“Tình yêu chúng ta trao đi là tình yêu duy nhất mà ta giữ được.”
- Elbert Hubbard
Nếu bạn từng ghé thăm thành phố New Orleans xinh đẹp, chắc hẳn sẽ có người giới thiệu cho bạn khu kinh doanh lâu đời của thành phố này, nơi tập trung các ngân hàng, cửa hiệu, khách sạn, và chỉ cho bạn thấy pho tượng được dựng tại một quảng trường nhỏ ở đây. Pho tượng tạc hình một phụ nữ đang ngồi trên chiếc ghế thấp, tay ôm đứa bé đang ngả đầu vào người bà. Người phụ nữ không mấy xinh đẹp và trang phục của bà khá giản dị. Bà mang đôi giày vải, mặc váy trơn, trên vai quàng một chiếc khăn và đầu đội cái mũ rộng vành. Bà có dáng người tầm thước và trông hơi mập. Khuôn mặt bà có nét điển hình của người Ireland với chiếc cằm vuông vức. Ánh mắt của bà thật đặc biệt, đôi mắt ấy nhìn bạn một cách trìu mến và tình cảm tựa như ánh mắt của người mẹ dành cho đứa con thân yêu của mình.
Có một số điều đáng ngạc nhiên về bức tượng này. Đó là một trong những pho tượng đầu tiên ở Mỹ được tạc để tôn vinh phụ nữ. Ngay cả tại châu Âu cổ xưa, rất ít tượng đài được xây dựng để tỏ lòng tôn kính phụ nữ, và nếu có thì hầu hết đó đều là tượng của nữ hoàng hoặc công nương quyền quý. Nhưng pho tượng ở New Orleans thì hoàn toàn khác.
Đó là tượng của một phụ nữ mang tên Margaret. Tên đầy đủ của bà là Margaret Haughery, nhưng người dân New Orleans chỉ gọi bà một cách thân mật là Margaret. Sau đây là câu chuyện về Margaret và lý do người ta dựng tượng để tưởng niệm bà.
Margaret mồ côi cả cha lẫn mẹ từ khi còn rất nhỏ. Bà được một đôi vợ chồng trẻ nhận làm con nuôi. Họ cũng nghèo khó và tử tế như cha mẹ ruột của bà. Margaret sống với cha mẹ nuôi đến lúc trưởng thành, sau đó bà lập gia đình và có một người con. Rủi thay, chẳng bao lâu sau chồng rồi con bà lần lượt qua đời, để lại một mình Margaret quạnh hiu. Tuy nghèo khó nhưng Margaret lại rất khỏe mạnh và giỏi giang. Bà không để đau buồn quật ngã mình mà vẫn tiếp tục làm việc.
Ngày nào bà cũng làm việc quần quật tại một tiệm giặt ủi từ sáng sớm đến tối mịt. Và mỗi ngày, qua song cửa sổ nơi làm việc, bà trông thấy những đứa trẻ ở trại mồ côi gần đó làm việc và chơi đùa. Một thời gian sau, một trận đại dịch bệnh quét qua thành phố, cướp đi bao sinh mạng và làm cho số lượng trẻ em côi cút tăng lên. Trại mồ côi không đủ chỗ để chăm sóc các em, trong khi các em thì đang cần một chỗ dựa. Chắc chẳng ai nghĩ rằng một người phụ nữ nghèo, sống bằng nghề giặt ủi thuê lại có thể trở thành chỗ dựa vững chắc cho các trẻ em bơ vơ. Nhưng Margaret nghĩ mình có thể làm được.
Bà đến thẳng trại mồ côi và nói rằng bà sẽ trích một phần lương của mình tặng cho trại. Ngoài ra, bà còn tình nguyện sống bên cạnh để chăm sóc các em.
Bà cố gắng làm việc chăm chỉ mỗi ngày. Không lâu sau, từ số tiền lương dành dụm được, bà mua được một cặp bò và chiếc xe bò nhỏ. Mỗi sáng, bà đánh xe đi giao sữa cho khách hàng và không quên xin thức ăn còn thừa từ các khách sạn và gia đình giàu có trong thành phố về cho lũ trẻ đang đói của trại mồ côi. Vào những lúc khó khăn nhất, đó là nguồn thực phẩm duy nhất mà các em có.
Với khoản tiền bà Margaret kiếm được, mỗi tuần bà đều trích một phần để gửi đến trại trẻ mồ côi. Sau vài năm, số tiền bà đóng góp ngày càng lớn. Nhờ cẩn thận và giỏi giang, công việc của bà ngày một phát triển. Và dù vẫn cho đi, Margaret vẫn kiếm được nhiều tiền hơn và mua thêm nhiều bò. Cuối cùng, bà dùng số tiền tích góp được để xây nhà cho trẻ em mồ côi.
Một thời gian sau, Margaret chuyển sang nghề làm bánh mì. Bà vẫn đều đặn trích một phần số tiền mình kiếm được để gửi đến trại mồ côi.
Rồi cuộc nội chiến ở Mỹ bùng nổ. Trong thời buổi loạn ly, bệnh tật và đầy sợ hãi ấy, Margaret vẫn đánh chiếc xe bò đi giao bánh mì. Ngoài số bánh mì đem bán, bằng một cách nào đó, bà luôn xoay xở để có đủ bánh mì cho những người lính đói khát cũng như các em bé mồ côi mà bà đang cưu mang. Mặc cho khó khăn bủa vây, bà vẫn tích góp đủ tiền để xây một lò bánh mì lớn sau khi chiến tranh kết thúc. Đến lúc này, không ai trong thành phố là không biết đến tên bà. Trẻ em trong khắp thành phố yêu quý bà; các doanh nhân tự hào về bà; những người nghèo đến gặp bà xin lời khuyên bảo. Bà thường ngồi trước cửa văn phòng của mình, mặc bộ váy bằng vải dày và với cái khăn nhỏ quàng trên cổ, tận tình đưa ra lời khuyên cho những ai cần đến sự giúp đỡ của bà, bất kể họ giàu hay nghèo.
Cuộc sống dần trôi cho đến một ngày, bà Margaret qua đời. Lúc đọc di chúc của bà, người ta mới biết ngoài những gì bà đã hiến tặng, bà còn dành dụm được một số tiền lớn và bà muốn tặng hết số tiền này cho các trại mồ côi trong thành phố, không phân biệt là trại của người da trắng, da đen, người Do Thái, người theo đạo Thiên Chúa hay đạo Tin Lành. Margaret luôn nói, “Tất cả trẻ mồ côi đều như nhau”. Bản di chúc cao đẹp của bà được ký tên bằng một dấu thánh giá thay cho tên của bà, vì Margaret không hề biết đọc hay biết viết.
Khi hay tin bà qua đời, người dân New Orleans đã truyền tụng về bà rằng, “Bà là mẹ của những ai mồ côi mẹ, là bạn của những ai không có bạn bè. Sự thông tuệ của bà không trường học nào có thể dạy được. Chúng ta sẽ mãi mãi không quên bà”. Rồi họ dựng một bức tượng mang đậm những nét quen thuộc về bà, lúc bà ngồi trước văn phòng riêng hoặc đánh chiếc xe bò đi chở hàng. Ngày nay, pho tượng vẫn sừng sững ngay giữa thành phố nhộn nhịp người qua lại như một cách để người dân New Orleans tưởng nhớ người phụ nữ tuyệt vời có trái tim nhân hậu và cách sống giản dị mang tên Margaret Haughery.