1.3Viêm mãn tính có thể tránh được không? lịch sử nói rằng “có”

Do lối sống của chúng ta ngày nay, viêm mãn tính xảy ra ở hầu hết người lớn và ngày càng nhiều ở thanh thiếu niên. Nhưng điều này có thể dễ dàng tránh được. Dữ liệu y tế cho thấy tình trạng viêm mãn tính rất hiếm gặp ở một số khu vực nhất định, là nơi mà mọi người vẫn sống theo lối truyền thống. Những khu vực này được gọi là Vùng Xanh. Vùng Campodimelle ở Ý, tu viện Mt Athos ở Hy Lạp và quần đảo Kuna đều là những Vùng Xanh. Đây đều là những ốc đảo về không gian, nhưng Vùng Xanh lớn nhất được biết đến lại là một “ốc đảo thời gian”. Đó là Vùng Xanh giữa thời Victoria. Nếu chúng ta quay trở lại nước Anh thế kỷ 19 giữa thời Victoria, các ghi chép cho thấy chứng viêm mãn tính hầu như không tồn tại.

Ngày nay, bệnh tim và ung thư là những vấn đề nghiêm trọng, nhưng những người Anh giữa thời Victoria lại gần như không mắc những bệnh này. Hồ sơ được công bố rộng rãi cho thấy cơ hội sống khỏe mạnh ở tuổi già trong thời Victoria cao hơn chúng ta, mặc dù họ không có các phương pháp chẩn đoán, phẫu thuật và dược phẩm hiện đại mà chúng ta đang phụ thuộc vào ngày nay.

Phải thừa nhận, thời đó những năm đầu sơ sinh là rất nguy hiểm, nhưng những người sống đến sinh nhật thứ năm có tuổi thọ tương tự như chúng ta. Họ không chết vì Axit béo Omega 3 kháng viêm dạng EPA và DHA hầu như chỉ được tìm thấy trong cá có dầu sống ở những vùng biển nước lạnh. bệnh thoái hóa mà chết vì sinh đẻ, hỏa hoạn, chấn thương và nhiễm trùng do điều kiện sống đông đúc, thiếu vệ sinh và nguồn nước bị ô nhiễm.

Một số người thời Victoria có mắc bệnh tim và ung thư nhưng số liệu về những căn bệnh này rất thấp. Tỷ lệ này ít hơn khoảng 90% so với hiện nay, trong một nền dân số cũng sống lâu như chúng ta. Phần lớn dân số không có bệnh thoái hóa và sống khỏe mạnh lâu hơn chúng ta ngày nay. Nguyên nhân do đâu? Do họ ăn một chế độ ăn uống giàu axit béo omega 3, hợp chất hữu cơ tự nhiên (polyphenol) và hợp chất đường liên phân tử beta glucan 1-3, 1-6, các hợp chất kháng viêm tự nhiên giúp bảo vệ chống lại chứng viêm mãn tính. Thêm vào đó, chế độ ăn uống của họ ít các hợp chất gây viêm có rất nhiều trong thực phẩm chế biến sẵn ngày nay.

Bằng chứng cho điều này đã được nhà sử học lỗi lạc, tiến sĩ Judith Rowbotham, và tôi là đồng tác giả, trình bày trong một loạt các bài báo khoa học được xuất bản trên Tạp chí của Hiệp hội Y học Hoàng gia Anh và Tạp chí Quốc tế về Sức khỏe Môi trường và Sức khỏe Cộng đồng.

Trái ngược với quan điểm được thừa nhận, chúng tôi có thể chứng minh rằng y học hiện đại đã không giúp cuộc sống của chúng ta lành mạnh hơn. Những phát hiện của chúng tôi đã chứng minh rằng tuổi thọ ngày nay, ở một số nhóm, đã giảm đi so với mức tuổi thọ cao ở cuối thế kỷ 19; trong đó tuổi thọ trung bình khỏe mạnh của chúng ta – tức là số năm chúng ta có thể kỳ vọng sống trong tình trạng sức khỏe tốt – thậm chí còn giảm hơn nữa.

NHỮNG PHÁT HIỆN CHÍNH

Những phân tích về thời Victoria ở Anh quốc cho thấy nam giới ở lứa tuổi lên 5 có tuổi thọ trung bình cao hơn nam giới ngày nay khoảng 3 năm (trong nhóm kinh tế xã hội tương đương) và tỷ lệ mắc bệnh thoái hóa của họ chỉ bằng 10% so với chúng ta. (Tuổi thọ trung bình của phụ nữ thì lại tăng thêm 3 năm, nhờ sự phát triển của các biện pháp tránh thai và tiến bộ của ngành phụ khoa). Họ gần như không tiếp xúc với rượu và thuốc lá. Mức độ hoạt động thể chất của họ kéo theo mức độ hấp thu năng lượng gần gấp đôi so với chúng ta. Do họ ăn nhiều trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, cá nhiều dầu và rau quả hơn, nên họ đã hấp thu vi chất và dinh dưỡng thực vật gấp gần mười lần mức được coi là bình thường ngày nay. Chế độ ăn này cung cấp hàm lượng hợp chất kháng viêm cao, góp phần giúp người dân thời Victoria tránh được bệnh thoái hóa; và là một hình mẫu cho việc cải thiện dinh dưỡng và sức khỏe ngày nay.

Giai đoạn giữa thời Victoria thường được xác định là những năm từ 1850 đến 1870, nhưng về mặt dinh dưỡng chúng tôi xác định là một khoảng thời gian dài hơn một chút, kéo dài cho đến khoảng năm 1895. Trong suốt 45 năm này, một thế hệ đã lớn lên với những tiêu chuẩn sức khỏe tốt nhất mà một quốc gia hiện đại mơ ước.

Mặc dù thời đó dân số nước Anh đã tăng lên đáng kể và đô thị hóa ngày càng tăng, nhưng phong trào sức khỏe cộng đồng quy mô lớn vẫn chưa hình thành và các thị trấn và thành phố của Anh vẫn là những nơi có môi trường sống không lành mạnh. Mặc dù vậy, và trái với lịch sử truyền thống, chúng tôi đã sử dụng một loạt các bằng chứng lịch sử cho thấy nước Anh và đế chế thống trị thế giới của nó đã được hỗ trợ bởi một lực lượng lao động, quân đội và hải quân bao gồm những cá nhân có sức khỏe, tinh nhạy và sức mạnh tốt hơn chúng ta ngày nay. Họ gần như hoàn toàn không mắc các bệnh thoái hóa vốn đã giết chết rất nhiều người trong chúng ta, và mặc dù người ta thường nói rằng do tất cả họ đều chết sớm hơn, nhưng thực tế thì ngược lại; hồ sơ công khai cho thấy họ đã sống lâu bằng hoặc hơn chúng ta ở thế kỷ 21 này.

Những phát hiện này rất đáng chú ý, vì thời kỳ sức khỏe tốt ngắn ngủi này không chỉ có trước khi xuất hiện phong trào y tế cộng đồng mà còn có trước cả khi chúng ta đạt được những tiến bộ vượt bậc của y học trong thế kỷ 20 về phẫu thuật, kiểm soát nhiễm trùng và dược phẩm. Chúng cũng tương phản rõ rệt với những quan điểm phổ biến về sự nghèo khổ và bệnh tật thời Victoria, những quan điểm từ lâu đã che khuất thực tế về sự sống và cái chết trong “giai đoạn êm đềm” đó.

Nghiên cứu của chúng tôi chỉ ra rằng, sức khỏe tốt của người dân giữa thời Victoria là do lối sống và chế độ ăn uống vượt trội của họ. Về mặt dinh dưỡng, thời kỳ này là một “ốc đảo thời gian”, đã có được và sau đó bị đánh mất do các thế lực kinh tế và chính trị. Nhưng bây giờ khi chúng ta đã hiểu rõ hơn về mối quan hệ giữa chế độ ăn uống, tình trạng viêm và sức khỏe kém, chúng ta có thể tái tạo lại nó.

NHỮNG YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN CHẾ ĐỘ ĂN UỐNG GÂY VIÊM VÀ KHÁNG VIÊM

Tình trạng viêm mãn tính với quy mô như hiện nay là chưa từng thấy trên thế giới. Điều này là do, so với tổ tiên, chúng ta không chỉ hấp thu ít hơn rất nhiều chất kháng viêm omega 3, hợp chất hữu cơ tự nhiên (polyphenol) và hợp chất đường liên phân tử beta glucan 1-3, 1-6 trong chế độ ăn uống mà còn tiếp xúc với các hợp chất gây viêm cao hơn nhiều. Mức độ tiếp xúc cao hơn này là do các phương pháp chế biến và nấu nướng thực phẩm hiện đại; đối với một số người là do sự phổ biến của thuốc lá, rượu mạnh và các chất độc từ môi trường; và đối với nhiều người là do mức độ vận động thể chất quá thấp.

Vì rất nhiều người trong chúng ta bị viêm mãn tính, viêm cận lâm sàng, nên không có gì ngạc nhiên khi sự tích tụ lâu dài những tổn thương mô cuối cùng lại bộc lộ thành một vấn đề sức khỏe lớn ở rất nhiều người - và vì sao những vấn đề này lại gia tăng tần suất khi chúng ta già đi. Nhưng nó không liên quan gì nhiều đến quá trình lão hóa cả, vì nếu chúng ta ăn một chế độ ăn kháng viêm mạnh, thì nhiều dấu hiệu lão hóa đơn giản là sẽ không xuất hiện - hoặc sẽ xuất hiện muộn hơn nhiều.

Để giảm viêm mãn tính và cải thiện tuổi thọ khỏe mạnh, tất cả những gì chúng ta phải làm là tái tạo các yếu tố chính của chế độ ăn Victoria hoặc Vùng Xanh; chúng giống nhau một cách đáng kinh ngạc. Dữ liệu cho thấy, nếu làm được điều này, chúng ta có thể giảm mức độ viêm của mình một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Cách duy trì cuộc sống khỏe mạnh và làm chậm quá trình lão hóa rất đơn giản và phổ biến. Sử dụng các chất dinh dưỡng đầu vào để làm chậm lại chứng viêm và tránh các yếu tố gây viêm đã biết. Các chương sau cho thấy chúng ta có thể đạt được điều này như thế nào.