Cuốn sách này tổng hợp các bài báo chúng tôi đã viết và đăng trên tài khoản WeChat công khai từ năm 2017 đến năm 2022, với chủ đề “tự chữa lành” và “phát triển bản thân”.
Hầu hết những góc nhìn, quan điểm được đưa ra trong cuốn sách này đều xuất phát từ quá trình nghiên cứu chuyên môn tâm lý học của chúng tôi. Trên thực tế, tôi và vợ tôi - Bạch Lộc đều thảo luận về mọi bài viết. Chính nhờ việc lựa chọn chủ đề, lập kế hoạch viết bài và sự trau chuốt ngôn từ của cô ấy mà tôi có thể bày tỏ những quan điểm của mình một cách rõ ràng, sâu sắc hơn. Một số độc giả có thể tò mò không biết phần nào do tôi viết, phần nào do cô ấy viết. Trên thực tế, tôi thường viết một đoạn và cô ấy sửa lại, cô ấy viết một đoạn và tôi sửa lại. Điều duy nhất chắc chắn là tài năng viết, sử dụng ngôn ngữ của tôi kém xa cô ấy. Phần nào hay, chắc chắn do cô ấy viết!
Tôi vẫn nhớ lý do đăng tải bài viết đầu tiên của mình. Vào thời điểm đó, Bạch Lộc và tôi có quan điểm khác nhau về cách phổ biến, truyền tải kiến thức tâm lý học; vì vậy chúng tôi đã cùng thử làm một “thí nghiệm” nhỏ là nên lựa chọn viết bài như thế nào cho mọi người dễ dàng tiếp nhận. Tôi không nghĩ rằng tôi có thể viết được liên tục sau khi đăng bài đầu tiên. Tôi cũng không dám tin rằng sau khi chúng tôi thực sự bắt tay vào thực hiện việc này, ngày càng có nhiều sự chú ý, cổ vũ, khuyến khích, góp ý dành cho chúng tôi. Ban đầu, chúng tôi chỉ có ý định viết cho vui, nhưng về sau, công việc này đã trở thành trách nhiệm, mang lại ý nghĩa to lớn đối với chúng tôi.
Có những người nói rằng, một bài báo hay câu nói nào đó của chúng tôi đã giúp “khai sáng” cho họ vào thời điểm họ cần, khiến họ hiểu ra những vấn đề trăn trở bấy lâu nay, làm cho họ buông bỏ được muộn phiền và sống cuộc đời tốt đẹp hơn. Với một số ý kiến chúng tôi đưa ra, họ bắt đầu suy nghĩ về những điều trong quá khứ, rồi dần thay đổi bản thân một cách tích cực. Có một số bạn sinh viên đặt mục tiêu rõ ràng trong học tập nhờ các bài viết của chúng tôi và bắt đầu quan tâm đến tâm lý học, từ đó hiểu rõ những sai lầm trong nhận thức của mình. Một số độc giả đã cẩn thận tóm tắt những điểm quan trọng trong mỗi bài viết của chúng tôi vào cuốn sổ nhỏ, trích dẫn và ghi chép tỉ mỉ như một bài học, thậm chí còn vẽ cả sơ đồ tư duy.
Những điều ấy thực sự khiến chúng tôi cảm động và cảm thấy những nỗ lực của mình không hề vô ích. Chúng ta phải đối mặt với rất nhiều rắc rối, khó khăn trong cuộc đời này. Nếu trong một giây phút nào đó, bạn đột nhiên được “giác ngộ” nhờ cuốn sách thì đó là món quà giá trị nhất dành cho chúng tôi.
Đôi khi, tôi nghĩ thông qua cuốn sách cũng là một cách giao tiếp giữa tôi và các độc giả, mang đến cho chúng ta một số phận kì diệu nào đó. Chúng ta chưa hề gặp nhau, nhưng chúng ta kết nối tại đây qua những ý kiến trao đổi chân thành.
Hãy để tôi nói cho bạn biết lý do tại sao tôi muốn viết về tâm lý học để gửi đến bạn.
Sự hiểu biết của nhiều người về tâm lý học chỉ dừng lại ở kiến thức mơ hồ, không có cơ sở, chẳng hạn như vấn đề về chiêm tinh, về đánh giá cảm xúc, về đọc vị suy nghĩ... Chúng không liên quan gì đến tâm lý học; chỉ vì chúng có yếu tố đề cập đến tính cách, cảm xúc nên được dán nhãn là “tâm lý học”. Chúng được “đóng gói” trong một số thuật ngữ chung chung khiến người khác cảm thấy bị thu hút, tò mò.
Mọi người thường dễ bỏ qua một thực tế rằng: Tâm lý học là một lĩnh vực liên ngành, sử dụng kiến thức từ nhiều lĩnh vực như toán học, vật lý, sinh học, y học, xã hội học. Tâm lý học cần được nghiên cứu thông qua những dữ liệu thực nghiệm. Trong suy nghĩ của nhiều người, tâm lý học đã trở thành một sự tồn tại bí ẩn, không đáng tin cậy, thậm chí còn đồng nghĩa với phép thuật. Tôi thấy nhiều người lan truyền một số nội dung giả khoa học dưới chiêu bài tâm lý học, gây thiệt hại về tài chính cũng như tổn thất về sức khỏe, tinh thần cho người khác. Tôi nghĩ, mình cần phải đứng lên và nói điều gì đó.
Bạn cần biết rằng, một cú lừa được coi là thành công không phải là khi họ nói dối bạn trót lọt mà họ “trộn lẫn” một vài sự thật với một vài điều dối trá, hoặc lấy một vài sự thật ra khỏi hoàn cảnh cụ thể và kết nối chúng lại với nhau để tạo ra kết quả sai trái.
Khi có ý định sắp xếp những bài viết của mình để xuất bản sách, một mặt tôi muốn tổng kết và sàng lọc công tác phổ biến kiến thức tâm lý học trong những năm qua, mặt khác tôi mong rằng mọi người sẽ được hiểu về tâm lý học một cách hệ thống hơn.
Những người nghiên cứu tâm lý học luôn dành cả đời để theo đuổi lĩnh vực này. Họ trao cho các bạn một công cụ hữu hiệu để thấu hiểu bản thân, giảm bớt gánh nặng lo âu trong cuộc sống. Từ đó, bạn sẽ hiểu ra một điều rất quan trọng: Hầu hết những điều “bất thường” thực ra lại khá “bình thường”.