Ngỡ ngàng. Phẫn nộ. Đó là cảm xúc khi các vụ việc xâm hại trẻ em bị phơi ra ánh sáng. Thủ phạm là những đối tượng thân quen, gần gũi với trẻ như hàng xóm, ông nội, ông ngoại, cậu ruột, chú ruột, cha dượng, thậm chí cả cha ruột. Độ tuổi bị xâm hại không chỉ có vị thành niên, mà còn cả các em bé 4 -5 tuổi.
Trong thực tế, việc bị xâm hại tình dục có muôn hình vạn trạng và không phải lúc nào cũng dễ dàng vạch mặt các “yêu râu xanh”. Cùng trường, hơn nhau vài tuổi cũng có thể quấy rối. Bằng những lời lẽ chọc ghẹo tục tĩu, những tin nhắn, đoạn chat, thậm chí clip khỏa thân trót dại gửi cho nhau. Từng có vụ việc ồn ĩ kéo dài, thủ phạm là sinh viên du học, có “sở thích” tán tỉnh nhiều nữ sinh. Khi bị từ chối và ngắt đứt mọi liên hệ, nam sinh viên này còn thu thập ảnh của đối phương đăng lên các trang web “đen”.
Một nữ luật sư tích cực hoạt động trong lĩnh vực bảo vệ chăm sóc trẻ em cảnh báo: Hiện tượng lợi dụng mạng ảo để hẹn hò, dụ dỗ xâm hại trẻ em đang có chiều hướng gia tăng. Từ kết bạn làm quen, trò chuyện dần dà, rồi dụ dỗ chụp ảnh khỏa thân để tham gia các chương trình có thưởng. Nạn nhân bị dụ dỗ thường là có hoàn cảnh khó khăn, cha mẹ bận bịu; hoặc trẻ thiếu thốn tình cảm gia đình… Thống kê ở một thành phố lớn trong số các vụ xâm hại tình dục trẻ em, có tới 81% xuất phát từ mối quan hệ quen biết giữa nạn nhân và kẻ phạm tội thông qua các mạng xã hội.
Có nhiều hành vi rành rành là quấy rối hay xâm hại, nhưng nạn nhân không phải lúc nào cũng dám mở miệng. Các nạn nhân thường mong muốn kẻ kia dừng lại, để cho mình yên hơn là đòi lại công bằng hay đưa ra ánh sáng.
Để giúp con “đạp phanh an toàn” trước các “yêu râu xanh” xa lạ hay thân quen, cha mẹ cần trang bị kỹ lưỡng cho trẻ các dấu hiệu nhận biết, sự cảnh tỉnh cần thiết, và giáo dục giới tính đến nơi đến chốn từ khi con còn nhỏ.
1
Xâm hại và xâm hại tình dục
Là bất cứ hành động (hoặc không nhất thiết là hành động) có chủ ý và làm tổn thương hoặc gây nguy hại cho trẻ em.
- Xâm hại tình dục trẻ em gồm nhiều hình thức như:
• Những lời tục tĩu (khẩu dâm)
• Bắt trình diễn (thị dâm)
• Bắt phải nhìn tội phạm trong tình trạng khỏa thân (thao túng).
- Những thành kiến và trở ngại
• Nhiều người chưa ý thức, ngại nói về vấn đề này với trẻ.
• Văn hóa và những thói quen có thể ảnh hưởng tiêu cực.
• Sợ bị kỳ thị.
• Quy trình thủ tục rắc rối, có khả năng gây thêm tổn thương tâm lý cho nạn nhân.
• Khoảng 30% khi nghe tin không tin vào sự việc.
Chúng ta nên ý thức rằng, thảo luận cởi mở về xâm hại tình dục trẻ em sẽ giúp mỗi cá nhân cũng như cộng đồng bảo vệ trẻ em tốt hơn.
2
Thủ phạm và thủ đoạn
• 1/3 thủ phạm là vị thành niên.
• 85% nạn nhân biết thủ phạm.
• Nhiều gia đình còn thân thiết và yêu quý thủ phạm.
• Có thể là người thân trong gia đình.
3
Giúp trẻ phòng ngừa và ứng phó với xâm hại tình dục
Xây dựng mối quan hệ tin tưởng và cởi mở với trẻ
• Giúp trẻ cảm thấy thoải mái khi chia sẻ với bạn.
• Khi trẻ nói ra câu chuyện của mình, bạn hãy lắng nghe và phản hồi một cách tế nhị.
• Làm cho trẻ hiểu rằng cho dù trẻ chia sẻ bất cứ điều gì với bạn, trẻ sẽ không bao giờ bị trách mắng hay phạt.
Nói chuyện về giới tính, tình dục theo lứa tuổi và giai đoạn phát triển của trẻ
+ 3 tuổi: Tên gọi chính xác của các bộ phận cơ thể, bao gồm cả bộ phận sinh dục; Riêng tư và không riêng tư; Khác biệt giới.
+ 4 - 5 tuổi: Chức năng các bộ phận cơ thể, bao gồm cả bộ phận sinh dục; Đụng chạm an toàn và không an toàn; Giới và xã hội.
+ 6 - 9 tuổi: Thông tin cơ bản về hệ thống sinh sản, các biểu hiện về giai đoạn dậy thì, các xu hướng tình dục khác nhau.
+ 10 tuổi trở lên: Tình dục an toàn, tình yêu và tình dục, lựa chọn đúng kênh để tìm hiểu về tình dục.
Dạy trẻ cách bảo vệ bản thân từ khi còn nhỏ
• Tên chính xác của các bộ phận cơ thể.
• Người khác không được đụng chạm vào những bộ phận riêng tư trên cơ thể.
• Nhận biết về cảm giác và dấu hiệu cảnh báo của cơ thể.
• Nhận biết hành vi nào đúng đắn và được phép (ví dụ bác sĩ khám vùng kín trước sự chứng kiến của bố mẹ; bố mẹ tắm rửa cho con khi còn bé).
Khi thấy nguy hiểm: Cự tuyệt – tránh xa – nói ra
Không nên cất giữ bí mật một mình: Hãy chọn để chia sẻ với những người trẻ cảm thấy tin tưởng, như ông bà, cha mẹ, người thân trong gia đình.
Ôn lại các câu chuyện giáo dục giới tính và tập dượt xử lý tình huống
• Con sẽ nói làm gì nếu con không thích nụ hôn tạm biệt của chú hàng xóm?
• Con sẽ làm gì nếu em đó muốn xem vùng kín của con?
• Con sẽ làm gì nếu một bạn ở trường chìa cho con xem vùng kín của bạn ấy?