1. ĂN CHẤT BỘT VÀ THỰC PHẨM NGỌT
Đây là nhân tố trực tiếp và dễ nhận thấy nhất. Ngay khi ta bắt đầu ăn các loại thực phẩm chứa chất bột hoặc đường (carb) – trừ các loại chất xơ mà cơ thể không tiêu hóa, đường huyết sẽ tăng lên. Với người bình thường, chừng hai tiếng sau khi ăn, đường huyết phải trở về mức bình thường. Với những người bị tiểu đường, do tụy không sản xuất đủ insulin, hoặc tế bào bị “trơ”, hấp thụ chất bột đường chậm, nên đường huyết sẽ ở mức cao kéo dài, hoặc liên tục.
Có một điều mà bệnh nhân tiểu đường cần lưu ý: cơ thể mỗi người có thể phản ứng rất KHÁC NHAU với cùng một loại thực phẩm, đặc biệt là những loại chứa chất bột và đường. Những nghiên cứu gần đây cũng chỉ ra rằng, ngay cả những cặp song sinh giống hệt nhau cũng có thể có những phản ứng khác nhau đối với cùng một loại thực phẩm. Do sự khác biệt đó nên lời khuyên về một chế độ dinh dưỡng tiêu chuẩn sẽ không phù hợp cho tất cả mọi người. Vì vậy chế độ ăn cần được thiết kế phù hợp với bản thân từng người, đặc biệt là bệnh nhân tiểu đường. Chế độ ăn này phụ thuộc vào hệ vi sinh đường ruột, lối sống của từng người. Cùng một loại đồ ăn, nhưng cơ thể từng người sẽ có phản ứng riêng không giống bất cứ ai khác. Với người này, ăn chuối có thể đẩy đường huyết lên cao hơn là ăn bánh ngọt, nhưng với người khác thì có thể ngược lại. Có người khi ăn táo đường huyết sẽ bị đẩy lên cao, trong khi ăn chuối thì không bị…
Vì vậy theo quan điểm của cá nhân tôi thì hai điều quan trọng nhất trong việc kiểm soát tiểu đường bằng chế độ ăn là:
2. HORMONE “CĂNG THẲNG”
Nhiều người trong chúng ta không biết rằng một số loại hormone cũng là nguyên nhân làm đường huyết tăng cao. Danh sách các hormone ảnh hưởng đến chỉ số đường huyết gồm: glucagon, epinephrine, cortisol và hormone tăng trưởng. Những hormone này còn được gọi là hormone “căng thẳng”, cùng với glucagon có tác dụng làm cho lượng đường trong máu tăng lên.
Vì vậy, số đông người bị tiểu đường có chỉ số đường huyết cao “ngất ngưởng” khi vừa ngủ dậy buổi sáng, dù chưa ăn gì. Lý do là trước khi dậy quãng 2 – 3 tiếng, cơ thể tự sản xuất một số hormone nêu trên để chuẩn bị cho hoạt động của một ngày mới. Chính các loại hormone đó là thủ phạm làm tăng đường huyết lúc ngủ dậy buổi sáng.
3. HIỆN TƯỢNG KÍCH ỨNG TRIỆU CHỨNG “NGHIỆN ĐƯỜNG BỘT”
Đây là khám phá khá mới mẻ mà tôi tìm được trong một số tài liệu hiếm hoi. Lúc đầu, khi đọc về hiện tượng này, tôi không tin.
Người ta nghiện thuốc lá, thuốc phiện, heroin, rượu, v.v. chứ có ai lại nghiện đồ ngọt. Không tin, nhưng tôi vẫn bỏ công tìm một số người bị tiểu đường để thử, cụ thể như sau:
• Tôi yêu cầu họ đo đường huyết lần 1.
• Sau đó, yêu cầu họ liếm vào miếng trái cây ngọt (chuối, mít, cam ngọt, v.v.). Lưu ý là chỉ được liếm, chứ không nhai, không ăn.
• Sau 15 phút, đo lại đường huyết lần 2.
Kết quả thật đáng ngạc nhiên: đường huyết của tất cả những người được chọn làm “chuột bạch” đều tăng vọt chỉ 15 phút sau khi liếm miếng trái cây. Sao vậy nhỉ? Nếu bạn nghiện thuốc lá, thì hễ ngửi thấy khói thuốc lá là cơn thèm nổi lên – vì hệ thần kinh đã “khắc dấu” mùi thuốc lá, đánh tín hiệu để báo cho cơ thể. Hiện tượng “nghiện ngọt” cũng xảy ra y như vậy. Khi bạn liếm vào bất cứ đồ ăn nào có vị ngọt, hệ thần kinh sẽ gửi tín hiệu cho cơ thể, và lập tức đường huyết bị đẩy lên. Vì vậy: những loại đồ ăn có vị ngọt nhưng không chứa carb – vốn được coi là an toàn với người tiểu đường, thực ra có hại không kém gì đường. Chỉ riêng việc nếm đầu lưỡi vào vị ngọt đã làm đường huyết dâng lên cao, bất kể loại đồ ngọt đó có chứa carb hay không.