Chương 17:

– – – – – – – –

Tạo bầu không khí vui vẻ cho gia đình

Tôi thường nghe người ta nói rằng mẹ là người quyết định bầu không khí cảm xúc của một gia đình. Tâm trạng của riêng chúng ta được phản chiếu trong tâm trạng của các con. Theo trải nghiệm của tôi, điều này hoàn toàn đúng. Các con tôi thú nhận rằng tâm trạng và thái độ của tôi có ảnh hưởng rất lớn đến chúng và hạnh phúc của tôi là điều cực kì quan trọng đối với chúng. Các bà mẹ tạo ra bầu không khí mà các con sống và lớn lên trong đó. Đây vừa là một áp lực khó tin vừa là một đặc quyền to lớn.

Điều này có nghĩa là bây giờ tôi bắt buộc phải trưởng thành về mặt cảm xúc. Bạn có thể nghĩ rằng, là người lớn, việc này không phải là vấn đề, nhưng hãy nhìn quanh mà xem. Những cơn giận và những cuộc cãi vã “sứt đầu mẻ trán” không phải là vấn đề chỉ có ở trẻ nhỏ. Mạng xã hội đã trở thành địa bàn bắt nạt của người lớn, và trời ơi, hãy nhìn bảng tin Twitter mà xem. Ít nhất thì chúng ta là một đám đông hùa theo cảm xúc, nhưng các bà mẹ à, chúng ta phải vượt qua sự cảm tính đó và học các cách lành mạnh để kiểm soát cảm xúc của mình một cách phù hợp. Chúng ta phải chủ tâm lựa chọn niềm vui và thái độ tích cực để các con có thể khôn lớn và phát triển trong một mái ấm hạnh phúc. Điều này đòi hỏi sự nỗ lực, và nếu tôi không thể kiểm soát cảm xúc của bản thân khi mình 40 tuổi, sao tôi có thể kì vọng đứa con 9 tuổi biết kiểm soát cảm xúc của con cơ chứ? Sự thật luôn khó chịu thế đấy.

Nếu tôi chú ý tới trạng thái cảm xúc của mình, tôi có thể tạo ra tác động tích cực đến trạng thái cảm xúc của các con, và điều đó thực sự tuyệt vời. Tôi có thể tạo ra một môi trường mà các con tôi cảm thấy an toàn, được yêu thương, và xứng đáng. Tôi có thể biến ngôi nhà trở thành một nơi đem đến cảm giác thuộc về, và đó là một số trong những việc quan trọng nhất của chúng ta, các bà mẹ à. Nhà là thánh địa. Đó cũng là lí do thực sự mà chúng ta cởi giày mỗi khi vào nhà, chẳng phải sao? Nếu tôi tạo ra một môi trường – bầu không khí – ngột ngạt trong nhà, hậu quả có thể rất nghiêm trọng. Các con tôi có thể sẽ trưởng thành trong một ngôi nhà độc hại, nhiều tranh cãi và bất ổn, đầy những nỗi thất vọng và cơn giận dữ. Tuy nhiên, tạo ra một bầu không khí phù hợp là vô cùng quan trọng.

Vì thế, các bà mẹ à, làm thế nào để bạn và tôi có thể trưởng thành hơn về mặt cảm xúc? Làm thế nào chúng ta có thể đảm đương trách nhiệm tạo ra bầu không khí cho tổ ấm của mình một cách duyên dáng và tự tin? Trước tiên, hãy xem xét sự khác biệt giữa sự trưởng thành và sự non nớt về cảm xúc:

Trưởng thành về cảm xúc:

- Có khả năng tự nhận thức tâm trạng của mình và tác động của chúng

- Có khả năng tự điều chỉnh

- Hành động theo mục đích và tầm nhìn

Non nớt về cảm xúc:

- Thiếu khả năng tự nhận thức

- Hành vi xuất phát từ cảm xúc

- Hành động theo thói quen thay vì theo mục tiêu

Tăng cường sự trưởng thành về cảm xúc

Bước đầu tiên trong việc kiểm soát các phản ứng cảm xúc của bản thân là tự nhận thức. Đây là khả năng nhận diện và hiểu được tâm trạng và cảm xúc, cách chúng tác động đến không chỉ là hành vi của chúng ta mà còn cả những người xung quanh chúng ta. Đối với tôi, để học được điều này là cả một quá trình. Tôi từng tin rằng tâm trạng của mình hoàn toàn do hoàn cảnh hoặc môi trường của mình tạo ra, nhưng tôi đã biết (và vẫn đang cố gắng áp dụng) sự thực là tâm trạng và cảm xúc là kết quả trực tiếp của suy nghĩ, và đối với tôi, học cách kiểm soát suy nghĩ của mình là một thách thức lớn khi làm cha mẹ. Nếu tôi trải qua một ngày mà để mọi thứ các con “làm sai” khiến tôi bực bội và khiến tôi có tâm trạng tồi tệ, tôi sẽ bỏ lỡ rất nhiều niềm vui, và nếu thật vậy thì tôi đã để các con ảnh hưởng đến mình quá nhiều. Nếu tôi cho phép những bình luận ác ý trên mạng xã hội, đống quần áo cần giặt, hoặc những điều khó chịu nhỏ nhặt khác chi phối tâm trạng của mình, tôi đang tự đặt mình vào một cuộc sống không hạnh phúc. Khả năng tự nhận thức hình thành thông qua sự chú tâm, luôn chú ý đến các suy nghĩ và cảm xúc của mình, và điều chỉnh khi cần thiết.

Một khi chúng ta đã chú ý đến cảm xúc của mình và cách chúng ta kiểm soát cảm xúc, việc tiếp theo chúng ta phải làm là học cách điều chỉnh những cảm xúc đó. Điều này có nghĩa là chúng ta có khả năng kiểm soát các xung động và tâm trạng, và suy nghĩ trước khi hành động. Nếu chúng ta không có khả năng tự điều chỉnh thì có khả năng tự nhận thức cũng chẳng giúp ích gì lắm, ấy thế nhưng khả năng tự nhận thức rõ ràng là một yếu tố quan trọng vì chúng ta không thể kiểm soát thứ mà chúng ta không nhận thức được. Mẹo yêu thích của tôi khi tự điều chỉnh bản thân là đặt bàn tay lên trái tim mình đồng thời hít thở sâu và lẩm nhẩm một câu thần chú như là “Chúng ta đều ổn cả” trước khi phản hồi lại sự việc đang khiến tôi kích động. Trong những ngày đặc biệt căng thẳng, tôi thường xuyên nhắc nhở bản thân rằng “Chuyện này rồi cũng sẽ qua thôi” và tôi quyết tâm thực hành yoga, pilates hoặc bài tập giãn cơ. Một khi đã chú ý đến cảm xúc của mình, có nhiều phương pháp xoa dịu mà chúng ta có thể sử dụng. Bí quyết là nới rộng khoảng cách giữa hành động và phản ứng và tìm ra điều có hiệu quả nhất đối với chúng ta trong khoảng thời gian nghỉ giữa chừng đó.

Cuối cùng, những việc này phải do động lực nội sinh thúc đẩy. Tôi phải nghe theo tầm nhìn và mục đích của bản thân. Tôi phải sở hữu một tầm nhìn nội tại về những điều quan trọng đối với tôi trong hành trình làm mẹ và trong cuộc sống, và được tầm nhìn đó soi đường chỉ lối. Nếu không, tôi sẽ bị cuốn theo chiều gió. Tôi tuyệt đối tin tưởng vào sự cần thiết của việc định hướng tâm trí hằng ngày theo tầm nhìn chung của mình và tôi ngày ngày đều cam kết lại với bản thân rằng mình sẽ tìm kiếm niềm vui trong sự hỗn loạn của việc làm cha mẹ. Để giúp bản thân làm được việc này, tôi đã viết ra kế hoạch làm mẹ chi tiết – tầm nhìn dành cho kiểu cha mẹ mà tôi muốn trở thành và những mục tiêu mà tôi muốn đạt được. Khi tôi biến việc đọc bản kế hoạch làm mẹ mỗi ngày trở thành thói quen, tôi có thể đi đúng hướng hơn.

Chiến lược: Phác thảo tầm nhìn của bạn

Viết ra tầm nhìn của hành trình làm mẹ là một bài tập cực kì hữu ích đối với tôi. Việc viết các mục tiêu ra giấy và lập kế hoạch triển khai thực hiện các mục tiêu đã thực sự giúp ích cho tôi. Trở thành người mẹ hạnh phúc, trưởng thành về cảm xúc, là một lựa chọn có chủ đích đòi hỏi chúng ta phải tập trung và làm mới tâm trí mỗi ngày bởi vì, như chúng ta đã nói trong suốt cuốn sách này, có nhiều thứ cản trở chúng ta đi trên con đường đó. Để phác thảo tầm nhìn của bạn, hãy suy nghĩ về các câu hỏi sau:

1. Di sản mình muốn để lại là gì?

2. Các mục tiêu quan trọng của mình khi làm mẹ là gì?

3. Khi các con mình kể cho các cháu nghe về quá trình khôn lớn của cha mẹ chúng, mình muốn câu chuyện đó diễn ra như thế nào?

4. Hãy liệt kê một số từ dùng để miêu tả môi trường mà bạn hi vọng có thể tạo ra trong nhà mình.

Thói quen hạnh phúc

Liệu bạn có khả năng trưởng thành hơn về mặt cảm xúc hay không? Tôi dám cả gan nói rằng gần như tất cả chúng ta đều cần phải cải thiện, và điều đó hoàn toàn bình thường. Chúng ta đều là những tác phẩm còn đang dang dở, nhưng chúng ta đang tiến về phía trước, và đó mới là điều quan trọng. Hôm nay, hãy nghĩ ra ba hoặc bốn cách mà bạn có thể điều chỉnh cảm xúc của bản thân và kiểm soát hành vi của chính mình khi bạn cảm thấy sự bực bội dâng trào. Hãy viết chúng vào khoảng trống dưới đây và trong những ngày sắp tới, hãy thử từng cách một và ghi lại xem cách nào có hiệu quả nhất với bạn.

Gợi ý viết nhật kí

1. Bạn có tin rằng mình là người quyết định bầu không khí trong nhà hay không? Bạn có thấy thái độ của mình được phản chiếu trong thái độ của con hay không?

2. Bạn muốn con mình xử lí cảm xúc của bản thân như thế nào, và bạn có đang làm gương những hành vi mà bạn muốn nhìn thấy ở con hay không?

3. Mục đích lớn nhất đang thôi thúc bạn là gì?

4. Từ hôm nay, bạn có thể bắt đầu làm gì để tầm nhìn người mẹ của bạn đơm hoa kết trái?

5. Hãy phác thảo kế hoạch làm mẹ chi tiết của bạn. Tầm nhìn của bạn là gì? Các giá trị của bạn là gì? Tôn chỉ của bạn là gì? Bạn có những mục tiêu nào dành cho gia đình, bản thân và con cái, và bạn có thể đạt được mục tiêu đó bằng cách nào? Hãy nhớ viết ra các bước nhỏ và có thể thực hiện được, và thường xuyên đọc lại kế hoạch làm mẹ để giúp bản thân đi đúng hướng.