“Hãy bỏ tất cả những ưu phiền của bạn vào một chiếc túi lủng.”
- Khuyết danh
Cách đây không lâu, tôi gặp khủng hoảng trầm trọng trong cuộc sống. Khi ấy, tôi cảm thấy cuộc sống mình thật vô nghĩa và tẻ nhạt, sức khỏe của tôi giảm sút, và ngọn lửa nhiệt huyết trong tôi cũng lụi tàn. Điều đó ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống và công việc của tôi. Mỗi sáng, tôi phải tự nhủ, “Hôm nay, cuộc sống lại tiếp tục trôi theo lối mòn của nó. Mình phải vượt qua, nhất định mình phải vượt qua nó”.
Nhưng rồi chuỗi ngày nhàm chán vẫn kéo dài, và tình trạng tê liệt, không lối thoát ấy dường như ngày một tệ hơn. Tôi biết đã đến lúc mình phải nhờ đến sự giúp đỡ, vì vậy tôi quyết định đến gặp bác sĩ. Nhìn bề ngoài, ông trông có vẻ cộc cằn nhưng đằng sau vẻ ngoài không mấy thiện cảm kia là một con người rất từng trải và biết cảm thông. Tôi bộc bạch với ông về cuộc sống bế tắc của mình.
“Liệu bác sĩ có thể giúp tôi không?”, tôi hỏi.
“Tôi không biết”, vị bác sĩ chậm rãi trả lời. Đoạn ông nhìn thẳng vào mắt tôi một lúc lâu rồi đột nhiên hỏi, “Hồi bé, anh thích nơi nào nhất?”.
“Hồi bé à? Tôi nghĩ là bãi biển. Gia đình tôi có một ngôi nhà bên bờ biển và cả nhà tôi đều thích quây quần ở đó.”
Vị bác sĩ nhìn ra ngoài cửa sổ, đưa mắt theo mấy chiếc lá thu rơi rồi hỏi tiếp, “Vậy anh có thể sống một ngày theo đúng lời tôi dặn không?”.
“Tôi nghĩ là được”, tôi sốt sắng trả lời.
“Được rồi, tôi muốn anh làm như sau...”
Theo lời bác sĩ, hôm sau tôi phải một mình lái xe đến bãi biển trước chín giờ sáng. Tôi có thể ăn uống, nhưng không được đọc, viết, nghe đài hay nói chuyện với bất kỳ ai. Ông còn dặn thêm, “Tôi sẽ đưa cho anh toa thuốc, cứ mỗi ba tiếng thì anh lấy ra dùng một lần”.
Rồi ông xé tờ giấy trắng thành bốn mảnh, viết vài chữ lên mỗi mảnh giấy, gấp lại và đánh số rồi trao cho tôi, “Anh hãy dùng những liều thuốc này vào lúc chín giờ sáng, mười hai giờ trưa, ba giờ chiều và sáu giờ tối theo số thứ tự nhé”.
“Bác sĩ nói nghiêm túc đấy chứ?”, tôi hỏi với vẻ ngỡ ngàng.
Ông bật cười đáp, “Nếu không nghiêm túc thì làm sao tôi dám nhận tiền khám bệnh của anh”.
Sáng hôm sau, với niềm tin nhỏ nhoi vào phương pháp điều trị của vị bác sĩ, tôi một mình lái xe đến bãi biển theo đúng lời ông dặn. Một ngọn gió đông bắc thổi qua, mặt biển trông xám xịt và những cơn sóng vỗ ầm ào như giận dữ. Tôi ngồi trong xe, phía trước là một ngày dài đằng đẵng và trống rỗng. Tôi mở mảnh giấy thứ nhất ra xem và thấy dòng chữ “Hãy chăm chú lắng nghe”.
Thật không thể hiểu nổi! Chắc ông bác sĩ này bị điên rồi. Ông đã cấm tôi nghe nhạc, đọc báo và tiếp xúc với người khác, vậy thì tôi còn nghe được cái gì cơ chứ?
Tuy nhiên, tôi vẫn cố gắng làm theo lời ông. Tôi ngẩng đầu lên và chăm chú lắng nghe. Chẳng có âm thanh nào ngoài tiếng sóng vỗ ầm ầm đều đặn, tiếng kêu của những con mòng biển, và tiếng ầm ì của chiếc máy bay trên bầu trời. Đó đều là những âm thanh quen thuộc.
Tôi ra khỏi xe và bất chợt một cơn gió mạnh làm cửa xe đóng sập lại. Tôi tự hỏi, “Phải chăng vị bác sĩ kia muốn tôi chú ý lắng nghe những âm thanh đó?”.
Tôi leo lên một đụn cát và nhìn ra phía xa xa của bãi biển vắng. Ngồi ở đây, tôi có thể nghe rõ hơn tiếng sóng biển gầm thét át cả những âm thanh khác. Và đột nhiên tôi nghĩ, nếu lắng nghe thật chăm chú thì hẳn là còn nhiều âm thanh khác nữa, chẳng hạn như tiếng sột soạt của cát trôi giạt hay tiếng thì thầm của gió trong đám cây dại mọc ở cồn cát.
Như bị thôi thúc, tôi chạy thẳng xuống biển, ngụp lặn trong làn nước và chợt thấy buồn cười về hành động của mình. Ngay lúc ấy, tôi chợt nhận ra nếu thật sự chú tâm lắng nghe, tôi có thể nghe được tiếng nói của thiên nhiên mà trước giờ tôi chưa từng để ý tới. Buổi sáng hôm ấy cứ chậm rãi trôi qua như thế.
Đến trưa, bầu trời quang đãng không một gợn mây, còn mặt biển thì như đang tỏa sáng lấp lánh. Tôi mở mảnh giấy thứ hai ra và một lần nữa, tôi cảm thấy vị bác sĩ này thật khó hiểu. Liều thuốc thứ hai là “Cố gắng tìm về ký ức”.
Ký ức gì nhỉ? Đương nhiên là ký ức đẹp trong quá khứ. Nhưng tại sao tôi lại phải tìm về quá khứ trong khi tất cả những lo lắng của tôi đều liên quan đến hiện tại và tương lai?
Tôi đi dọc theo những đụn cát. Vị bác sĩ đã giúp tôi trở lại bãi biển này, nơi ghi dấu biết bao kỷ niệm hạnh phúc thời thơ ấu của tôi. Có lẽ điều ông muốn tôi tìm lại là niềm vui và hạnh phúc mà tôi đã bỏ quên bấy lâu.
Tôi quyết định làm sống lại những giây phút nhạt nhòa ấy. Tôi sẽ tô điểm và làm sắc lại bức tranh hạnh phúc của quá khứ. Tôi sẽ chọn ra những khoảnh khắc cụ thể và vẽ lại thật chi tiết. Tôi sẽ hình dung những con người trong bức tranh ấy ăn mặc và vui đùa như thế nào. Tôi sẽ tập trung lắng nghe giọng nói và tiếng cười của từng người.
Sóng vẫn đều đặn vỗ vào bờ cát. Tôi chọn quay lại hai mươi năm về trước, đó là lần cuối cùng tôi cùng em trai đi câu cá. Em tôi đã hy sinh trong Thế chiến II nhưng chỉ cần nhắm mắt và thật sự cố gắng, tôi có thể nhìn thấy hình ảnh em tôi sống động đến kinh ngạc. Thậm chí tôi còn nhìn thấy cả nét hóm hỉnh và sự hăm hở trong ánh mắt em.
Thật ra tôi đã thấy lại toàn cảnh bức tranh của ngày hôm đó: mặt biển lấp lánh ánh nắng, ánh bình minh ló dạng trên bầu trời phía đông, những đợt sóng cuồn cuộn đánh vào bờ. Tôi cảm nhận dòng nước ấm áp quanh đầu gối, chiếc cần câu của em tôi đột nhiên nảy lên khi cá cắn câu, và tôi nghe thấy tiếng la mừng rỡ của em. Tôi đã họa lại từng mảng của bức tranh ấy, rõ ràng và vẹn nguyên sau bao năm tháng. Rồi những hình ảnh ấy trôi qua và tôi như được tiếp thêm sức mạnh.
Khi mặt trời bắt đầu chếch bóng, tâm trí tôi hăm hở đi trên chuyến hành trình trở về quá khứ, tìm về khoảnh khắc tươi đẹp, gặp lại những người mà tôi đã hoàn toàn lãng quên. Những năm qua, tôi đã đưa thêm rất nhiều sự kiện vào bộ nhớ của mình nhưng lại vô tình để dòng thời gian cuốn đi những ký ức hạnh phúc.
Đến ba giờ chiều, thủy triều đã rút và tiếng sóng biển chỉ còn là lời thì thầm theo nhịp. Biển cả trông như một gã khổng lồ đang thở. Tôi cảm thấy lòng mình thanh thản và nhẹ nhàng. Những liều thuốc của bác sĩ thật hiệu quả.
Nhưng tôi chưa sẵn sàng cho liều thuốc thứ ba. Lời yêu cầu lần này không hề dễ dàng, và tôi thấy nó giống mệnh lệnh hơn. Mảnh giấy viết, “Xem lại động cơ của mình”.
Phản ứng đầu tiên của tôi là thanh minh cho bản thân. “Động cơ của mình không có gì là xấu”, tôi tự nhủ. Tôi muốn thành công và được công nhận – ai mà chẳng thế? Tôi muốn hạnh phúc và được yêu thương, điều đó có gì sai?
Chợt có tiếng nói vang lên trong tâm trí tôi, “Có lẽ những động cơ đó không hoàn toàn trong sáng và đó là lý do khiến mình bế tắc”.
Tôi cúi xuống nhặt một nắm cát rồi để nó rơi qua những kẽ tay. Trong quá khứ, tôi luôn vô tư giúp đỡ mọi người mà không hề so tính thiệt hơn. Gầy đây, tôi sống một cuộc đời đầy toan tính và cảm thấy bị tê liệt. Tôi không chú tâm làm việc thật tốt, chỉ nghĩ đến phần thưởng mà tôi hy vọng việc mình làm sẽ mang lại. Công việc chỉ đơn thuần là phương tiện để kiếm tiền. Việc cho đi, giúp đỡ người khác và cống hiến cho xã hội đã bị mất hút trong cuộc chiến tranh giành phần hơn cho bản thân.
Trong một thoáng, tôi nhận ra rằng một người không thể thành công nếu động cơ của họ thiếu trong sáng. Dù bạn là người đưa thư, thợ hớt tóc, nhân viên bán bảo hiểm hay người mẹ làm nội trợ, chỉ khi cảm thấy mình đang phục vụ cho người khác, bạn mới thực hiện tốt công việc của mình. Nếu chỉ quan tâm đến những thứ mình sẽ đạt được, hiệu quả công việc của bạn sẽ giảm đi. Đó là quy luật tự nhiên của cuộc sống.
Tôi ngồi một lúc lâu và tiếng sóng vỗ rì rào giờ đã chuyển thành tiếng gầm gừ của biển. Sau lưng tôi, mặt trời đang dần khuất dạng dưới đường chân trời. Một ngày ở biển của tôi cũng sắp kết thúc, tôi cảm thấy khâm phục vị bác sĩ và phương thuốc của ông. Chúng đơn giản và hiệu quả đến bất ngờ đối với những ai đang phải đối mặt với khó khăn.
Vậy là tôi đã chăm chú lắng nghe tiếng nói của thiên nhiên để bình tâm lại và xoa dịu tâm trí ngổn ngang suy nghĩ của mình, đã tìm về quá khứ để được sống lại với những kỷ niệm đẹp và đã xem xét lại động cơ trong cuộc sống của mình.
Khi tôi lấy ra mảnh giấy cuối cùng thì mặt trời ở phía tây đã chuyển sang màu đỏ. Đọc xong dòng chữ viết trên giấy, tôi chầm chậm bước ra phía biển. Khi chỉ còn vài mét nữa là đến mép nước, tôi dừng lại và đọc dòng chữ một lần nữa, “Hãy viết ưu phiền lên cát”.
Tôi thả mảnh giấy bay đi rồi cúi xuống nhặt một mảnh vỏ sò vỡ. Dưới vòm trời cao vút, tôi viết ra hết những phiền muộn của mình lên mặt cát. Sau đó tôi quay bước đi mà không ngoảnh đầu nhìn lại. Ngoài kia, những con sóng đang tạt vào bờ và xóa tan hết muộn phiền của tôi.