Chính văn
三重樓喻
往昔之世,有富愚人癡無所知,到餘富家見三重樓,高廣嚴麗軒敞踈朗,心生渴仰即作是念:「我有財錢不減於彼,云何頃來而不造作如是之樓?」
即喚木匠而問言曰:「解作彼家端正舍不?」
木匠答言:「是我所作。」
即便語言:「今可為我造樓如彼。」
是時木匠即便經地壘墼作樓。愚人見其壘墼作舍,猶懷疑惑不能了知,而問之言: 「欲作何等?」
木匠答言:「作三重屋。」
愚人復言:「我不欲下二重之屋,先可為我作最上屋。」
木匠答言:「無有是事,何有不作最下重屋而得造彼第二之屋?不造第二云何得造第三重屋?」
愚人固言:「我今不用下二重屋,必可為我作最上者。」
時人聞已便生怪笑,咸作此言:「何有不造下第一屋而得上者?」
譬如世尊四輩弟子,不能精勤修敬三寶, 懶惰懈怠欲求道果,而作是言:「我今不用餘下三果,唯求得彼阿羅漢果。」亦為時人之所嗤笑,如彼愚者等無有異。
Phiên âm
TAM TRÙNG LÂU DỤ
Vãng tích chi thế, hữu phú ngu nhân si vô sở tri, đáo dư phú gia kiến tam trùng lâu, cao quảng nghiêm lệ hiên sưởng sơ lãng, tâm sinh khát ngưỡng tức tác thị niệm: “Ngã hữu tài tiền bất giảm ư bỉ, vân hà khoảnh lai nhi bất tạo tác như thị chi lâu?”
Tức hoán mộc tượng nhi vấn ngôn viết: “Giải tác bỉ gia đoan chính xá phủ?”
Mộc tượng đáp ngôn: “Thị ngã sở tác”.
Tức tiện ngữ ngôn: “Kim khả vi ngã tạo lâu như bỉ”.
Thị thời mộc tượng tức tiện kinh địa lũy kích tác lâu. Ngu nhân kiến kỳ lũy kích tác xá, do hoài nghi hoặc bất năng liễu tri, nhi vấn chi ngôn: “Dục tác hà đẳng?”
Mộc tượng đáp ngôn: “Tác tam trùng ốc”.
Ngu nhân phục ngôn: “Ngã bất dục hạ nhị trùng chi ốc, tiên khả vi ngã tác tối thượng ốc”.
Mộc tượng đáp ngôn: “Vô hữu thị sự, hà hữu bất tác tối hạ trùng ốc nhi đắc tạo bỉ đệ nhị chi ốc? Bất tạo đệ nhị vân hà đắc tạo đệ tam trùng ốc?”
Ngu nhân cố ngôn: “Ngã kim bất dụng hạ nhị trùng ốc, tất khả vi ngã tác tối thượng giả”.
Thời nhân văn dĩ tiện sinh quái tiếu, hàm tác thử ngôn: “Hà hữu bất tạo hạ đệ nhất ốc nhi đắc thượng giả?”
Thí như Thế Tôn tứ bối đệ tử, bất năng tinh cần tu kính Tam bảo, lãn nọa giải đãi dục cầu đạo quả, nhi tác thị ngôn: “Ngã kim bất dụng dư hạ tam quả, duy cầu đắc bỉ A la hán quả”. Diệc vi thời nhân chi sở xuy tiếu, như bỉ ngu giả đẳng vô hữu dị.
Dịch nghĩa
Đời xưa có kẻ ngu thấy nhà người ta ba tầng cao rộng sáng đẹp, sinh lòng ham muốn, tự nghĩ rằng: “Ta có nhiều tiền hơn họ, ta phải làm nhà”.
Liền gọi thợ mộc hỏi: “Anh có làm được nhà không?”
Đáp: “Tôi làm được”.
Chủ nói: “Làm cho tôi ngôi nhà lầu thế kia”, miệng nói tay chỉ vào căn nhà lầu gần đấy.
Thế rồi thợ nhận đất đắp nền, kẻ ngu hỏi: “Anh làm nhà kiểu gì?”
Thợ đáp: “Làm nhà ba tầng”.
Kẻ ngu đáp: “Nhưng tôi không cần hai tầng dưới, chỉ làm cho tôi tầng ba cao nhất”.
Thợ đáp: “Không dựng tầng một sao dựng được tầng hai, không dựng tầng hai sao dựng được tầng ba?”
Chủ đáp: “Tôi không cần hai tầng dưới, chỉ dựng cho tôi tầng ba”.
Người đời ai cũng cười chê.
Ví như bốn hạng đệ tử Phật, không tinh cần tu kính ngôi Tam bảo, muốn cầu đạo quả A la hán ngay, cũng như kẻ ngu kia, bị người đời chê cười.