Mở Netflix có ngay loạt phim “Sex Education”; gõ Google tra “giáo dục giới tính” được trả hàng triệu kết quả chưa đầy một phút. Lọ mọ đêm hôm thì vào các nhóm kín đồng hành cùng con, sẽ có vô vàn tình huống và câu chuyện cha mẹ chia sẻ cho nhau. Nhiều trường học chú trọng giáo dục kỹ năng sống đã đưa nội dung này vào dạy học sinh từ lớp 2, lớp 3. Sách giáo khoa đổi mới giáo dục cũng đã cập nhật và cung cấp nhiều kiến thức gần gũi với học sinh. Tưởng chừng thông tin đã đến độ khủng hoảng thừa, kiến thức chỉ cần chạm chạm, vuốt vuốt là có đủ đầy, thế nhưng cha mẹ thời nay vẫn chưa thể cất đi “những cái giật mình” khi con tò mò về giới tính.
CON SỐ VÀ SỰ THẬT
• 20% học sinh đã từng trải nghiệm bị quấy rối tình dục ở trường (bị quấy rối từ ánh mắt tục tĩu, đặt biệt danh tục tĩu, tán tỉnh làm phiền qua tin nhắn hoặc động chạm) và 80% các bạn lại tin rằng đó là những hành vi chọc ghẹo hoặc tán tỉnh.
• 80% học sinh THPT đã thừa nhận xem phim đen, vào các web đen.
• 10% học sinh đã từng trải nghiệm quan hệ tình dục trước sinh nhật tuổi 17
• 39% học sinh đã từng quan hệ tình dục trước khi tốt nghiệp THPT.
• 30% học sinh THPT nói nhắn tin qua lại trung bình 30 tin nhắn/ngày với người yêu để có cảm giác được kết nối và quan tâm. 25% báo cáo nhắn tin với người yêu trong khoảng từ 0-5h sáng.
• 19% học sinh báo cáo đã bị bạn bè tung ảnh phản cảm lên các mạng xã hội làm ảnh hưởng đến cảm xúc và kết quả học tập.
• 30% học sinh bị áp lực phải gửi ảnh nhạy cảm cho người yêu để minh chứng tình yêu; và các em tin rằng những hình ảnh này sẽ được giữ kín.
*Nguồn:
- Thái độ, chuẩn mực cá nhân, dự định và hành vi sexting: Khảo sát trên học sinh THCS và sinh viên đại học Tạp chí Khoa học Xã hội và Nhân văn, tập 2 số 1, trang 58-73 (Trần Thành Nam - Nguyễn Thị Minh Phú, 2016)
- Sexting: khái niệm, tỉ lệ và các vấn đề có liên quan - Tạp chí Tâm lý học Xã hội, Hội Tâm lý học Xã hội Việt Nam, số 2, trang 16-28 (Trần Thành Nam - Nguyễn Thị Minh Phú, 2016) Tâm lý học, Giáo dục học với tình yêu hôn nhân và gia đình, Trang 99-112, 2017, Trần Thành Nam)
Sự thật là
Chúng ta đang sống trong một nền văn hóa tràn ngập các chủ đề tình dục. Chúng ở khắp mọi nơi. Đặc biệt trên không gian mạng.
Tỉ lệ nạo phá thai tuổi vị thành niên đang tăng nhanh.
Tuổi quan hệ tình dục lần đầu có xu hướng giảm.
Cha mẹ không thể lo “CON CÒN QUÁ BÉ” hay “vẽ đường cho hươu chạy” nữa mà phải có trách nhiệm “vẽ đường cho hươu chạy đúng”.
Trách nhiệm giáo dục về tình bạn – tình yêu – tình dục trước tiên thuộc về cha mẹ.
Mặc dù rất cần thiết, việc nói chuyện với các em về vấn đề này thường diễn ra quá muộn, nói cho qua chứ không phải nói cho ra vấn đề.
Nếu bắt đầu nói chuyện với trẻ về vấn đề này mà trẻ trở nên ngượng ngùng lúng túng có nghĩa là cha mẹ đã bắt đầu nói chuyện với con quá muộn.
Khó ăn, khó nói...
* Nguồn: Nhận thức của học sinh THPT về quấy rối Tình dục học đường - Kỷ yếu HT Khoa học toàn quốc lần thứ 2: Tâm lý học, Giáo dục học với tình yêu hôn nhân và gia đình trang 99-112 (Trần Thành Nam, 2017)
Đến tuổi dậy thì, con tò mò về giới tính là điều đương nhiên. Các em thường tìm hiểu từ bạn đồng trang lứa, Google, các trang web, diễn đàn người lớn…
CHA MẸ CŨNG TÌM ĐƯỜNG...
Tình cờ xem một bộ phim trở về thuở thanh xuân, chị Thúy Hằng như tìm ra cách nói chuyện hiệu quả với cậu con trai lên lớp 10. Đây là một bộ phim ăn khách của Hàn Quốc, được làm lại từ bộ phim cũng rất thành công ở Mỹ. Từ câu chuyện của cặp đôi trẻ yêu nhau và lỡ có bầu tuổi 18 với biết bao ân hận sau này, bộ phim như lời nhắc nhở thấm thía cho những đứa trẻ mới lớn đừng để phải nói “giá như…”. Chị giới thiệu cho con thử xem. Cách làm phim khá tâm lý, bắt đúng mạch giới trẻ, có vẻ chạm được vào cậu con trai vốn khó “cạy lời” từ trước đến nay.
Chị không thể quên đã toát mồ hôi lúc phát hiện ra con xem các trang web “đen” năm lớp 6. Mượn máy tính của con để làm nốt việc còn dở dang, mở ra thì màn hình phim người lớn cứ nhảy liên tiếp. Cậu con trai thấy thế giật ngay máy đóng sập lại. Cậu bé có vẻ như bị “bắt tại trận”, cứ im im không nói năng gì. Nhưng về sau, hễ mẹ cứ lân la hỏi chuyện là đánh trống lảng.
Từ ngày các con bước vào độ tuổi dậy thì, nhóm “bà tám” trên mạng của chị Hằng lúc nào cũng có chuyện để phấp phỏng. Các phụ huynh chia sẻ cách gần gũi con để uốn nắn những tò mò về giới tính. Có nhà, con trai lên lớp 5 đã xem phim sex. Mẹ cậu quan niệm có cấm cũng chẳng được vì trường học sinh đã chia sẻ cho nhau những clip sex. Chi bằng chấp nhận cho con nói thật để biết đường mà dẫn dắt còn hơn.
Anh Quốc Trung thì đồng hành cùng con theo cách khác. Từ năm con lên cấp 2, anh chủ động khi nói chuyện về những nhu cầu tình dục của con người. Cho con xem phim tài liệu khoa học về giới tính, khám phá cơ thể người, phóng sự về phố đèn đỏ, công nghệ thế giới về tình dục. Anh cũng không quên giáo dục tư tưởng “thiên đường có thể đợi”, rỉ rả trò chuyện như mưa lâu thấm dần.
Bình tĩnh khi con xem “phim đen”
Cha mẹ thường lo lắng quá mức và dễ dàng hình dung ra các hình ảnh trầm trọng hóa, những kết luận mang tính định kiến về đạo đức khi phát hiện con xem phim khiêu dâm. Hình dung như thể con mình đã trở thành một kẻ nghiện phim, một kẻ thất bại, hung hãn và tràn đầy dục vọng với phụ nữ.
Không phải như thế, hãy hít sâu, thở đều!
Tuổi dậy thì là giai đoạn khởi phát những suy nghĩ, tò mò và quan tâm đến các cảm xúc tình dục. Hãy chấp nhận rằng ta chẳng thể loại bỏ hết được phim khiêu dâm. Vì thế hãy bình tĩnh. Khi sự tò mò được thỏa mãn, phim khiêu dâm sẽ không còn là một nguồn thông tin giá trị hay nguồn giáo dục giới tính duy nhất để thỏa mãn nhu cầu của trẻ.
Nhiều cha mẹ phát hiện con xem phim khiêu dâm thường nổi giận, đe doạ, thậm chí giám sát liên tục khi con dùng công nghệ. Tuy nhiên, trị liệu phần ngọn như vậy, đứa trẻ vẫn sẽ xem giấu giếm.
Hãy biến các chủ đề thảo luận về tình dục trở nên cởi mở hơn. Nhạy cảm với các biểu hiện dậy thì và mối quan tâm của con về tình dục. Làm giảm sự tò mò của con với phim “đen” bằng cách cung cấp thông tin chúng muốn và cần ngay cả khi chúng không đòi hỏi (Ví dụ: Sách tranh giáo dục giới tính và tâm lý tuổi dậy thì để sẵn ở những không gian chung trong nhà).
Còn ngay tại thời điểm phát hiện con xem phim khiêu dâm… - Hãy rút êm!
Sau đó, trong một không gian thoải mái, cha mẹ hãy bắt đầu nói chuyện. Rằng nếu trót xem phim khiêu dâm thì cũng chẳng có gì sai lầm cả. Ngay cả khi con tưởng tượng ai đó không mặc đồ hoặc muốn động chạm cơ thể người khác thì đó cũng là điều bình thường. Nhưng điều đó dành cho tương lai.
Con cần biết là phim được sản xuất ra là dành cho người lớn ở trong những hoàn cảnh đặc biệt. Những ai đang nói rằng xem phim khiêu dâm như một cách giáo dục giới tính cho trẻ con thì họ đang bao biện đấy.
Và bố mẹ rất hy vọng con sẽ không xem phim vì nó được làm một cách lệch lạc. Đời sống tình dục của vợ chồng thực sự không giống như những gì được thể hiện trên phim.
Cùng con giải mã tò mò
Có nhiều ông bố bà mẹ cũng nhận thức được tầm quan trọng của việc trò chuyện cùng con về giới tính, nhưng khoảng thời gian dành cho con cái thì “hãy đợi đấy”. Cho đến một ngày, những cuộc nói chuyện giữa cha mẹ và con cái về các chủ đề tế nhị đâm ra ngượng ngùng, miễn cưỡng. Không “chạm” được vào con cũng coi như chưa mở được khóa để đồng hành, dẫn dắt. Giáo dục giới tính không chỉ dừng lại ở trang bị kiến thức sinh sản, hiểu biết về tình dục hay các kỹ năng “hươu chạy đúng đường”, mà sâu xa hơn là giáo dục về những giá trị sống gia đình xác định theo đuổi. Bởi vậy, bắt đầu từ sớm chưa bao giờ là muộn.
Dưới đây là những mách nước để giáo dục giới tính hiệu quả với con cái cha mẹ có thể tham khảo:
1
Xây dựng sự tin tưởng
Mẹ có thể bận bây giờ nhưng chắc chắn sẽ dành thời gian để nghe con.
Mẹ hiểu những cảm giác của con về những băn khoăn.
Mẹ sẽ giữ bí mật nếu con muốn.
Mẹ rất vui vì con đã tin tưởng để chia sẻ.
2
Nói về các giá trị của tình yêu và gia đình
Cha mẹ nghĩ nên trì hoãn việc quan hệ cho đến ít nhất khi con tốt nghiệp đại học. Con nghĩ sao?
Con nghĩ có thể có những điều gì sẽ xảy ra khi quan hệ ở tuổi này?
Nếu con nghĩ là tất cả các bạn tuổi con đã từng quan hệ tình dục thì đó là sai lầm đấy!
3
Giúp con chính xác hóa lại bản chất tình yêu và quan hệ tình dục
Tình yêu là một dạng cảm xúc mãnh liệt bao gồm sự đam mê – hấp dẫn giới tính; sự gắn bó lâu dài và sự cam kết (chia sẻ trách nhiệm cuộc sống và gia đình trong hiện tại và tương lai).
Tình yêu là một quá trình. Tình yêu khác với cảm xúc yêu.
Giả vờ yêu cho giống những người khác hay để không bị chê có để làm gì đâu?!
Quan hệ tình dục: cần lớn cả về tâm hồn và thể chất, nếu không thì có thể bạn sẽ bị thất vọng ê chề. Điểm mốc là tuổi thành niên (18 tuổi). Quan hệ tình dục là cách chia sẻ với nhau những điều thầm kín nhất (vì vậy cần thời gian để khám phá nhau, học cách tôn trọng nhau, lắng nghe và thực sự tin tưởng nhau. Nếu còn nghi ngại về những điều có thể tổn thương sau đó – hãy thực hành nói không (các con có quyền chờ đợi).
4
Khuyến khích sự tự chủ
Ở tuổi này con có thể không biết đủ thông tin để ra quyết định đúng đắn – đó là chuyện bình thường.
Là cha mẹ, bố mẹ sẵn sàng lắng nghe và giúp con cân nhắc lợi hại trước khi ra quyết định.
Con còn nhiều sở thích khác, hãy đầu tư thời gian cho nó.
5
Đấu tranh với những suy nghĩ sai lầm của việc trò chuyện
Trò chuyện về giới tính là vẽ đường cho hươu chạy.
Nó có thể nghĩ mình thoáng và cho phép vấn đề này.
Bố mẹ mình có nói chuyện này với mình đâu mà mình vẫn ổn?!
Chỉ cần chuẩn bị cho con trước đám cưới là đủ!
Hãy nhớ: Tin tưởng và dành thời gian bên con là điều quan trọng nhất
88% trẻ sẽ trì hoãn các hành vi đi quá giới hạn nếu cha mẹ nói chuyện bình tĩnh và cởi mở.
Trẻ sẽ điều chỉnh lại những thông tin sai lệch biết qua bạn bè hoặc internet.