Chương 9Tình trạng khẩn cấp

Nam Phi đang trên đà cô lập vì bị nhiều doanh nghiệp nước ngoài tẩy chay. Bạo động bùng phát thường xuyên. Bởi vậy chính quyền đã thực hiện một vài thay đổi. Họ xóa bỏ sự phân biệt chủng tộc trên các chuyến xe buýt công cộng, trong rạp hát và cung cấp điện cho một số thị trấn. Họ để người Ấn Độ cũng như các công dân “da màu” bầu ra người đại diện trong chính quyền, ngoại trừ phòng nghị viện vẫn dành riêng cho người da trắng. Cử tri người Nam Phi gốc Âu giận dữ với thay đổi này, tuy nhiên số đông không nhận thấy nhiều khác biệt.

Nelson Mandela cảm nhận rõ sự thay đổi. Tháng 4 năm 1982, Mandela được chuyển tới nhà tù Pollsmoor gần Cape Town. Lần đầu tiên trong suốt hàng thập kỷ, ông có một chiếc giường.

Nhiều người tin rằng hành động này là để cách ly Mandela ra khỏi bạn tù trên đảo Robben. Như thế, Mandela sẽ không còn ảnh hưởng quan trọng hoặc gây rắc rối.

Tổng thống Nam Phi tuyên bố sẵn sàng trả tự do cho Mandela nếu ông chịu thừa nhận đấu tranh phi bạo lực chính là cách để kết thúc chế độ A-pác-thai. Khi hay tin về lời đề nghị, ông viết câu trả lời và đưa cho con gái Zindzi. Cô đã đọc to những lời ấy trong sân vận động đông nghịt người ở Soweto. Lần đầu tiên ngôn từ của Mandela được nghe công khai kể từ khi ông ngồi tù.

Mandela viết: “Chỉ những người tự do mới có thể đàm phán, tù nhân không thể ký bất kỳ thỏa thuận nào. Tự do của bạn và tôi không thể tách biệt.” Nelson không chấp nhận đánh đổi lấy tự do nếu điều đó bắt ông phải ủng hộ chế độ A-pác-thai bằng bất kỳ cách nào.

Tháng 9 năm 1989, F. W. de Klerk được bầu làm tổng thống Nam Phi lúc 53 tuổi. Dù là lãnh đạo Đảng Quốc gia, de Klerk hứa sẽ đàm phán với ANC cùng giải quyết vấn đề của Nam Phi. De Klerk phóng thích Sisulu và nhiều tù nhân trên đảo Robben. Mandela được đưa tới gặp ông vào tháng 12. Hai tháng sau, de Klerk tuyên bố hợp pháp hóa ANC. Sau đó ông tuyên bố một tin tức quan trọng: Nelson Mandela sắp được phóng thích!