BÀI 38TỰ LÀM NÊN MAY MẮN CỦA CHÍNH MÌNH

Có một thái độ đi ngược lại với điều tôi cảnh báo những người muốn thành công trong đời. Nó được tóm gọn trong câu nói này: “Tin tưởng vào may mắn”.

Không còn thái độ nào thù địch với thành công hơn được nữa, cũng không còn lời nào ngốc nghếch hơn được nữa.

Đó là một câu nói ngu ngốc, bởi trong vũ trụ chi phối bởi quy luật nhân quả này, nghiêm khắc mà nói thì chẳng có gì gọi là may mắn cả. Rất giống câu nói: “Bánh của bà Harris không phải lúc nào cũng tình cờ mà ngon”. Hay nói cách khác, bà Harris là đầu bếp giỏi.

Điều đó cũng tương tự với người luôn “may mắn”. Nói công bằng thì anh ta là người luôn chăm chỉ và có năng lực.

Câu nói “Tin tưởng vào may mắn” thực ra là có nghĩa “Tin tưởng vào hoàn cảnh vượt ngoài tầm kiểm soát của mình”. Nhưng ngay khi có bất kỳ cơ hội nào kiểm soát những yếu tố đó, đương nhiên, sẽ thật nực cười nếu không kiểm soát chúng.

Nhiều năm trôi qua, tôi càng trở nên do dự khi tin tưởng vào bất kỳ kiểu may mắn nào. Tôi đã từng viết thế này: “Sinh ra là người thừa kế nửa triệu đô-la may mắn hơn khi sinh ra trong khu nhà ổ chuột”. Nhưng cả điều đó giờ cũng không còn đúng nữa. Sinh ra trong nghèo khó có thể là một cú thúc đẩy, trong khi sinh ra trong nhung lụa có thể dẫn đến sự hủy hoại.

Nếu có một thảm họa tàn phá cả gia tài của một người, phá hủy hết công sức lao động nhiều năm tích lũy, chúng ta thường nghĩ anh ta thật không may mắn. Nhưng có thể thảm họa đó xuất hiện là do anh ta phớt lờ không kiểm soát vài yếu tố. Hay có thể đó là một cái rủi trong cái may, buộc anh ta phải áp dụng trí lực sắp bị hao mòn, cải thiện vài điểm yếu vốn lâu nay không ngờ tới trong con người mình.

Nên tôi sẽ không nói những thứ giáo điều về sự tồn tại của may mắn, trừ ý này: Đừng tin vào nó.

Ý niệm rằng có người sinh ra may mắn và nhiều người không may, cũng giống như có người sinh ra cao và người sinh ra thấp vậy, không có nghĩa lý gì cả.

Hầu hết “may mắn” có thể được giải thích bằng sự chăm chỉ và óc phán đoán, còn hầu hết “xui xẻo” thì thiếu những phẩm chất này.

Tín ngưỡng của kẻ bài bạc được định nghĩa là niềm tin vào những khuynh hướng tưởng tượng về cơ hội tạo ra những chuỗi lượt chơi liên tục thuận lợi hay không thuận lợi. Sống trong môi trường tâm trí như vậy là sống trong một cơn ác mộng. Nó có vẻ khiến người ta gần như phát điên. Họ không ngừng tìm đến thầy bói theo cách này hay cách khác, làm những việc bắt buộc với nỗ lực không ngừng để tạo ra Vận May.

Vận may không hề bị phỉnh nịnh bởi sự tôn thờ mê tín như vậy. Nhưng ta có thể theo đuổi và giành lấy vị thần đó bằng cách làm việc chăm chỉ.

Quy luật trò chơi may rủi là không gì lay chuyển được. Ví dụ, có một điều không thể tránh khỏi, ví dụ trong những trò đánh bài như bài canasta hay cribbage, đó là về lâu dài, một người chơi giỏi sẽ đánh bại người non tay hơn. Trò chơi lớn của cuộc đời cũng vậy. Người thành công sẽ là người mà toàn bộ tính cách của họ xứng đáng có được thành công. Người thất bại là người đáng bị thất bại, và chẳng tiến xa hơn được – vì anh ta đã tin tưởng vào sự may mắn trong khi nên tin tưởng vào bản thân mình.

Có lẽ hầu hết trong chúng ta, ai cũng có một phần của kẻ đánh bạc. Tuy nhiên, ta chỉ đạt được thành công thực sự khi đánh bại được con quỷ hay tiểu yêu đó. Trong công việc, người đánh bạc đã thất bại trước cả khi bắt đầu chơi.

Một chàng trai trẻ đặt cược mọi thứ vào niềm hy vọng sẽ có chiếc chìa khóa thần kỳ dẫn tới thành công đặt trên đĩa vàng bày ra trước mặt mình. Anh ta thật tuyệt vọng. Anh liên tục từ chối những mời chào hấp dẫn, thậm chí những cơ hội làm việc nho nhỏ vì chúng không đủ tốt cho anh ta. Anh ta kỳ vọng mình sẽ bất chợt được ban tặng May Mắn với một vị trí sẵn sàng hay một cơ hội tuyệt vời phù hợp với những ý nghĩ cao ngạo của anh ta về năng lực bản thân. Sau một thời gian, người ta không còn muốn trao cho anh ta bất kỳ cơ hội nào nữa.

Trong khi đuổi theo May Mắn, chàng trai trẻ này đã phớt lờ Cơ Hội.

Những người như vậy vào tuổi trung niên rơi vào một tầng lớp “nổi tiếng”. Đó là tầng lớp những người chuyên rình rập những đồng nghiệp chăm chỉ hơn, thành công hơn để trút hết câu chuyện đáng buồn về những bất hạnh dai dẳng bám lấy họ suốt cả đời, ngăn cản không cho họ gặt hái thành quả lẽ ra phải thuộc về mình. Họ phát triển căn bệnh tồi tệ được gọi là “thiên tài của những điều chưa thử”.

Thái độ của người thực sự muốn thành công thì hoàn toàn khác xa.

Người thực sự muốn thành công sẽ loại bỏ ý nghĩ may mắn khỏi tâm trí. Anh ta chấp nhận mọi cơ hội, bất kể nó nhỏ thế nào, mà có thể dẫn tới những cơ hội lớn lao hơn. Anh ta sẽ không chờ đợi khái niệm mơ mộng mang tên May Mắn từ trên trời rơi xuống để dẫn lối mình bước đi trên con đường sự nghiệp. Người đó sẽ tự tạo cơ hội và phát triển cơ hội bằng sự chăm chỉ. Đôi lúc anh ta có thể sai lầm, đôi khi còn thiếu kinh nghiệm hay óc xét đoán. Nhưng từ những thất bại đó, anh ta sẽ học hỏi để làm tốt hơn trong tương lai, và cùng với sự trưởng thành hơn trong hiểu biết, anh ta nhất định sẽ đạt được thành công.

Ít nhất người ta sẽ không thấy anh ngồi không và than vãn rằng May Mắn đã không đến với mình.

Tuy nhiên, vẫn còn cần xem xét thêm về vấn đề niềm tin vào May Mắn. Chắc chắn có những người sở hữu cảm giác kiểu giác quan thứ sáu, nên theo bản năng biết công ty nào sẽ thành công hay thất bại, thị trường sẽ đi lên hay đi xuống. Những người này được cho là sẽ tiến bước tới thành công bởi một loạt những “điều đặt cược theo linh cảm”.

Đừng tin vào điều bí ẩn nhảm nhí này.

Lời giải thích thực sự là hoàn toàn khác.

Những người xuất sắc nổi bật trong các sự kiện chính trị hay kinh doanh lớn thường hành động dựa trên những gì có vẻ như là bản năng. Nhưng thật ra, nhờ không ngừng nghiên cứu kỹ lưỡng các sự kiện, họ mới tiếp thu, học hỏi được nhiều kiến thức tới nỗi có vẻ đã đạt tới trình độ đưa ra kết luận “mà không cần dừng lại để nghĩ”, như trái tim đập mà không có chủ ý kích thích nào từ não bộ vậy. Khi được hỏi lý do cho quyết định của mình thì họ không thể nói gì nhiều hơn ngoài câu: “Linh cảm thôi”. Nhưng ý thức của họ không hề nghĩ đến những kinh nghiệm tích lũy bấy lâu nằm dưới tầng ý thức đó.

Khi dự báo của những người đó đúng, người ta thốt lên: “Thật là may mắn!”. Nhưng đúng ra phải nói rằng: “Thật là có óc phán đoán! Kinh nghiệm thật dồi dào!”.

Người đầu cơ “may mắn” lại là một kiểu người rất khác. Anh ta làm những việc táo bạo hay tương tự rồi biến mất ngay trong những thảm họa khủng hoảng. Anh ta mất tài sản cũng nhanh chóng như làm ra tài sản vậy.

Không gì ngoài óc phán đoán và sự chăm chỉ, dựa trên nền tảng là sức khỏe tốt, để đảm bảo thành công thực sự và bền vững. Những điều khác chỉ đơn thuần là mê tín.

Người trẻ thì dĩ nhiên phải hy vọng, nhưng nếu hy vọng đó biến thành niềm tin vào may mắn, nó trở thành độc hại và làm suy yếu chính bản thân người đó.

Giới trẻ ngày nay có rất nhiều cơ hội tuyệt vời mở ra trước mắt, nhưng hãy luôn nhớ rằng không gì quan trọng bằng làm việc và tư duy, và rằng làm việc là để giúp tư duy tốt hơn.

Không có bà tiên đỡ đầu nào dẫn lối tới thành công cả. Một người chỉ có thể đạt được mục tiêu bằng cảm giác định hướng và làm việc không ngừng nghỉ mà thôi.

Không gì có thể thay thế cho làm việc. Người nào không muốn làm việc sẽ chẳng bao giờ đạt được thành công vững bền. Giỏi lắm anh ta cũng chỉ kéo dài được một sự tồn tại tối thiểu mà thôi.