F
ukui Kenichi là nhà hóa học người Nhật đã được nhận giải Nobel hóa học. Ông sinh năm 1918 tại vùng Nara, tốt nghiệp Đại học tổng hợp Kyoto (1941) và làm việc tại đó từ năm 1951 với cương vị giáo sư.
Các nghiên cứu chủ yếu của Fukui liên quan tới hóa học lượng tử. Ông tính toán mật độ điện tử ở biên của các nguyên tử cacbon trong benzen, naphthalen và chứng minh rằng, đại lượng và sự phân bố của mật độ đó quyết định khả năng phản ứng của các phân tử. Những năm 1954 - 1957, ông phát triển các khái niệm về sự hình thành trạng thái chuyển tiếp. Ông áp dụng thuyết obitan để tính mật độ điện tử của các hydrocacbon mạch thẳng, năng lượng phân li chúng, các đặc trưng định lượng độ bền của ion và gốc mạch thẳng. Năm 1965, ông chuyển sang tính toán năng lượng tương tác của các phân tử tham gia phản ứng và cấu trúc của phức hoạt động bằng phương pháp trường tự hợp và phương pháp tương tác cấu hình. Những năm 1970, ông phát triển thuyết obitan phân tử biên để ứng dụng vào những phản ứng có phức hoạt động nhiều điện tử và vào các phản ứng xúc tác khác nhau.
Có giai thoại kể, tuy ông được trao giải khoa học cao nhất nhưng khi còn ngồi trên ghế nhà trường, thành tích học tập môn hóa của ông lúc đầu rất kém. Khi Fukui còn đang học trung học, điểm môn hóa của ông quá tồi, đứng đội sổ. Fukui chán nản về nhà thưa với cha:
- Cha cho con ở nhà kinh doanh cùng với cha nhé, con không muốn đi học nữa vì con không có khả năng học đâu cha ạ.
Người cha đáp:
- Con nghĩ kỹ lại xem, có phải vì con không có khả năng hay vì con không muốn học môn hóa? Nếu chỉ vì môn hóa, con nên cố gắng thêm, chắc sẽ qua được môn học này thôi. Nếu con không thể vượt qua khó khăn này, con đâu có phải đàn ông dòng họ Kenichi chúng ta.
Nghe cha nói, Fukui cảm thấy rất xấu hổ và quyết định sẽ cố gắng một lần nữa. Fukui bắt đầu lên kế hoạch học tập nhưng kết quả bài kiểm tra lần sau cũng chả khá hơn là bao. Tuy nhiên Fukui không cảm thấy buồn và cố gắng cần cù học môn hóa, giành nhiều thời gian cho môn này hơn. Một tháng sau, kết quả môn hóa của Fukui đã khả quan hơn.
Một hôm, một người bạn rủ Fukui đi leo núi. Fukui từ chối, trả lời là còn bận học để chuẩn bị cho kỳ thi hóa sắp tới. Người bạn bảo:
- Fukui, cậu dốt môn hóa như mình, có cố gắng cũng chả ích gì đâu. Đi chơi với mình đi.
Fukui nghiêm túc đáp:
- Mình đang cố gắng thực sự. Nếu không có kết quả, sau này mình không có gì phải ân hận nhưng trước mắt phải nỗ lực hết sức, mình đã hứa với cha như vậy. Nếu cậu thích thì cứ đi một mình.
Suốt thời gian đó, cứ rảnh rỗi là Fukui lại đến thư viện đọc sách. Có hôm, gặp vấn đề khó về hóa học, Fukui chăm chú nghiên cứu đến quên cả giờ giấc. Khi ngẩng đầu lên, Fukui không còn thấy ai ở trong thư viện nữa.
Học kỳ tiếp theo, kết quả học tập môn hóa của Fukui đã tiến bộ vượt bậc và thật kỳ diệu, sau này Fukui đã say mê nghiên cứu hóa học.
Năm 1981, Fukui giành được giải thưởng Nobel do các đóng góp của ông về lĩnh vực kết cấu điện tử của hợp chất hữu cơ và phản ứng hóa học.