N
iko Bonastsos là Giám đốc của General Catalyst Partners, công ty chú trọng đầu tư vào lĩnh vực IT (điện thoại di động, công nghệ giáo dục, ứng dụng cho doanh nghiệp IT và sức khỏe người tiêu dùng) cũng như các cơ hội đầu tư vào những công ty tiềm năng đang trong giai đoạn hạt giống1. Ông có ảnh hưởng lớn trong quyết định đầu tư vào Listia2, Snapchat3, TuneIn4 của công ty, và là quan sát viên hội đồng quản trị cho PumpUp5.
1 Một trong những giai đoạn phát triển đầu tiên của công ty khởi nghiệp. Trong giai đoạn này, nhà sáng lập sẽ kêu gọi vốn nhằm phát triển sản phẩm hoặc dịch vụ mới. Đầu tư vốn vào giai đoạn này thường mang tính rủi ro rất cao.
2 Một sàn giao dịch hàng hóa điện tử trên ứng dụng di động giữa cá nhân với nhau và không dùng đến tiền tệ. Nền tảng này dùng hệ thống điểm tín dụng Listia thay cho tiền tệ, trong đó người dùng sẽ bán hàng hóa đổi lấy điểm, rồi lại dùng điểm để mua hàng.
3 Ứng dụng tin nhắn hình ảnh được phát triển bởi một nhóm sinh viên thuộc Đại học Stanford.
4 Dịch vụ truyền thanh trực tuyến của Mỹ cung cấp tin tức, radio, chương trình thể thao, âm nhạc… cho hơn 60 triệu người dùng trên toàn thế giới.
5 Một ứng dụng trong đó người dùng chia sẻ quá trình luyện tập thể dục của mình.
Từ đâu mà ông có hứng thú làm việc với các công ty khởi nghiệp đang trong giai đoạn đầu? Ông đặc biệt thích làm việc với những người lần đầu sáng lập công ty công nghệ, nhất là những người phá cách. Động lực nào khiến ông chú trọng lĩnh vực này?
Tôi luôn thích làm việc với những người mải mê theo đuổi một ý tưởng cụ thể nào đó, những người mà tất cả những gì họ có thể làm là nghĩ về việc giải quyết vấn đề theo cách riêng của mình suốt 24/7. Điều này đã khơi dậy trong tôi sự hứng thú làm việc cùng các công ty khởi nghiệp và những nhà sáng lập. Kết hợp với kinh nghiệm bản thân trong lĩnh vực kỹ thuật và công nghệ, tôi có thể áp dụng hết những kiến thức này và tìm kiếm những cá nhân có tài năng, những người có động lực và khát khao thay đổi thế giới theo cách riêng của họ.
Về những người lần đầu sáng lập công ty, tôi thích làm việc với họ vì họ không có bề dày thành tích. Người ta thường nói về tầm quan trọng của kinh nghiệm, và trong lĩnh vực sản phẩm tiêu dùng thì, theo tôi, kinh nghiệm có thể bị đánh giá quá cao. Đôi khi sẽ tốt hơn nếu bạn là người lần đầu sáng lập công ty và bạn chưa biết gì nhiều. Nếu chưa biết gì nhiều hoặc đang thiếu kinh nghiệm thì bạn sẽ có xu hướng nảy ra nhiều phát kiến để đáp ứng nhu cầu của mình. Bạn sẽ học hỏi từ những sai lầm của bản thân. Bạn sẽ không bị bề dày thành tích níu chân.
Ông có lời khuyên nào dành cho những nhà sáng lập đang cố gọi vốn cho một công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ không? Trên cương vị một nhà đầu tư mạo hiểm từnghỗ trợ những công ty khởi nghiệp như vậy, lời chào hàng hay nhất mà ông từng nghe từ người xin hỗ trợ là gì?
Lời khuyên của tôi cho những nhà sáng lập công ty công nghệ muốn gọi vốn là hãy chuẩn bị thật kỹ và tìm hiểu thêm về những cá nhân đang cân nhắc đầu tư vào công ty của họ - thành tích của những người đó như thế nào và phong cách ra sao? Tóm lại là hãy tìm hiểu thật kỹ.
Quan trọng nhất là họ nên tự hỏi, “Chúng ta có thật sự cần kêu gọi vốn hay không; công ty mình có thể kêu gọi vốn đầu tư mạo hiểm hay không?”. Nếu người ta có cảm giác mãnh liệt rằng đây sẽ là một hành trình dài từ năm đến mười năm, và họ sẽ có mặt trong chặng đường dài đó, thì việc kêu gọi vốn có thể hợp lý. Còn nếu chỉ thích xây dựng một doanh nghiệp đầy phong cách hoặc xây dựng rồi bán trong vài ba năm thì việc kêu gọi vốn đầu tư mạo hiểm có lẽ không phải là ý hay.
Còn về lời chào hàng hay nhất tôi từng nghe, tôi còn nhớ lần đầu CEO của Stripe6 đến đây. Cậu ấy cứ thế bước vào phòng và nói với chúng tôi, “Chúng tôi đang xây dựng Stripe. Chúng tôi sẽ tập trung vào việc tạo ra một thế giới thương mại mới chỉ chấp nhận thanh toán bằng thẻ tín dụng”. Phần lớn mọi người trong phòng đều thấy đó không phải một ý tưởng hay, đặc biệt là khi số lượng doanh nghiệp bán lẻ trên thực tế quá lớn.
6 Một công ty công nghệ cung cấp phần mềm thanh toán qua mạng.
Nhưng cậu ấy lưu loát trình bày rằng các gian hàng thương mại điện tử mới này có thể được tạo dựng nhanh như thế nào, và dần dần các gian hàng đó sẽ giúp hệ thống ngày càng phát triển ra sao, và rồi ta có thể “cưỡi con sóng lớn”. Cậu ấy đã nói ra lời chào hàng này vào bốn năm trước, và cậu ấy đã thực hiện đúng như vậy. Tất cả những khách hàng đã ký hợp đồng với cậu ấy từ lúc đó đều đang điều hành những hoạt động kinh doanh có giá trị hàng tỷ đô-la. Thật sự rất ấn tượng!
Các yếu tố then chốt để sáng lập và vận hành một công ty công nghệ khởi nghiệp thành công là gì?
Hãy là người ham học hỏi, đồng thời phải thích học hỏi một cách nhanh chóng. Bởi vì cho dù ý tưởng ban đầu của bạn là gì, bất kể người đồng sáng lập với bạn là ai, nếu người đó nhanh chóng học được cách làm việc với người khác, cách tuyển dụng nhân viên, cách kiểm tra ý tưởng, cách thu thập thêm ý kiến phản hồi từ lượng người dùng hoặc lượng khách hàng lớn hơn, thì dần dần người đó sẽ trở thành chuyên gia trong tất cả các lĩnh vực khác nhau đó.
Khi mở công ty, bạn cần ghi nhớ một điều là sẽ có rất nhiều giai đoạn thăng trầm. Bạn phải nhớ tại sao mình chọn dấn thân, và làm thế nào để tiếp tục tiến về phía trước.
Trong một bài blog gần đây ông có nói về “những câu chuyện thất bại” ưa thích của mình, chẳng hạn như MySpace7, AOL8và BlackBerry. Việc thỉnh thoảng thất bại quan trọng đến mức nào? Thất bại có thể dạy cho ta những bài học quan trọng gì?
7 Một trang mạng xã hội cho phép người dùng tương tác với bạn bè, ra mắt năm 2003. Kể từ năm 2010, MySpace thất thế trước Facebook và dần suy yếu.
8 Viết tắt của America Online, một công ty cung cấp dịch vụ trực tuyến của Mỹ.
Thất bại rất quan trọng, vì phải thất bại thì ta mới học hỏi được. Quan trọng là phải thất bại thật nhanh, vậy mới tranh thủ được thời gian. Và việc học hỏi từ sai lầm hay thất bại của người khác cũng quan trọng nữa. Ví dụ, về mặt chiến lược, học cách thực hiện quảng cáo SEO9 và SEM10, hoặc làm thế nào để tuyển dụng hiệu quả. Rất nhiều người đã thất bại trong cả hai phương diện trên, và ta có thể học hỏi từ kinh nghiệm và sai lầm của họ.
9 Viết tắt của Search Engine Optimization - Tối ưu hóa Công cụ Tìm kiếm.
10 Viết tắt của Search Engine Marketing - Tiếp thị trên Công cụ Tìm kiếm. SEO là một nhánh của SEM.
Cách hiệu quả nhất để phát huy quá trình sáng tạo của ông là gì? Ông có lời khuyên nào để giúp người ta nghĩ ra một ý tưởng khởi nghiệp trị giá hàng triệu hay hàng tỷ đô-la không?
Tôi sẽ khuyên mọi người như đã tự khuyên mình. Những cơ hội lớn nhất xuất hiện khi có sự thay đổi lớn nào đó diễn ra, ví dụ như khi một nền tảng phần cứng mới được đưa vào thực tiễn, một chiếc iPhone mới chẳng hạn, hoặc một hệ thống liên kết mới được áp dụng, một loại công nghệ nào đó rẻ hơn nhiều, hay quy định pháp luật mới, như những gì diễn ra với mảng y tế và đạo luật Obamacare11.
11 Đạo luật Bảo vệ Bệnh nhân và Chăm sóc Sức khỏe Hợp túi tiền, được cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama ban hành năm 2010.
Những nhà sáng lập xuất sắc nhất là người luôn theo dõi những thay đổi lớn sắp sửa diễn ra. Đồng thời họ cũng tìm cách giải quyết các vấn đề cho bản thân. Họ là những con người rất tháo vát, luôn dõi theo những quá trình mình cần phải đi qua.
Về việc tạo dựng một công ty trị giá hàng tỷ đô-la thì phải tùy thuộc vào thời điểm - bạn phải chớp đúng thời cơ. Có những người rất tài ba và tạo ra những sản phẩm tuyệt vời, nhưng thị trường lại không nhanh chóng đón nhận. Và rồi có những người làm ra những sản phẩm rất tệ hại, nhưng thị trường lại đón nhận quá nồng nhiệt đến mức ai cũng nghĩ họ là thiên tài.
Ông sẽ dành lời khuyên nào cho những doanh nhân muốn vượt qua giới hạn nhưng lại sợ mình sẽ đi quá xa? Có khi nào chúng ta đổi mới quá mức không?
Bạn có thể rơi vào cảnh đổi mới quá mức, đặc biệt là với những nhà sáng lập giỏi trong lĩnh vực công nghệ, hoặc những ai vượt qua giới hạn công nghệ. Nếu bạn muốn làm người chu đáo, hoặc sử dụng phương pháp marketing kể chuyện12, hoặc nếu bạn có thể đồng cảm với khách hàng, thì bạn sẽ không bao giờ đổi mới quá mức cả; bạn có thể sẽ đi trước thời đại. Bạn phải đồng điệu với người dùng và khách hàng. Bạn cần thấy họ đón nhận sản phẩm của mình như thế nào, họ nói về nó ra sao, và sản phẩm đó sẽ đi theo chiều hướng nào. Những người trong Thung lũng Silicon thường đưa ra những sản phẩm phức tạp rất khó giải thích. Những sản phẩm đó hầu như chẳng bao giờ vào được thị trường chính thống.
12 Hình thức marketing dựa trên việc xây dựng, phát triển và lan tỏa những câu chuyện thú vị, có liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp tới thương hiệu sản phẩm hay hình ảnh của công ty.