Con người ta thường ưa thích yêu cầu người khác như: yêu cầu bạn nghiêm túc, đúng đắn; yêu cầu bạn cần cù, chăm chỉ; yêu cầu bạn như thế này, yêu cầu bạn như thế kia, mà chính họ lại không biết tự yêu cầu bản thân mình.
Đòi hỏi từ người khác là việc không thể trông cậy được! Người khác có sở hữu riêng, có tính cách riêng và họ không phải là bạn. Chỉ biết yêu cầu người khác, thì đến cuối cùng cũng không thể đạt được điều gì cả mà phương pháp hay nhất, không gì khác ngoài quay lại xem xét bản thân. Biết yêu cầu, xem xét bản thân, mới thực là phương thức tu luyện tốt nhất trong cuộc sống.
Bạn muốn có trí tuệ thông minh, bạn phải đọc thật nhiều sách; muốn sự nghiệp thành công, bạn phải đầu tư nhiều vốn, nhiều kinh nghiệm, phải tích đức, kết duyên; muốn khỏe mạnh, bạn nhất định phải vận động, chơi thể thao. Đây là những điều người khác không thể nào làm thay cho bạn được.
Bạn cần nhân duyên thì phải kết nhiều duyên lành; bạn muốn phát tài, tất nhiên phải gieo duyên bố thí. Điều mà mình mong muốn lại đều đòi hỏi nơi người khác thì không hẳn sẽ được như ý nguyện, mà thay vào đó cần phải đòi hỏi bản thân, mới có hy vọng thành công được.
Bạn muốn học máy tính thì phải đầu tư một cái máy tính có nhiều tính năng hiện đại; bạn mong muốn thi cử đỗ đạt, nên mua nhiều sách tham khảo để tự luyện tập. Nhưng nếu không tự mình chăm chỉ nỗ lực, thì dù cho máy tính hiện đại hay sách tham khảo có tốt đến mấy cũng không thể giúp bạn giải quyết vấn đề. Vì thế, bất cứ việc gì cũng phải yêu cầu ở bản thân, hãy tự lực giải quyết vấn đề của mình, sau đó người khác mới tới giúp đỡ. Hãy tự mình gắng sức, tận tâm tận lực, mới có thể nhận được nhiều sự trợ giúp hơn từ người khác.
Thiền sư Hoàng Bá dạy rằng: “Không cầu Phật, không cầu pháp, cũng chẳng cầu tăng, nên cầu được như vậy”. Chính là muốn chúng ta không mong cầu, không chấp trước mà phải tự lực nương vào tự tâm của mỗi người. “Tự mình nương tựa mình, nương tựa nơi pháp, không nương tựa vào người khác” có nghĩa là chúng ta phải tự biết quay về nhìn lại chính mình.
Bậc thánh hiền xưa nay, thành tựu công lao không giống như người thường, phần lớn đều lấy mình làm khuôn phép, tự đặt yêu cầu rất cao đối với bản thân. Họ không đem tất cả mong muốn của mình gửi gắm vào người khác, mà mọi việc đều dựa vào tự thân. Trên hành trình vạn dặm, phải dựa vào bản thân để bước đi những bước thật dài, vì người khác không thể nào đi thay chúng ta được.
Thiền tông có một công án rằng, có hai người kết bạn ra ngoài để tham học, trong đó có một người sinh ra chán nản, người kia liền động viên anh ta: “Tôi sẽ giúp anh hết sức, nhưng có ba việc tôi muốn cũng không thể nào giúp được, thứ nhất là ăn cơm, thứ hai là đi vệ sinh, thứ ba là bước đi”. Ý muốn nói là bạn phải tự mình giải quyết vấn đề, mới có thể đi cùng nhau.
Có một con ốc sên nhỏ luôn chán ghét cái vỏ trên lưng mình, cho nó là nặng nề cồng kềnh, lại chẳng đẹp gì, nó ngưỡng mộ những con chim đang bay được bầu trời che chở; nó lại ghen tỵ với những con giun có mặt đất để dựa vào. Nhưng sên mẹ bảo với nó rằng: “Con không nương vào trời, cũng không dựa vào đất, con phải dựa vào chiếc vỏ trên thân mình. Chiếc vỏ trên thân tuy không xinh đẹp và rất nặng nề, nhưng lại bảo vệ an toàn cho chính con; ghét bỏ bản thân mà ngưỡng mộ người khác, liệu sẽ thành công được hay sao?”
Bồ tát Quán Thế Âm tay lần tràng hạt, Ngài cũng tự niệm cho chính mình. Vì thế, mọi việc đều phải tự mình nỗ lực, mới có ngày thành công được. Trong Kim cương kinh nói rằng: “Phàm cái gì có tướng, đều là hư vọng”. “Nếu con người dùng sắc nhìn thấy ta, dùng âm thanh cầu xin ta, là người theo tà đạo, không thể thấy được Như Lai”. Chấp nơi tướng mà cầu, kết quả là rời đạo càng xa, tại sao chúng ta không hướng đến vị Phật trong tâm của mình mà lại đi tìm cầu Phật ở nơi khác?