Cổ nhân vừa mới phát tâm, chân chánh vì đại sự sanh tử1, quyết chí xuất ly, nên cắt ái từ thân2, tham phương tầm cầu thiện tri thức; trải qua bao gian nan khổ cực, tâm tâm niệm niệm, chỉ vì nhắm thẳng vào việc chưa sáng3; ưu bi thống thiết, như khóc mẹ già đã chết4. Gặp được thiện tri thức như con thấy mẹ. Được nghe một lời hay nửa câu, liền khai mở tâm địa, như bệnh được thuốc. Một niệm nếu tương ưng5, liễu ngộ nơi tâm, như kẻ nghèo được châu báu. Quăng thân bỏ mạng, nổi trôi bị bao khinh rẻ mà chưa từng than van nản lòng.
1 Đại sự sanh tử: là vấn đề sanh tử lớn lao, sự nghiệp giải thoát. Có xem sanh tử là việc trọng đại thì mới phát tâm, tha thiết, tinh tấn tu hành.
2 Cắt ái, từ thân: người xuất gia nguyện đoạn dứt mọi ái duyên, xa lìa cha mẹ, tình thân.
3 Việc chưa sáng: những chỗ còn vướng mắc, dính chấp hay chưa hiểu nghĩa lý.
4 Ý nói tâm tha thiết cầu đạo.
5 Một niệm tương ưng: nhất tâm chuyên chú ở một niệm nhất định.
Nhị Tổ Huệ Khả vì muốn an tâm mà chặt cánh tay. Lục Tổ Huệ Năng đeo đá giã gạo. Bá Trượng làm chấp sự bao lao nhọc. Dương Kỳ làm công quả cúng dường đại chúng. Phàm danh tiết được truyền đăng chiếu soi từ nghìn xưa, chẳng ngoài sự khắc khổ mà nên. Chư Phật trong đời quá khứ, cầu vô thượng Bồ Đề, xả thân mạng như số cát vi trần; không loài nào mà chẳng thọ thân6; không thân nào mà chẳng tu khổ hạnh. Trăm kiếp tu nhân, nên cảm thiên thượng nhân gian cúng dường vô lượng7. Mạt pháp tử tôn, vì lãng phí thọ dụng nên mất phần công đức bất tận. Sao lại có trời sanh Di Lặc, và tự nhiên có Thích Ca! Đau đớn thay! Đời Mạt pháp, đã xa quá thời thánh giáo; phép tắc pháp môn dùng để quét đất. Hậu bối xuất gia, không biết vì việc gì. Sanh ra chỉ biết sợ đói lạnh, nên mãi lo việc ấm no.
6 Thọ thân: thọ nhận một kiếp sống.
7 Ý nói trăm kiếp tu hành vô lượng mới thọ nhận được đời sống này.
Vừa bước vào cửa Không, bèn trở lại theo tập quán thế tục; đàm luận suông cả ngày, phủng phệ túng tình, để sáu căn chạy rong; chuẩn bị tạo các việc ác; không làm lụng cực nhọc mà hưởng thức ăn ngon; không chăn tằm mà mặc y đẹp; hư tiêu của tín thí, lãng phí thời giờ; chẳng biết sanh từ đâu đến, chết sẽ đi về đâu! Sao lại không biết nhân quả khó trốn thoát, và tội phước không sai chạy! Đại hạn lâm chung đến, như đá chìm thẳng xuống nước; ba đường ác khổ cùng cực; một quả báo phải chịu cả năm ngàn năm, biết ngày nào mới được thoát khỏi!
Nhắc những lời này, lão nhân đau xót chua cay! Mục kích8 thời lưu hiện tại, đều buông lung như thế. Hy vọng người tu phải như đãi cát lấy vàng, chẳng nên bảo là không có, vì vàng vẫn còn nguyên. Lao tù ba cõi, gông cùm trong bốn loài, lửa lớn cháy phừng phực, nhà sanh tử hiểm họa, làm thế nào để dũng mãnh thoát các khổ, đến nơi vô úy?
Chẳng phải là đấng trượng phu đầy đủ linh căn9, hàm chứa bao cốt cách, thì không thể phấn tấn10 dũng mãnh, vừa siêu vượt11 liền nhập vào. Các thầy sanh ra may mắn gặp được Phật pháp; sáu căn đầy đủ, hình vóc nương nhờ y cà sa, sớm gặp minh sư. Nếu không thống niệm vô thường5, nghĩ ngợi thâm sâu về đại sự, tư duy khổ nơi địa ngục, mà phát tâm Bồ Đề, sửa đổi tâm tánh, để ngày đêm tinh cần, sớm cầu xuất ly, mà cứ dần dà sống qua ngày, phóng túng thân tâm, thì lúc đại hạn6 đến, hối hận sao kịp! Hãy nên cố gắng mà hành. Nếu quên lời khuyên răn nhắc nhở của tôi thì phụ lòng tôi và cũng chính là tự phụ mình!
8 Mục kích: tận mắt trông thấy.
9 Linh căn: căn trí lanh lẹ, sáng suốt để nhận lãnh chánh pháp.
10 Phấn tấn: tinh tấn quyết tâm.
11 Siêu vượt: nghĩa là đã hoàn toàn giác ngộ, giải thoát, là tâm không còn dính chấp dục, sắc hay vô sắc, vì đã quán thấy được vô ngã trong mọi nhân duyên.
12 Thống niệm vô thường: quán chiếu thâm sâu về vô thường.
13 Đại hạn: phút lâm chung.