Đạo Phật có những câu suy ngẫm về triết lý sống rất nhân văn, chẳng hạn như: “Quay đầu là bờ”, là câu nói nổi tiếng nhắc nhở mọi người với hàm ý: Người biết nhìn lại, sửa chữa sai lầm là người đáng quý. Nếu một người không nhìn thấy rõ con đường phía trước của chính mình, mà cứ mãi lao đi một cách mù quáng, thì kết quả không những sẽ va đầu vào tường, thương tích đầy mình, thậm chí còn có thể rơi xuống vực sâu, thịt nát xương tan. Cho nên biết “nhìn lại sửa chữa lỗi lầm” là một điều vô cùng quan trọng trong cuộc sống.
Trên quãng đường đời, cám dỗ và cạm bẫy giăng sẵn ở khắp mọi nơi, nếu chúng ta không biết quay đầu, tự mình phản tỉnh thì rất dễ rơi vào cảnh cùng đường tăm tối, khó thoát ra được. Cũng vậy, sắc đẹp vốn không mê hoặc lòng người, mà chính con người tự say đắm sắc đẹp. Rượu vốn dĩ không làm say người, mà tự con người cứ mải mê say thứ men đắng đó. Bởi thế, khi đứng trước sắc đẹp và rượu ngon, chúng ta cần phải biết giữ lý trí sao cho thật tỉnh táo.
Con người sống trên cuộc đời này, tiền tài danh lợi cứ mãi tham cầu; chức cao bổng lộc không ngừng mong ước. Xưa nay, biết bao anh hùng hảo hán bị ràng buộc, xiềng xích bởi những thứ phù du, hư ảo? Nếu chúng ta biết đủ, bớt mong cầu thì cuộc sống đâu vướng vào những chuyện khiến bản thân bị ràng buộc, tâm không được tự do tự tại như vậy.
Nên biết rằng, sống ở đời, trước mắt chúng ta mới chỉ là một nửa thế giới, vẫn còn một nửa thế giới phía sau cần chúng ta “quay đầu” tự nhìn lại. Một nửa thế giới ở trước mắt chỉ là cánh cửa nhỏ hẹp, cớ sao chúng ta cứ mải miết chen lấn để rồi tự làm thương tổn đến thân mình? Tại sao chúng ta không quay đầu, ngắm nhìn một nửa thế giới còn lại, nơi không người tranh lối, chẳng ai va chạm, rộng rãi bao la, thật ung dung tự tại biết bao!
Tuy nói “biển khổ vô biên” nhưng chỉ cần chúng ta biết nhìn lại chính mình để sửa chữa sai lầm, thì bến bờ hạnh phúc đã kề bên. Làm người, không những nên biết quay đầu nhìn lại, mà còn phải biết “chuyển hướng nhìn”. Thế gian muôn sự, lắm lúc dồn con người ta vào ngõ cụt không lối thoát. Hoặc bởi đắm chìm trong chuyện nhân tình thế thái mà chúng ta sinh lòng oán trời trách người. Nếu khi ấy chúng ta biết “chuyển hướng nhìn”, dành một không gian riêng để tự mình lắng lòng, cảm nhận thế sự thì thật lợi ích vô cùng!
Xe cộ muốn chạy đúng đường, cần phải có định hướng. Khi gặp gỡ, mọi người cần phải đối diện với nhau thì mới có thể giao tiếp được. Cũng vậy, trong cuộc sống, nếu như không ai nhường ai, không biết chuyển hướng nhìn để thấu hiểu và cảm thông cho nhau, thì làm sao khẳng định được mình là người có trí tuệ và hiểu biết?
Mỗi lúc gặp chuyện khó xử, bản thân phải biết thay đổi cách nhìn nhận và giải quyết, đó chính là “chuyển hướng” khi xử lý tình huống. Khi xảy ra tranh chấp, phải biết giữ thái độ hòa nhã, lịch sự, đây cũng là một cách “chuyển hướng” trong nhìn nhận sự việc. Đứng trước một mối quan hệ mang đầy sự toan tính, nếu ta không tạo cho đối phương một cơ hội để thay đổi, thì khó gặt hái được kết quả tốt đẹp, như thế sẽ không có lợi cho cả hai. Đứng trước danh lợi tiền tài, nếu ta không cho người khác một lối thoát khi họ lầm đường lạc lối, thì bản thân cũng khó có được sự giúp đỡ của mọi người lúc lâm nguy.
Thế nên, trên đường đời muôn nẻo, chướng ngại là điều mà ai ai cũng sẽ gặp, điều quan trọng nhất là phải biết chuyển hướng nhìn, tiếp nhận khó khăn và dũng cảm vượt qua.
Có câu: “Thuyền đến đầu cầu ắt sẽ thẳng”, chỉ khi trôi dạt giữa đại dương mênh mông, sóng to gió lớn, ta mới hiểu được thế nào là “biển khổ vô biên, quay đầu là bờ”. Trong cuộc hành trình của kiếp người, đừng mãi giậm chân ở điểm xuất phát, mà hãy biết chuyển hướng kịp thời mới mong gặt hái được một tương lai tươi sáng.
Trên đỉnh núi của Phật Quang Sơn, ngay tại cánh cửa ra vào có một câu đối được viết thế này:
Hỏi một câu, hôm nay bạn đi đâu?
Nghĩ ba hồi, ngày nào người lại đến?
Phía trên là một bức hoành phi có đề chữ: “Quay đầu là bờ”. Một khi chúng ta biết nhìn lại, sửa chữa sai lầm của bản thân thì còn lo cuộc đời mình không thể chuyển tới phương hướng đúng đắn, tốt đẹp hay sao?