Đại học. Chắc chắn bạn đã từng nghe đến và lên kế hoạch cho nó trong nhiều năm, và bây giờ, cuối cùng thì nó đã đến. Kỳ thi SAT1 đã qua, đơn nhập học đã được chấp thuận, và những năm học phổ thông sẽ sớm chỉ còn là những ký ức mờ phai. Bạn chuẩn bị bước vào một hành trình dài, một hành trình mà bạn sẽ nhớ mãi trong suốt cuộc đời.
1 SAT (Scholastic Assessment Test): Bài kiểm tra đánh giá thường niên. Đây là bài kiểm tra nhằm đánh giá kiến thức của học sinh chuẩn bị vào đại học. (Chú thích của dịch giả - DG)
Không còn nghi ngờ gì nữa, ở đại học tràn đầy niềm vui. Bốn năm của tự do và sự trưởng thành. Thức đến 2 giờ sáng để tiệc tùng, hoặc trò chuyện cùng bạn bè đến bình minh. Miệt mài bơi trong mớ hỗn độn bài vở khi ôn tập cho kỳ thi giữa kỳ, khám phá ra rằng mình nên biết trân trọng đồ ăn trong căng-tin. Học được cách viết những bài tiểu luận có sức nặng, thuyết phục. Hãy tin tôi, bạn sẽ rất vui thích.
Nhưng cũng có nhiều thứ khác trong bốn năm đó ngoài những niềm vui. Đại học là bệ phóng để phần còn lại của cuộc đời bạn cất cánh. Sự thật phũ phàng là ngày nay kiếm một công việc tốt rất khó. Trúng tuyển vào một trường luật tốt, hoặc trường y cũng rất khó. Bạn chỉ có 4 năm ngắn ngủi để chuẩn bị cho thế giới rộng lớn bên ngoài cánh cổng trường đại học. Nếu làm đúng, bạn sẽ có đủ năng lực cần thiết để theo đuổi bất kỳ điều gì bạn thấy hứng thú. Nếu bạn không tận dụng hiệu quả 4 năm này, bước đường đời bạn đi sau đó có thể sẽ trở nên khó khăn hơn nhiều.
Liệu có cách nào để thành công ở Đại học, nhưng vẫn tận hưởng được niềm vui? Khi tôi vừa nhập học, tôi đã nghĩ việc này là không thể. Tôi đã nghĩ, không thể vừa sống trọn vẹn đời sống sinh viên mà vẫn ra trường với học bạ xuất sắc. Tôi đã từng nghĩ, có hai lựa chọn: bạn có thể vui sống, quảng giao, dành thật nhiều năng lượng của mình để gặp gỡ mọi người và có những trải nghiệm đáng nhớ, hoặc bạn có thể cày cuốc, dành những cuối tuần để lặn ngụp trong thư viện. Tôi thật sự đã không tin rằng chúng ta có thể làm được cả hai. Cho đến khi tôi gặp Heidi.
Ai cũng sẽ yêu mến Heidi. Cô ấy luôn vui vẻ và hướng ngoại, cô ấy quen biết rất nhiều người và dường như lúc nào cũng tràn đầy năng lượng. Rõ ràng là cô ấy đang tận hưởng quãng thời gian tuyệt vời ở đại học. Nhưng điều đáng nói rằng cô ấy cũng là một sinh viên được trao học bổng Rhodes1. Thêm nữa, cô ấy còn có bài đăng trên các tạp chí khoa học về Toán học, nhận học bổng của Quỹ Khoa học Quốc gia2 cho Nghiên cứu sau Đại học, và là người sáng lập của một tổ chức tình nguyện dành cho các trẻ em gái rất thành công.
1 Học bổng Rhodes: là một trong những học bổng có uy tín và lâu đời nhất trên thế giới, bắt đầu được trao từ năm 1903, được trao bởi Đại Học Oxford (Anh). (DG)
2 National Science Foundation (NFS): Một tổ chức của chính phủ Mỹ hỗ trợ các hoạt động nghiên cứu và giáo dục trên tất cả các lĩnh vực khoa học và kỹ thuật (ngoại trừ Y học). (DG)
Tôi cũng gặp Kabir. Anh ấy là thành viên năng động của một hội nam sinh viên tôi thường tham gia, một nhạc công của nhóm nhạc jazz của trường được nhiều người biết đến, và một anh chàng giỏi toàn diện dễ mến. Nhưng khi biết nhiều hơn về anh ấy, tôi khám phá ra rằng, Kabir còn là giám đốc điều hành của một công ty khởi nghiệp, người đồng sáng lập của một chương trình hướng nghiệp ở Australia, và một ngôi sao đang lên trong thế giới của các chính trị gia trẻ tuổi.
Và còn có Janos, người cho chúng ta thấy được sức sống xã hội mãnh liệt, bằng cách nào đó vừa là thành viên của một hội nam sinh viên, vừa là thành viên của nhà sinh hoạt cộng đồng dành cho cả nam và nữ sinh viên – điểm hẹn thường xuyên của các hoạt động tiệc tùng ở trường. Nhưng đời sống xã hội quay cuồng đó không thể ngăn cản Janos đảm nhận vai trò chủ tịch hội sinh viên trong hai năm liên tiếp, hay lên kế hoạch cho cuộc chạy đua vào Hạ viện tiểu bang sau khi tốt nghiệp.
Rõ ràng những sinh viên trên là bằng chứng cho thấy thành công trên giảng đường đại học và những tham vọng bên ngoài thế giới thực có thể song hành với việc trải nghiệm đời sống sinh viên một cách trọn vẹn. Dường như đối với họ, không có một giới hạn nào hết. Khi họ tốt nghiệp, những công ty có sức cạnh tranh nhất sẽ thuê họ, những chương trình sau đại học chọn lọc nhất sẽ nhận họ và những yếu nhân sẽ muốn gặp họ. Họ đã không trở thành những sinh viên tẻ nhạt dành toàn bộ quãng thời gian ở đại học để miệt mài phấn đấu cho điểm GPA 1 tuyệt đối. Thay vào đó, họ đã có những năm tháng tuyệt vời, xây đắp tình bạn, và cùng lúc đó tích lũy những thành tựu vô cùng ấn tượng sẽ giúp họ rất nhiều trong tương lai. Không một ai trong số họ hứng thú với đạt được những thành công trước mắt mà còn muốn nhiều hơn thế, họ có sẵn trong mình niềm khao khát vượt qua những thử thách trí tuệ và sự nhạy bén trong việc chuyển những mối quan tâm của bản thân mình thành những dự định thú vị. Kinh nghiệm của họ đã thuyết phục tôi rằng trở thành một sinh viên nổi bật ở đại học không chỉ là cách tốt nhất để chuẩn bị cho cuộc sống ở thế giới ngoài kia, mà còn là cách tốt nhất để biến quãng thời gian học đại học trở nên đáng nhớ và viên mãn.
1 GPA: Grade Point Average – điểm trung bình tích lũy toàn khóa học. (DG)
Đây là thứ đã thôi thúc tôi viết cuốn sách này: tôi muốn tìm ra cách để trở thành những Heidi, Kabir hay Janos. Trên hành trình tìm kiếm câu trả lời, tôi hay lục tìm những kệ sách về “Cuộc sống sinh viên” ở một vài hiệu sách, nhưng kết quả trắng tay ra về luôn làm tôi nản lòng. Có rất nhiều cuốn chỉ dẫn cho sinh viên, những cuốn sách đầy ắp những thông tin hữu ích về hỗ trợ tài chính, hướng dẫn cách đạt điểm cao trong kỳ thi SAT, cách viết bài luận xin nhập học sao cho thông minh, và những mẹo hay để vào được những trường đại học tốt. Có những cuốn sách tự nhận rằng sẽ giúp bạn rèn kỹ năng đọc lướt, luyện cho bạn trí nhớ cực tốt, và nâng cao năng lực nghiên cứu của bạn. Và còn một loạt đầu sách đầy ắp những lời khuyên thiết thực để có thể tồn tại ở đại học, từ cách giặt đồ cho đến cách tránh bị tăng cân mất kiểm soát trong năm học đầu tiên1. Nhưng không có cuốn sách nào nói về cách có được những trải nghiệm ấn tượng, thú vị và quý báu mà các sinh viên như Heidi, Kabir và Janos kiêu hãnh có được. Tôi muốn tìm những lời khuyên để làm được những điều đặc biệt hiếm có như họ đã làm được.
1 Một cụm từ thú vị trong tiếng Anh: “Freshman fifteen” để chỉ số cân nặng mà những người sinh viên năm nhất hay tăng do thay đổi cách sống, cách sinh hoạt trong năm đầu tiên học đại học: 15 pound tương đương 7 kg. (DG)
Vì không thể tìm được câu trả lời tôi hằng mong ở hiệu sách, tôi đã tự đi tìm câu trả lời cho chính mình. Tôi đã tìm gặp và phỏng vấn những sinh viên hàng đầu trên khắp cả nước, không chỉ là những ngôi sao sáng về kết quả học tập, họ còn là hình mẫu tiêu biểu của các sinh viên có được thành công ở nhiều khía cạnh khác nhau. Tôi đã tìm được những sinh viên xuất chúng, từ các trường thuộc Ivy League – Harvard, Princeton, Yale, Dartmouth và Cornell – tới Stanford, Kansas State, Wake Forest, Clamson, Đại học Wyoming, Đại học Virginia và Đại học Arizona, và hỏi họ về những thói quen, cách hệ thống, cách tư duy đã giúp họ đạt được thành tựu. Tôi nhờ họ viết ra những danh sách việc cần làm cho những tân sinh viên muốn mọi thứ tốt đẹp ở đại học, và tôi đã hỏi họ rất kỹ về cách quản lý thời gian, nghiên cứu, và cân bằng đời sống xã hội với việc học tập chăm chỉ. Về mặt bản chất, tôi muốn tìm ra tất cả những điều đã khiến các siêu sao này tỏa sáng.
Thật thà mà nói, khi bắt đầu thực hiện những cuộc phỏng vấn này, tôi có chút lo lắng. Tôi sợ rằng tôi sẽ phát hiện ra bí quyết để thành công ở đại học là có chỉ số thông minh của những thiên tài, hay khả năng làm việc nhiều ngày không nghỉ, hoặc có thể là trí nhớ siêu việt. Nhưng tôi đã không tìm thấy những điều này. Sau khi nghiên cứu, tôi phát hiện ra rằng, ai cũng có thể trở thành một sinh viên xuất chúng! Bạn không cần phải là một thiên tài, bạn hoàn toàn được phép ngủ đủ giấc và bạn cũng không cần phải có năng lực ghi nhớ đặc biệt. Tất cả những điều bạn cần là một vài lời khuyên xác đáng từ những người đã làm được việc đó trước bạn.
Bạn nên ôn tập cho kỳ thi hay chuẩn bị cho những bài luận văn thế nào? Những hoạt động ngoại khóa nào bạn nên dành thời gian? Bạn nên trao đổi với các giáo sư ra sao? Cách tốt nhất để kích thích sự sáng tạo và giữ cho tâm trạng luôn hứng khởi là gì? Làm sao để cân bằng giữa cuộc sống xã hội sôi động và thời khóa biểu kín đặc? Và làm thế nào để lựa chọn con đường đi phù hợp với năng lực, sở thích và niềm đam mê của chính bản thân bạn? Trên đây là những câu hỏi quan trọng mỗi sinh viên đều cần phải đặt ra. Và cuốn Đại học đừng học đại có câu trả lời cho những câu hỏi đó.
Trong cuốn sách này, bạn sẽ tìm thấy cho mình 75 nguyên tắc được đúc kết từ kinh nghiệm của một số sinh viên kiệt xuất nhất trong cả nước. Câu trả lời của họ sẽ giải đáp cho những câu hỏi được đặt ra ở trên, và còn nhiều hơn nữa. Lật đến một trang bất kỳ trong cuốn sách, bạn cũng sẽ bắt gặp những lời khuyên ngắn gọn, đơn giản có thể giúp bạn sử dụng những năm tháng đại học hiệu quả nhất. Không chương sách nào có thể biến bạn thành sinh viên nhận học bổng Rhodes danh giá, và dĩ nhiên bạn cũng không cần phải làm theo tất cả 75 điều. Nhưng nếu bạn chọn ra được một số nguyên tắc mà bạn tâm đắc, rồi dành thời gian để áp dụng chúng vào cuộc sống hàng ngày của mình, bạn sẽ nhận thấy những kết quả rõ rệt. Một nửa của chiến thắng trong cuộc chiến trở thành sinh viên xuất sắc, mà thực tế cũng là cuộc chiến để trở thành một cá nhân xuất sắc nói chung, nằm trong việc quyết định bản thân phải tự mình cố gắng để thành công. Nếu bạn làm theo những lời khuyên trong cuốn sách này, bạn sẽ tận dụng được những điều đại học có thể mang lại cho bạn, và đảm bảo cho mình một điểm khởi đầu vững chắc cho cuộc sống sau này. Đại học đừng học đại sẽ giúp bạn tìm ra được sự cân bằng hoàn hảo cần thiết để khởi động một cuộc sống sinh viên tràn đầy sự hứng khởi, những thành tựu ấn tượng và những mối quan hệ tuyệt vời.
Tôi chúc bạn gặp nhiều may mắn trong quãng đời thú vị mới mở ra này. Hy vọng rằng cuốn sách có thể giúp bạn nhìn nhận ra và tận dụng thành công những cơ hội bạn gặp trên con đường của mình.
Cal Newport