cơ. Công nghệ này tận dụng những con chip gien: một công nghệ mang tính cách mạng cho ta khả năng phân tích đồng thời hoạt động của hàng ngàn gien. Công nghệ này giúp chúng ta nhận biết được những hợp chất ảnh hưởng đến lão hóa bằng cách làm chậm đi, thậm chí trong vài trường hợp còn đảo chiều sự phát triển của lão hóa.

Tiến sĩ TOM PROLLA và tiến sĩ RICHARD WEINDRUCH,

Đồng sáng lập LifeGen Technologies

Tin vịt: Chất dinh dưỡng không thể gây ảnh hưởng đến biểu hiện gien.

Sự thật: Thí nghiệm kinh điển về lão hóa được thực hiện vào năm 1935 bởi Clyde McKay trên động vật gặm nhấm, bằng cách cho chúng ăn một chế độ hạn chế calo. Kết quả cho thấy tuổi thọ của chúng được kéo dài một cách đáng kinh ngạc. Từ năm đó trở đi, người ta đã thực hiện nhiều cuộc thí nghiệm kéo dài tuổi thọ bằng cách hạn chế lượng calo đối với men, các loại sâu, ruồi, chuột, chó, các động vật bộ linh trưởng trừ loài người, và một vài loài khác. Trong cộng đồng khoa học, người ta tin rằng về sau điều này cũng sẽ được chứng minh thành công trên con người. Tất cả những nghiên cứu kể trên cho thấy rằng chất dinh dưỡng thực sự có ảnh hưởng đến biểu hiện gien.

Hơn thế nữa, các thành phần dinh dưỡng trong chế độ ăn uống, dù là bổ sung thêm hay cung cấp toàn bộ, cũng đều ảnh hưởng đến biểu hiện của gien. Biểu hiện gien được kiểm soát bởi enzyme. Những enzyme được gọi là histones này thêm hoặc bớt số nhóm methyl trong ADN, hoặc số nhóm acetyl trong protein. Histones quấn quanh ADN, do đó chúng có ảnh hưởng kích hoạt hay ngừng hoạt động của gien. Các nhóm methyl lấy dinh dưỡng từ choline và folic acid, còn các nhóm acetyl lấy dinh dưỡng từ chất béo trong chế độ ăn. Một chế độ ăn uống thiếu hụt những dưỡng chất này sẽ là tiền đề cho sự phát triển bất thường. Đáng ngại hơn, những thay đổi như thế trong hoạt động gien có khả năng duy trì suốt đời, thậm chí ảnh hưởng đến nhiều thế hệ sau. Lĩnh vực nghiên cứu đang phát triển rất nhanh này được gọi là ngành nghiên cứu ngoại di truyền (epigenetics).

Tiến sĩ LESTER PACKER, Giáo sư kiêm nhiệm,

khoa Dược lý và Khoa học Dược, Đại học Southern California

Tin vịt: Một khi đã thiết lập lại được biểu hiện gien trẻ trung, bạn sẽ không phải mất công duy trì nó nữa.

Sự thật: Quá trình dựa vào các công thức dinh dưỡng để thay đổi biểu hiện gien là một quá trình thuận nghịch vì nó không hề thay đổi hệ gien của chúng ta. Nói cách khác, nó chỉ thay đổi biểu hiện gien, chứ không thay đổi cấu trúc cố định của gien (hay ADN). Vì vậy, phương pháp này có thể coi là an toàn cho cơ thể, nhưng nó vẫn có nhược điểm là có khả năng đảo ngược mọi thay đổi về tình trạng ban đầu, cũng như đòi hỏi ta phải đều đặn nạp thực phẩm chức năng vào cơ thể nếu muốn duy trì biểu hiện tươi trẻ của gien. Một khi ta cắt nguồn cung cấp thực phẩm chức năng, nhiều thay đổi trong biểu hiện gien sẽ hồi lại tình trạng lão hóa ban đầu chỉ trong vài ngày; một vài thay đổi khác lại cần đến hàng tuần, hàng tháng. Nhưng cuối cùng, mọi thay đổi đều sẽ quay nguợc về tình trạng lão hóa ban đầu nếu ta ngưng sử dụng thực phẩm chức năng.

Quan trọng hơn, khi ta không sử dụng những loại thực phẩm chức năng này nữa, quá trình lão hóa của chúng ta cũng ngưng bị giảm tốc. Hậu quả này khiến phương pháp sử dụng thực phẩm chức năng không hữu ích về lâu về dài. Nếu muốn ngăn chặn sự lão hóa một cách hiệu quả, ta phải bắt đầu sử dụng thực phẩm chức năng càng sớm càng tốt - từ những năm đầu của lứa tuổi trưởng thành, và bắt buộc phải sử dụng liên tiếp một cách đều đặn. Theo quá trình phát triển của công nghệ, những công thức mới lạ và hiệu quả hơn cũng sẽ được sáng chế. Nhờ đó, người dùng có thể “nâng cấp” phương pháp sử dụng thực phẩm chức năng của mình.

Tiến sĩ TOM PROLLA, Đồng sáng lập LifeGen Technologies

Tin vịt: Sự lão hóa hoàn toàn phụ thuộc vào các tác nhân môi trường.

Sự thật: Sự lão hóa luôn được gắn liền với các biểu hiện sụt giảm sức khỏe nói chung. Các tác nhân môi trường như ô nhiễm, tiếp xúc với hóa chất, cồn và thuốc lá có thể dẫn đến những căn bệnh liên quan đến lão hóa. Các nhân tố nội sinh chính là nguồn gốc của sự lão hóa. Hằng ngày, chúng ta tiêu thụ oxi và chuyển hóa thức ăn để tiếp nhiên liệu cho các hoạt động khác. Theo thời gian, nhà máy năng lượng của chúng ta (mitochondria) sẽ giảm hiệu quả. Nhân tế bào hay những phần khác của tế bào phải tham gia vào các hoạt động ở cường độ cao cũng chịu hư hại. Đó chính là nguyên nhân biểu hiện gien bị thay đổi chức năng. Những yếu tố nội sinh này thường hoạt động tại các mô khác nhau, và tác động của chúng tại mỗi mô cũng khác nhau. Một trong những ảnh hưởng lâu dài lên quá trình lão hóa từ những nguồn gốc nội sinh này là làm cho biểu hiện gien bị thay đổi, khiến tế bào hoạt động sai.

Tiến sĩ TOM PROLLA, Đồng sáng lập LifeGen Technologies

PHẦN DÀNH RIÊNG CHO SỰ THẬT

Bỏ các “tin vịt” và các tranh cãi đó qua một bên. Giờ chúng ta hãy dành thời gian nói về một số sự thật nhé.

Sự thật: Tôi và các cộng sự đã hợp tác với một số nhóm nghiên cứu giỏi nhất thế giới. Chúng tôi đang cùng nhau thu thập những nguồn tài nguyên giúp phát hiện nguồn gốc nền tảng của lão hóa.

Sự thật: Chúng tôi đã tìm thấy những nguồn mấu chốt của sự lão hóa.

Sự thật: Vì chúng tôi đã thành công phần nào trong công tác nghiên cứu, giờ đây bạn cũng có thể đạt được thành tựu trong cuộc chiến chống lão hóa.