Chương 11:

– – – – – – – –

Mạng xã hội và quan niệm sai lầm về người mẹ hoàn hảo

Tôi cho rằng hầu như luôn có điều gì đó khiến quan niệm sai lầm về người mẹ hoàn hảo tồn tại lâu đến vậy. Những cái tên Carol Brady, Clair Huxtable, và tất nhiên là cả June Cleaver xuất hiện trong tâm trí tôi. Những người phụ nữ này làm việc đó thật phong cách và duyên dáng. Dù vậy, mạng xã hội đã đưa quan niệm sai lầm này lên một cấp độ mới. Chúng ta đều biết những người mẹ trên truyền hình không phải là thực – họ chỉ đơn thuần là diễn vai của mình. Nhưng giờ đây chúng ta lại so sánh bản thân ta của ngày thường với những thời khắc huy hoàng nhất của tất cả những bà mẹ xuất hiện trên bảng tin của ta, những người phụ nữ thực sự mà chúng ta thỉnh thoảng nhìn thấy mỗi ngày ở nơi làm việc hoặc khi chúng ta đưa con đến trường.

Mỗi ngày chúng ta đăng nhập vào Facebook, Instagram, hoặc bất kì nền tảng mạng xã hội nào khác, chúng ta có khả năng nhìn thấy những người phụ nữ với những căn nhà gọn gàng ngăn nắp, kệ bếp sạch sẽ, những bữa tối thuần chay hữu cơ, thẻ thành viên của phòng tập gym, những đứa trẻ được chải chuốt chỉn chu, và những chú chó mặc áo khoác tương xứng. (Tại sao chó lại cần áo vest cơ chứ?) Một số người nỗ lực để trưng ra “sự hoàn hảo” của họ trong khi những người khác thực sự (mặc dù có chọn lọc) chia sẻ những thời khắc hạnh phúc bên bạn bè và gia đình, nhưng đừng để bị lừa. Các con của cô ấy cũng đánh nhau. Chú chó mặc vest kia cũng ị trên sàn gỗ. Đằng sau những bức ảnh trên mạng xã hội đó là một bà mẹ đang sống cuộc đời thực, và chắc chắn là nó không hề hoàn hảo như tranh.

Nhìn lại những bài đăng của chính mình, tôi nhìn thấy các bức ảnh trong đó gia đình tôi đang vây quanh một chiếc bàn cùng chơi bài, những kỉ niệm trong kì nghỉ ở Florida, ảnh các con vòng tay ôm lấy nhau, thậm chí là ảnh các chú chó nhà tôi mặc áo len Giáng sinh! (Chúng trông dễ thương thực sự, vì thế hãy quên lời nói đùa về những chú chó mặc áo khoác mà tôi nói ở trên đi nhé.) Những thứ không được chụp ảnh lại là những giọt nước mắt đã rơi khi chúng tôi đã chật vật với bài tập về nhà mà các con không hiểu trong nhiều giờ liền, món mì ống ăn liền hãng Hamburger Helper đựng trong đĩa giấy cho bữa tối, cuộc tranh cãi giữa các con trai tôi, và cuộc cãi vã giữa tôi và chồng mình. Tôi không chia sẻ hình ảnh của những chiếc bánh quy mà tôi đã nướng cháy, chuyện chú chó tè trên thảm, hay cơn hoảng loạn mà tôi đã trải qua ở cửa hàng tạp hóa. Ở trên mạng xã hội, bạn chỉ được nhìn thấy một lát cắt vui vẻ trong cuộc đời tôi. Gần như mọi người đều chỉ trưng ra những lát cắt vui vẻ, vậy mà chúng ta vẫn đem toàn bộ cuộc đời hỗn loạn của mình ra mà so sánh.

Trong chương này, tôi muốn nói đến một số quan niệm sai lầm mà các bà mẹ hiện đại chúng ta có thể tin tưởng, đặc biệt là những quan niệm sai lầm đã tồn tại lâu trên mạng xã hội vì nó đã trở thành một phần quan trọng trong cuộc sống của chúng ta. Bởi vì chúng ta đều có xu hướng chia sẻ những thời khắc tuyệt vời nhất lên mạng, chúng ta hiếm khi đăng bài về những cơn giận, những cuộc tranh cãi, những bức ảnh selfie không đẹp, hay những sự thật xấu xí. Ấy thế nhưng, khi chúng ta dành kha khá thời gian để ghé thăm thế giới trên mạng của người khác, chúng ta lại có một nhận thức sai lệch về thực tại của họ. Chúng ta có thể thực sự bắt đầu tin rằng cuộc sống của họ hoàn hảo y như những gì xuất hiện trên bảng tin, điều này có thể dẫn đến cảm giác kém cỏi hoặc tội lỗi.

Hãy phá tan quan niệm sai lầm về người mẹ hoàn hảo và thừa nhận rằng chúng ta không nhất thiết phải hoàn hảo mới có thể trở thành những người mẹ tuyệt vời!

Sự bừa bộn là một điều kì diệu

Rất nhiều bà mẹ xem bừa bộn là sự xúc phạm cá nhân về khả năng chăm sóc nhà cửa của mình. Tôi nghĩ rằng chúng ta nên coi sự bừa bộn ấy là một lời khen ngợi về khả năng làm cha mẹ của bản thân. Một ngôi nhà hoàn hảo không tì vết thì có gì thú vị cơ chứ? Nếu ngôi nhà của chúng ta lúc nào cũng gọn gàng ngăn nắp, các con sẽ không được trải nghiệm niềm vui của việc chơi đùa và học hỏi. Sẽ không có những bức tranh vẽ bằng ngón tay trên mặt bàn, không có nước ép trái cây đổ tràn ra khi đứa con tuổi tập đi đang cố tự mình rót, không có các vũng nước trên sàn nhà tắm nơi mà bong bóng tràn ra trong cuộc đua vịt cao su, không có những kệ bếp dính nhớp khi trộn lẫn các nguyên liệu với nhau và nấu ăn cùng với bố hoặc mẹ. Sẽ không có các khối xếp hình xếp thành từng đống để thỏa sức sáng tạo, không có những vệt bút sáp màu lệch ra ngoài trang giấy, không có món đồ chơi nằm tứ tung. Sẽ có rất ít dấu hiệu cho thấy trẻ đang được tận hưởng tuổi thơ của mình. Một ngôi nhà bừa bộn là một ngôi nhà nơi con trẻ được sống thoải mái, được yêu thương, được vui chơi trong đó. Ngôi nhà đó không hoàn mỹ, nhưng nó lại tuyệt vời một cách hoàn hảo.

Tôi là người đầu tiên phải thừa nhận rằng sự bừa bộn làm tôi khó chịu. Tôi thích mọi thứ được sắp xếp gọn gàng, và khi chúng không được như vậy, sự lo lắng trào dâng trong tôi. Tuy nhiên, một khi tôi chấp nhận rằng các con chào đời mang theo một sự bừa bộn nhất định, tôi có khả năng nhìn nhận sự bừa bộn ấy một cách khác biệt. Tôi bắt đầu chụp ảnh lưu lại những cảnh tượng hỗn loạn mà các con tôi để lại.

Việc đó giúp tôi nhắc nhở bản thân rằng sự bừa bộn này là chuyện nhất thời, còn kí ức sẽ tồn tại mãi. Tôi biết rằng một ngày nào đó, nhà cửa sẽ gọn gàng và ngăn nắp còn tôi thì mong ước sự bừa bộn trở lại. Đừng lo lắng nhiều quá về sự bừa bộn, các bà mẹ à. Các mớ bừa bộn có thể được dọn dẹp, và bạn có thể giúp con hình thành thói quen dọn dẹp tuyệt vời để bạn không phải làm mọi thứ.

Tôi từng từ chối các hoạt động thực sự gây bừa bộn mà các con tôi xin phép. “Không được, con đừng có đổ thùng lego ra”, “Không được, con không được đập trứng”. Tôi nhận ra tất cả những lời nói của mình đang kìm kẹp các con. Tôi bắt đầu cảm thấy hạnh phúc hơn khi tôi thay đổi góc nhìn, xem sự bừa bộn là một điều kì diệu và việc đó cũng giúp các con tôi hạnh phúc hơn. Giờ thì tôi thường xuyên nói đồng ý với sự bừa bộn hơn. Thêm việc, nhưng cũng thêm vui. Tôi không muốn bỏ lỡ cơ hội tạo ra những kí ức vui vẻ chỉ để những chiếc bàn bếp được sạch sẽ. Tuy nhiên, tôi đảm bảo rằng mọi thứ sẽ lại gọn gàng đâu vào đấy vào lúc cuối ngày, như vậy tôi mới có thể ngủ ngon được.

Các bà mẹ có con đã lớn, chúng ta có thể nói chuyện về phòng của trẻ một chút không? Đây không phải là một cuộc khủng hoảng. Nó cũng không phải là dấu hiệu cho thấy rằng bạn đang nuôi dạy một đứa trẻ lười biếng bẩn thỉu. Đó chắc chắn cũng không phải là thất bại của bạn. Đúng là chúng ta nên dạy các con biết cách dọn dẹp phòng mình, nhưng đừng kì vọng sự hoàn hảo, được chứ? Rất nhiều niềm vui biến mất khỏi cuộc sống của chúng ta bởi vì chúng ta kì vọng các con trở nên hoàn hảo – cư xử một cách hoàn hảo, gọn gàng một cách hoàn hảo, lịch sự một cách hoàn hảo, biết tự kiểm soát một cách hoàn hảo, hạnh phúc một cách hoàn hảo. Ở độ tuổi hiện tại của mình, chúng ta còn không thể đạt được sự hoàn hảo, vì thế có lẽ chúng ta nên để trẻ được thoải mái một chút, phải không nào? Đôi khi bạn chỉ cần đóng cửa lại và quay người đi, và hãy nhớ rằng: Nếu bạn nghĩ căn phòng bừa bộn của con thật khó nhìn, hãy đợi đến khi căn phòng đó trở nên trống rỗng mà xem!

Lần tới, khi bạn nhìn thấy một ngôi nhà gọn gàng sạch sẽ một cách hoàn hảo của ai đó trên mạng, hãy nhớ rằng những kí ức hạnh phúc thường được tạo ra trong những thời khắc bừa bộn. Hãy chấp nhận sàn nhà đầy đồ chơi và mặt bàn phủ đầy kim tuyến trong một khoảng thời gian, và tìm kiếm điều kì diệu ngay trong sự bừa bộn ấy.

Anh chị em hoàn hảo

Các bà mẹ có nhiều con thường chụp ảnh những thời khắc hiếm hoi các anh chị em hòa thuận với nhau và trưng ra cho tất cả chúng ta nhìn thấy. Các bức ảnh ghi lại cảnh đứa em nhỏ ôm chầm lấy người anh lớn hay nhẹ nhàng thơm em mới sinh. Các bức ảnh mấy anh chị em chơi hòa thuận với nhau và các video quay lại cảnh bọn trẻ cười khúc khích vui vẻ. Có mong muốn ghi lại và chia sẻ những thời khắc đáng yêu như vậy là điều hoàn toàn có thể hiểu được. Nếu các con trai tôi cũng thân thiết hòa thuận như thế, tôi cũng muốn ghi lại thời khắc đó! Chỉ là chúng ta đừng đánh lừa bản thân mình với ý nghĩ rằng các con của cô ấy luôn cư xử như vậy 24/7, và nếu thật vậy thì chắc hẳn bạn đã phạm sai lầm kinh khủng nào đó trong việc nuôi dạy các con mình.

Hãy nghe này, tôi nghĩ rằng dạy các con biết tôn trọng lẫn nhau là việc rất quan trọng. Tôi là một người ủng hộ mạnh mẽ việc dạy các kĩ năng giao tiếp tích cực và giải quyết xung đột một cách tôn trọng, ủng hộ tuyên bố rằng nhà là căn cứ an toàn cho tất cả mọi người sống trong đó. Chúng ta sẽ có những gia đình hạnh phúc hơn, bình yên hơn nếu chúng ta dạy các con biết cách đối xử với nhau và đặt ra những ranh giới rõ ràng về những việc không thể chấp nhận được. Tuy nhiên, bọn trẻ cũng là con người! Đôi khi các con không ưa nhau lắm. Các con cảm thấy khó chịu với nhau. Sống dưới cái bóng của anh/chị hoặc cảm thấy mình phải cạnh tranh với nhau có thể là việc rất khó chịu. Vì thế, sau khi chúng ta đã cố hết sức để dạy dỗ và đặt ra giới hạn, hãy một lần nữa nhớ rằng chúng ta không thể kì vọng các con hòa thuận tuyệt đối, và hãy nhắc nhở bản thân rằng không một ai từng nuôi dạy nhiều hơn một đứa con có thể đạt được sự hòa thuận tuyệt đối.

Thật khó để không so sánh các con của mình với những đứa trẻ mà chúng ta nhìn thấy trên mạng, cũng như không so sánh cách cư xử của những đứa trẻ đó với cách cư xử trong gia đình mình. Nhìn thấy những bức ảnh đó và nghĩ rằng Mình muốn được như vậy là phản ứng tự nhiên, nhưng đó chỉ là ảo tưởng. Bạn đang nhìn thấy một khoảnh khắc ngắn ngủi, chứ không phải toàn bộ câu chuyện hay toàn bộ sự thật, và mọi bức ảnh mà bạn nhìn thấy đều là vậy. Đừng so sánh bản thân hoặc gia đình bạn với những thời khắc huy hoàng nhất của người khác. Các con của bạn sẽ không có một loạt những khoảnh khắc “sống ảo” hoàn hảo, nhưng với sự kiên nhẫn, sự khôn lớn, và sự hướng dẫn, các con sẽ hình thành mối quan hệ bền chặt đáng giá hơn nhiều so với một bức ảnh.

Cơ thể của bạn đáng được yêu thương

Chúng ta đều có một người bạn trên mạng thường xuyên đăng bài về những thành tích thể dục của mình, quảng bá các sản phẩm chăm sóc sức khỏe mà cô ấy dùng, và khoe rằng cô ấy đã từ bỏ đường và caffeine từ nhiều tháng trước. Chúc mừng cô ấy, thực sự! Hãy ủng hộ lẫn nhau và chúc mừng nhau, chắc chắn là vậy, nhưng đừng cho phép những thành tựu của người đó làm lu mờ thành tựu của bản thân, hoặc khiến chúng ta cảm thấy xấu hổ về cơ thể của mình. Tôi có một người bạn tập yoga tuyệt vời mà tôi vô cùng ngưỡng mộ. Cô ấy đã truyền cảm hứng để tôi bắt đầu thực hành yoga, nhưng tôi vẫn chỉ là một người mới trong yoga mà thôi. Vì thế khi tôi nhìn thấy những bức ảnh chụp lại các tư thế khó hoặc đôi tay săn chắc của cô ấy, tôi phải tự nhắc nhở mình rằng mình hài lòng với vị trí hiện tại trong hành trình của mình. Chỉ cần kiên trì, tôi cũng sẽ làm được như thế, dù cho khởi đầu có gian nan.

Cơ thể bạn vốn độc đáo và đẹp đẽ. Một điều thường thấy là các bà mẹ cảm thấy hổ thẹn về cơ thể mình đến mức mà chúng ta luôn đứng sau máy ảnh. Chúng ta chụp tất cả các bức ảnh để bản thân không bao giờ phải xuất hiện trong các bức ảnh đó. Là phụ nữ, chúng ta luôn nhận được những thông điệp về tiêu chuẩn của cái đẹp, và thật khó để yêu thương cơ thể của mình khi nó không đáp ứng được những tiêu chuẩn đó. Cơ thể của bạn thật kì diệu và mạnh mẽ. Hãy biết ơn vì điều đó. Hãy yêu thương cơ thể mình. Hãy yêu thương chính bản thân mình, và để những người bạn khỏe mạnh truyền cảm hứng cho bạn, nhưng đừng bao giờ xấu hổ về chính mình.

"Con nhà người ta”

Chúng tôi đã từng là một gia đình khá đột phá trong một khoảng thời gian. Các con trai tôi đều được học tại nhà trong ba năm rưỡi. Các con không hề thích thể thao chút nào, và có vẻ như các con tôi là những đứa trẻ duy nhất trong hạtⁱ không mang băng đeo và cúp về nhà vào mỗi mùa giải. Con nhà người ta dường như đều rất giỏi giang, và tôi lo lắng rằng mình đang tước đoạt cơ hội của con hoặc khiến các con tụt lại phía sau trong cuộc sống khi không ép buộc các con chơi một môn thể thao nào đó. Vì thế tôi thuyết phục một trong hai con chơi bóng chày trong một mùa giải. Thằng bé ghét bóng chày. Con chơi hết mùa giải nhưng con không bao giờ muốn chơi một lần nào nữa. Dù vậy, tôi phải thừa nhận rằng, có một phần nhỏ trong con người tôi cảm thấy thật sự hài lòng khi con nhận được huy chương dành cho người tham gia đó, như thể đó là một thành tựu mà cuối cùng chúng tôi cũng có thể trưng bày trên kệ sách của con. Tôi cảm giác như chúng tôi đã giống mọi người, dù chỉ trong phút chốc.

Có rất nhiều áp lực khi cho con tham gia nhiều thứ. Tôi biết rằng thể thao và các hoạt động ngoại khóa có thể có lợi cho trẻ, nhưng không phải đứa trẻ nào cũng muốn có một căn phòng chứa đầy những chiếc cúp. Một số trẻ hoàn toàn thỏa mãn với một căn phòng đầy truyện tranh hoặc các bức vẽ. Câu hỏi đặt ra là, liệu chúng ta có thể hài lòng với điều đó không? Hay là chúng ta cảm thấy cần phải có những đứa trẻ “con nhà người ta” để chúng ta cảm thấy mình là những bậc cha mẹ giỏi giang?

Người chồng hoàn hảo

Chồng cô ấy gửi hoa đến nơi làm việc tặng cho cô ấy “chỉ vì muốn làm vậy”. Chồng cô ấy rửa xe cho cô ấy. Chồng cô ấy đưa các con đi xem phim để cô ấy có thể thư giãn. Hãy giơ tay lên nếu sau khi lướt mạng xong bạn từng có cảm giác bực bội với chồng mình bởi vì anh ấy không được như thế. Không phải chỉ có bản thân chúng ta và các con rơi vào tầm ngắm bị so sánh. Nhìn bề ngoài, nhiều người phụ nữ khác đang có cuộc hôn nhân tốt đẹp hơn, được yêu chiều hơn, và được sống trong sự lãng mạn tuyệt vời. Ngoại trừ một điều, chúng ta không thực sự nhìn thấy những điều đang xảy ra phía sau màn hình, đúng vậy không?

Tôi đã từng rất sốc khi hay tin một người phụ nữ mà tôi quen biết, một người vợ và là một người mẹ dường như có một cuộc sống hoàn hảo, lại đang bị bạo hành. Ví dụ đó cho thấy rằng cuộc sống của người khác có những góc khuất mà chúng ta không hề hay biết. Thay vì so sánh chồng mình với chồng người khác, hãy tìm kiếm lí do để biết ơn những gì bạn có cũng như tìm cách để củng cố mối quan hệ của bạn với chồng mình.

Điều này đưa tôi đến ý cuối cùng của chương này.

Chúng ta đang bỏ lỡ điều gì?

So sánh bản thân mình với những gì chúng ta cho là người mẹ “hoàn hảo” trên bảng tin của mình không chỉ khiến chúng ta cảm thấy tồi tệ về bản thân và gia đình mình. Việc đó còn khiến chúng ta bỏ lỡ những kết nối thực sự với những con người thực sự. Một nút “thích” hoặc biểu tượng cảm xúc trái tim không tương đương với một cuộc trò chuyện thực sự. Mẹ tôi từng nhận được những cuộc gọi từ bạn bè. Trong cuộc điện thoại, bạn có thể nghe ra sự phấn khích trong giọng nói của người khác. Hoặc là sự run rẩy. Bạn có thể đoán ra được nhiều điều thông qua tông giọng. Trong một thế giới mà mạng xã hội đang chi phối, chúng ta đã để mất sự kết nối đó ở một mức độ nào đó. Chúng ta đánh đổi các cuộc nói chuyện có ý nghĩa để lấy những nút thích dạo và những lời bình luận thoáng qua. Nhìn bề ngoài chúng ta kết nối với hàng trăm người, nhưng lại kết nối thân thiết với rất ít người, nếu thực sự có.

Chúng ta được biết đến nhiều hơn thông qua các bài đăng của mình, nhưng như chúng ta đã biết, việc đó không phản ánh con người thực sự của chúng ta hoặc cuộc sống mà ta thực sự sống, và tôi nghĩ rằng điều này góp phần làm tăng sự cô đơn của chúng ta khi làm mẹ, chứ không hề khiến chúng ta bớt cô đơn.

Vấn đề của những người luôn trưng ra những điều đẹp đẽ nhất của mình là những điều tồi tệ nhất của họ bị bỏ lại, âm thầm mưng mủ ngay dưới vẻ ngoài đó. Những điều mà trước đây chúng ta từng khơi ra trong các cuộc nói chuyện riêng tư giờ đây bị che giấu. Nếu tất cả những gì chúng ta nhìn thấy đều là sự hoàn hảo của nhau, rất có khả năng chúng ta sẽ bỏ qua nỗi đau của nhau. Các nghiên cứu đã cho thấy rằng mạng xã hội đang khiến chúng ta cảm thấy cô độc hơn và xa cách hơn, và chúng ta càng dành nhiều thời gian để lên mạng, chúng ta càng cảm thấy cô đơn. Có lẽ đã đến lúc chúng ta sử dụng điện thoại để làm nhiều điều hơn thay vì chỉ nhắn tin và đăng bài trên Twitter. Hãy gọi điện cho một người bạn và chia sẻ về những chuyện đang thực sự diễn ra với các bạn.

Chiến lược: Sự hài lòng

Lí do thực sự khiến chúng ta chật vật với cảm giác bất an là vì chúng ta so sánh những cảnh hậu trường của mình với những thời khắc huy hoàng của người khác.

- Steven Furtick

Theo kết quả của cuộc khảo sát với các bà mẹ do Công ty nghiên cứu thị trường Edison Research thực hiện, 93% chúng ta đều dùng một nền tảng mạng xã hội nào đó, và đang dành khoảng ba tiếng rưỡi mỗi ngày để lên mạng.⁴ Trước hết, tôi thực sự bất ngờ trước con số đó. Tôi cảm thấy chúng ta có thể sử dụng một phần thời gian này để phát triển bản thân, nhưng việc này cũng tạo ra một khoảng thời gian đáng kể để rất nhiều sự so sánh tiêu cực tìm đường len lỏi vào trong tâm trí chúng ta. Những so sánh tiêu cực đó có thể khiến niềm vui của chính chúng ta bị coi nhẹ.

Khi tôi mang một trái tim biết ơn đối với những điều tốt đẹp trong cuộc sống của chính mình, cảm giác hài lòng giúp tôi không bị mắc kẹt trong cái bẫy so sánh. Khi tôi nghe thấy giọng nói quen thuộc đó bắt đầu cất tiếng và thì thầm rằng ai đó làm tốt hơn, tôi liền tắt nó ngay bằng cách đếm lại những niềm vui của chính mình. Khi tôi ngắm nhìn những ngọn cỏ của riêng mình một cách đầy yêu thương, những ngọn cỏ của người khác không thể nào trông xanh hơn được.ⁱ Đó chính là cảm giác hài lòng.

Thói quen hạnh phúc

Hôm nay hãy dành một chút thời gian (và mỗi khi bạn nghe thấy lời thì thầm không được chào đón kia) để ngắm nhìn những ngọn cỏ của riêng mình một cách đầy yêu thương. Hôm nay bạn biết ơn điều gì?

Gợi ý viết nhật kí

1. Bạn dành bao nhiêu thời gian cho mạng xã hội mỗi ngày và khoảng thời gian này có được sử dụng hiệu quả không?

2. Khi so sánh bản thân hoặc những người thân yêu của mình với người khác, hậu quả về mặt cảm xúc là gì?

3. Vậy là bạn không hoàn hảo. Hãy viết ra năm điều khiến bạn trở thành một người mẹ tuyệt vời.

4. Hãy nghĩ về một người mẹ mà trước đây bạn đã từng so sánh bản thân với người đó. Bạn ghen tị hay thèm muốn điều gì ở người đó? Đó có phải là thứ bạn cần, và nếu vậy, bạn có thể làm gì để có được điều đó?

5. Hồi còn nhỏ, bạn có ước mình có cha mẹ hoàn hảo không? Khi đó bạn mong muốn điều gì nhất từ cha mẹ mình?