Đừng vội đừng vội, an toàn là trên hết; đừng vội đừng vội, khiêm nhường là tốt nhất; đừng vội đừng vội, nghiêm chỉnh giữ oai nghi. Chậm lại chậm lại, cung kính lễ độ; chậm lại chậm lại, cẩn thận tỉ mỉ; chậm lại chậm lại, vội vã sẽ khó thành.
Nhưng trường hợp “mắc bệnh kinh phong, gặp phải bác sĩ chậm chạp” thì chậm rãi hoàn toàn không hề tốt. Do vậy, lúc cần nhanh thì phải nhanh, lúc cần chậm thì nên chậm, vậy nên phải biết dung hòa mới là cách tốt nhất.
Ví như khi xào nấu món rau, có món cần xào nhanh nấu vội, cũng có món phải nấu chậm đun lâu; vì món cần nấu nhanh mới xanh và giòn, còn món phải nấu chậm mới chín mềm được. Trong việc tu hành cũng vậy, có tiệm tu tiệm ngộ và có đốn tu đốn ngộ. Bất kể là tiệm ngộ hay đốn ngộ, đều là quá trình tích lũy kinh nghiệm, khi nhân duyên thành thục, nước tự nhiên sẽ chảy thành sông. Trên đời này không việc gì có thể đạt được chỉ trong một sớm một chiều, cũng không có người nào “vừa sinh ra liền lớn lên”. “Kéo cây lúa cho nhanh cao lớn” tất sẽ dẫn đến việc phản tác dụng. Vì vậy, cần phải tiến hành theo tuần tự và tiến dần từng bước một, mới có thể đạt được mục đích.
Có một câu chuyện cười, thầy giáo hỏi các bạn trong lớp: “Giả sử bây giờ các em chỉ còn duy nhất một ngày để sống, vậy các em muốn làm điều gì nhất?” Một bạn trả lời: “Nếu em chỉ còn một ngày nữa để sống, điều em muốn làm nhất đó chính là học môn của thầy”. Nghe xong, thầy giáo vô cùng xúc động, cũng cảm thấy vui khi nhận được sự yêu quý của học sinh dành cho mình, nhưng thầy vẫn có chút thắc mắc nên đã hỏi lại: “Điều gì khiến em quyết định lựa chọn như vậy?” Người học trò mặt đầy thẹn thùng nói rằng: “Bởi vì học môn của thầy khiến em cảm thấy một ngày dài như một năm vậy”.
Các sĩ tử ngày xưa trải qua mười năm gian khổ đèn sách mới có thể đỗ đạt thành danh. Hay một cái cây trồng ba năm mới đủ dùng làm củi đốt, mười năm mới có thể làm được chiếc ghế; còn cây cổ thụ phải trải qua một trăm năm mới được dùng làm rường cột. Vì vậy, chúng ta cần phải tích công bồi đức sâu dày mới có thể làm được việc lớn.
Hiện nay, các loại bếp điện có thể tăng nhiệt độ lên rất nhanh nhưng cũng bị nguội đi nhanh chóng; hay các loại hoa trong nhà kính rất nhanh nở nhưng cũng chóng héo tàn. Mọi sự vật trên đời đều phải chịu đựng được với thời gian mới được thuận lợi suôn sẻ.
Người học kiếm đạo càng muốn sớm thành tựu thì càng không thể đạt được như điều mong muốn. Bởi vì chỉ chú ý đến đối phương mà không để ý đến bản thân sẽ khiến cho kẻ địch có cơ hội phản công. Cho nên, làm người đôi khi cần phải nhanh chóng quyết đoán mà không chút chần chừ do dự. Tuy nhiên phần lớn thời gian, ta cũng cần phải suy nghĩ cẩn thận và thấu đáo, mới có thể tránh sự hối tiếc về sau.
Có những việc có thể hoàn thành trong ba ngày, cũng có thể hoàn thành chỉ trong một ngày; hay có những việc hoàn thành trong thời gian ngắn, nhưng đợi vài ngày vẫn chưa thấy kết quả gì. Đối với hiệu quả công việc và tinh thần phục vụ của một người, dù nhanh hay chậm, bạn cũng không thể không chú ý đến.