“Tẩy bát” – Kết thúc bữa ăn chính là bắt đầu bữa ăn

Chước để nhất tàn thủy

Cấp lưu thiên ốc nhân.

Tạm dịch:

Một giọt nước đọng trong muôi

Cứu vớt hàng triệu người.

Đây là dòng chữ được chạm khắc trên hai chiếc cột bằng đá trên con đường tiến vào thiền viện Eihei. Thiền sư Dogen vì không muốn lãng phí những giọt nước còn đọng lại trên muôi nên đã cất công mang những giọt nước ấy quay trở về với dòng sông. Dòng chữ này khắc họa dáng vẻ đó của người. Cho dù chỉ là một giọt nước thôi, nếu có thể trả lại chúng cho dòng sông, dòng sông chảy đến đại dương bao la, tạo thành những áng mây, thì cuối cùng những giọt nước ấy sẽ trở thành sinh mệnh duy trì sự sống của con người trên thế gian này. Phải chăng hai hàng chữ trên mang ý nghĩa như vậy?

Nghi thức để thực hiện hai câu nói này là “Tẩy bát”. Sau khi kết thúc bữa ăn, các tăng lữ sẽ rửa bộ bát lồng bằng nước trà và nước nóng do Jounin châm. Ban đầu sẽ cần nhiều nước nóng nhưng khi đã quen thì cho dù chỉ là một lượng nước ít ỏi thôi, tôi cũng có thể rửa bát rất sạch sẽ. Đồng thời, nhờ đó, tôi cũng tự ý thức được lượng nước tối thiểu cần thiết. Lượng nước còn lại sau khi rửa xong sẽ được đổ vào trong xô sau khi các tăng lữ hô vang bài kệ “Tẩy bát”. Các tăng lữ thực hiện nghi thức dâng bát, uống cạn giọt nước cuối cùng đọng lại trong bát.

Vị của giọt nước cuối cùng ấy quả thực ngon đến mức khiến tôi cảm thấy như được chạm tới thiên đường. Ban đầu, tuy có chút gì đó gượng ép, nhưng dần dần, khoảnh khắc được uống giọt nước cuối cùng ấy trở thành niềm mong chờ tột bậc trong tôi. Nếu như không tẩy bát, tôi cảm giác như tôi chưa được ăn vậy, quả thực rất kỳ lạ. Sau khi kết thúc việc rửa bát, treo bộ bát lồng về vị trí cũ, tiếng trống sẽ vang lên. Đó là hiệu lệnh để toàn bộ tăng lữ bắt đầu thực hiện công việc dọn dẹp của thiền viện. Quá trình tẩy bát – rửa sạch bộ bát lồng bằng trà và nước nóng là cách làm có hiệu quả một cách triệt để, ngay sau khi bữa ăn kết thúc thì một bữa ăn khác lại có thể được bắt đầu, ngay lập tức.

Ngay cả tại thế gian với nhịp sống vồn vã ngoài kia, bạn cũng hãy thử rửa dụng cụ ăn uống bằng trà và nước nóng một lần. Không lãng phí dù chỉ một hạt cơm, thưởng thức bữa ăn một cách ngon lành tới những miếng cuối cùng. Vì bát đũa sẽ lại được rửa sạch bằng trà nóng nên việc lau rửa trở nên quá đỗi đơn giản. Tuy nhiên, tôi muốn bạn coi trọng một thứ, đó là “Tam tâm”. Nếu như bạn không dành trọn tấm lòng và trái tim của mình, nghi thức sẽ biến bạn trở thành con người kiêu căng, tự cao tự đại, nghi thức khi đó sẽ là nguyên do của những tranh cãi không đáng có. Mặc dù mọi người chưa ai kết thúc bữa ăn nhưng bạn lại bắt đầu lau rửa, làm mọi thứ trong gấp gáp, hay đột nhiên thực hiện nghi thức tẩy bát trước mặt những người hoàn toàn không biết về nghi thức, những hành động này tuyệt đối không nên có. Bạn cần chú ý điểm này.

Một khi nghi thức tẩy bát trở thành thói quen và công việc mà phải làm như một lẽ đương nhiên, việc sắp xếp dọn dẹp cũng được thúc đẩy, được thực hiện nhất quán với bữa ăn. Nhờ thế, mỗi khi bạn dùng bữa tại gia đình người bạn thân của mình, chắc chắn toàn bộ quá trình dùng bữa sẽ mang lại niềm vui và sự thú vị hơn mức trước đây mà bạn từng trải qua và cảm nhận. Nguyên nhân là bởi bạn và gia đình có thể cùng nhau thực hiện tới cả những việc như dọn dẹp sau khi ăn, việc mà trước đây chưa từng có.