41Tam dương khai thái¹

Trong tiếng Trung Quốc, dương (羊: con dê) với dương (陽: mặt trời) đồng âm với nhau. Vì thế, người ta thường dùng câu “Tam dương khai thái” làm lời chúc may mắn, bình an cho năm mới.

¹ Là lời chúc may mắn, bình an cho năm mới của người Trung Hoa.

Dê là loài vật sống bầy đàn, tính cách hiền hòa, yên tĩnh. Do đó, rất thích hợp khi chúng ta đón năm mới bằng câu chúc “Tam dương khai thái”. Không chỉ đặc biệt bởi đức tính hiếu thảo hiếm có, thể hiện qua việc dê con quỳ xuống để bú sữa mẹ, mà dê còn có đặc tính của lòng trung thành tuyệt đối, dù chủ nhân không cho ăn cỏ thì chúng vẫn không hề giận dỗi mà vẫn đi theo chủ nhân. Hơn thế nữa, nghị lực của dê cũng thực phi thường, dù có đói rét, đôi khi bị ngược đãi, thì chúng vẫn tận tụy, chịu thương, chịu khó để làm tròn nghĩa vụ của bản thân, hay thậm chí, chúng còn có thể làm “cừu non chịu tội” thay con người.

Bên cạnh đó, dê còn là loài động vật có nhiều công dụng, ví như sừng dê có thể làm vũ khí; lông có thể làm bút lông, áo len, vải nỉ; sữa dê, thịt dê là thực phẩm cung cấp dinh dưỡng cho con người; da dê có thể làm thành thuyền bè giúp con người vượt qua sông Trường Giang, Hoàng Hà. Dê chính là bạn của con người, sự cống hiến của dê trong suốt vòng đời của nó dành cho con người thật khó có thể diễn tả hết được.

“Tam dương khai thái”, vốn là tên quẻ bói trong Kinh dịch, với ý chỉ đất trời lại bước sang mùa xuân, vạn vật khoác lên mình bộ áo mới, nhân gian tràn ngập tia nắng ấm áp, và con người thì nên cùng bắt tay hợp tác và bao dung lẫn nhau. Trong công việc, người có năng lực nên khiêm tốn, người có tài cần khiêm nhường. Thậm chí, bậc quân tử cũng cần qua lại với tiểu nhân để có thể từ từ mưa dầm thấm lâu, thay đổi tâm ý họ thành một con người tốt hơn.

Trong Hán tự, chữ “thiện” (善) và “mỹ” (美: đẹp), đều có nguồn gốc xuất phát từ chữ “dương”(羊). Chữ “mỹ” được tạo thành từ “dương” (羊) và “đại” (大), ở đây, con dê béo trắng được xem là “mỹ”, nghĩa là “đẹp”. Phần trên của chữ “thiện” là chữ “dương” (羊), thế nên người Trung Quốc coi dê là biểu tượng cho điềm lành, sự tốt đẹp, bởi lẽ dê là loài vật hiện thân của sự ôn hòa và hiền lành.

Trong quẻ bốc thời Thương, “dương” (羊) và “tường” (祥) tương thông với nhau. Thế nên, “cát dương” tức là “cát tường”, chính lẽ ấy mà các tác phẩm nghệ thuật dân gian như: cắt giấy, thêu, khắc dấu, điêu khắc gỗ, v.v. cho đến những bộ tem cũng thường lấy dê làm chủ đề, với ngụ ý chỉ sự may mắn.

Còn nói đến tên họ, thì cũng có người mang họ Dương như Dương Giác Ai và Tả Bách Đào trong câu chuyện Dương Tả chi nghị¹, nói về tình bạn chí cốt, vào sinh ra tử có nhau. Hay có người mang họ kép như Công Dương Cao, là tác giả của cuốn Xuân Thu truyện hay còn gọi là Công Dương truyện. Trâu, ngựa, chó, dê, đều là gia súc, vì thế con người thường không muốn bị so sánh với trâu, ngựa, chó. Thậm chí, nếu so sánh một người mạnh mẽ tựa hổ, có khi người ta cũng không thấy hài lòng. Tuy nhiên, nếu bạn so sánh tính người dịu dàng, hiền lành như chú dê, thì họ lại hết sức vui vẻ đón nhận. Từ đó có thể thấy, điều mong muốn trong sâu thẳm đáy lòng người ta vốn đâu phải là sự hung tợn, mạnh mẽ, mà là những điều cát tường, vui vẻ.

¹ Dương Tả chi nghị: Tình bạn của hai người họ Dương và Tả.

Mong rằng trong năm mới, mỗi người trong chúng ta hãy dịu dàng, nhẹ nhàng, hòa ái, và thường giữ tâm thái tôn trọng lẫn nhau, để mọi người xung quanh đều thương quý bạn, để cùng nhau san sẻ niềm vui, nỗi buồn, xã hội sẽ không còn tình trạng chia bè kết phái. Thay đổi tính khí hung hăng của hổ thành sự mềm mại của dê, thì sẽ chẳng có chuyện gì là không tròn vẹn, an lành.

Chẳng phải “dương dương tự đắc”, là bức tranh miêu tả chân thực tâm trạng trong lòng mỗi người hay sao? Chẳng phải “Dương dương doanh nhĩ”¹, là âm thanh của hòa bình giữa người với người ư? Chẳng phải “Dương dương hỷ kh픲, chính là tiếng thổ lộ tâm tình vui vẻ của tôi và bạn? Chẳng phải “Dương dương đại quan”³, là hình ảnh của một quốc gia hưng thịnh ư?

Với tất cả thành ý, mong rằng mọi người chào đón năm mới bằng tấm lòng thiện mỹ!