Nếu nói đây là một khu vực khó khăn thì đó là cách nói giảm. Nhưng đó là một nơi tồi tệ nhất cho bất cứ ai muốn sinh sống. Nơi đó vô cùng nguy hiểm. Không có thứ gì để sưởi ấm cho mùa đông và chắc chắn cũng không có điều hòa trong mùa hè. Không có bất kỳ loại siêu thị nào; những cư dân ra ngoài tìm kiếm hoặc săn bắn bất kỳ loại thức ăn nào họ tìm được. Trong những điều kiện này, sự sinh tồn luôn là điều mà những người ở nơi đây phải suy nghĩ. Mỗi phút giây, có nhiều yếu tố ở bên ngoài có thể làm tổn hại đến họ. Lo lắng về một nền giáo dục, hay thậm chí kiếm một công việc còn không có trong suy nghĩ hay cân nhắc. Không trường học, không bệnh viện. Và trong hoàn cảnh đó, chẳng có việc làm nào cả. Không gì cả. Giải thích cho điều này là không có công ty nào ở đó. Thậm chí còn chưa hình thành một đất nước nào cả. Điều đó quá xa vời trong tương lai và họ không phải nghĩ về nó. Đây không phải là kịch bản của phim hậu tận thế MadMax. Khoảng thời gian 50.000 năm trước và con người hiện đại, Homosapiens, đã đặt bước chân đầu tiên của mình ra thế giới. Đây là xuất phát điểm của chúng ta.
Tổ tiên của chúng ta sinh ra trong nghèo khó. Cơ hội không đến với họ nhờ ngôi trường mà họ theo học hay những người mà cha mẹ họ quen biết. Mọi cơ hội đều đến từ ý chí và sự chăm chỉ làm việc của họ tạo ra. Loài người chúng ta được tạo nên để chế ngự và kiểm soát được trong những điều kiện nguy hiểm và thiếu nguồn lương thực.
Cuộc sống trong thời kỳ đồ đá gần như không phải là hậu quả của một cơn bão. Đó không phải trường hợp hiếm có mà đó là sự hủy diệt. Tổ tiên của chúng ta không phải là người tiền sử khuôn mẫu mà chúng ta tưởng tượng. Họ không có lông mày quá rộng hay đi gập người, vác cây gậy theo. Họ trông giống chúng ta ngày nay, cũng thông minh và có khả năng như chúng ta. Điều duy nhất họ không có là sự tiến bộ và thuận lợi của thế giới hiện đại. Ngoại trừ điều đó thì họ giống bạn và tôi.
Hầu như mọi thứ về con người đều được tạo ra để giúp chúng ta sống sót và duy trì nòi giống qua nhiều thời kỳ khó khăn. Những chức năng sinh lý và nhu cầu của chúng ta kết hợp để cùng tồn tại với sự sống còn của chúng ta trong tâm trí. Lúc chúng ta đối mặt với nguy hiểm là lúc chúng ta trở nên mạnh mẽ nhất. Nhưng thật không may, có quá nhiều nhà lãnh đạo của các công ty tin rằng để đối mặt với những thách thức từ bên ngoài thì cách tốt nhất để thúc đẩy nhân viên của họ là tạo nên cảm giác cấp bách hoặc áp lực từ bên trong nội bộ. Tuy nhiên, dựa trên yếu tố sinh học và nhân chủng học, điều đó hoàn toàn không đúng.
Khi chúng ta cảm thấy mình thuộc về một nhóm và chúng ta tin tưởng những người làm việc cùng, tự nhiên chúng ta sẽ hợp tác với nhau để chống lại những thách thức và nguy hiểm từ bên ngoài. Tuy nhiên, khi không có cảm giác thân thiết, chúng ta buộc phải tiêu tốn thời gian và năng lượng để bảo vệ chính bản thân mình khỏi những người khác trong cùng tổ chức. Và khi làm như vậy, chúng ta vô tình làm mình dễ bị tổn thương hơn với những thách thức và đe dọa từ bên ngoài. Thêm vào đó, khi chúng ta tập trung đối phó với bên trong, chúng ta cũng sẽ mất đi những cơ hội từ bên ngoài. Khi chúng ta cảm thấy an toàn với những người chúng ta làm việc cùng, chúng ta sẽ thấy mình đang tồn tại và phát triển. Đó là điều không bao giờ thay đổi được.
MỌI ĐIỀU VỀ CỘNG ĐỒNG
Sống trong những cộng đồng có tối đa khoảng 150 người, chúng ta sẽ biết tất cả mọi người và tin tưởng rằng mọi người trong cộng đồng sẽ hiểu rõ sự quan tâm của chính họ là để giúp cộng đồng phát triển. Những người đàn ông sẽ ra ngoài và cùng nhau săn bắn, cả cộng đồng sẽ cùng nuôi nấng những đứa trẻ, chăm sóc người ốm đau, già cả và quan tâm, giúp đỡ lẫn nhau.
Tất nhiên, trong bất cứ cộng đồng nào cũng sẽ có mâu thuẫn, xung đột. Nhưng khi có vấn đề nghiêm trọng xảy ra, họ sẵn sàng gạt những mâu thuẫn, xung đột sang một bên để cùng nhau làm việc. Cũng giống như khi chúng ta có vấn đề nghiêm trọng với một trong số anh chị em của mình, nhưng nếu có ai khác đe dọa, chúng ta sẽ đứng lên bảo vệ họ. Chúng ta luôn bảo vệ những gì thuộc về mình. Không làm như vậy chính là đi ngược lại với những bản tính của một con người và cuối cùng nó sẽ phá hỏng khả năng tồn tại và phát triển của cộng đồng. Đây là lý do mà tội phản quốc sẽ bị trừng trị như tội giết người. Nhận thức được tầm quan trọng của khả năng sinh tồn, vì vậy loài người chúng ta đã nhận thức điều này một cách nghiêm túc. Thành công của chúng ta chứng minh cho điều này. Sự hợp tác và hỗ trợ lẫn nhau tốt hơn sự thù địch và chủ nghĩa cá nhân. Tại sao chúng ta phải thêm vào cuộc sống của mình những khó khăn bằng cách chiến đấu chống lại nhau trong khi chúng ta đang phải đấu tranh chống lại sự khắc nghiệt của thiên nhiên, sự thiếu thốn của tài nguyên hay những mối đe dọa từ bên ngoài?
Cuộc sống cộng đồng hợp tác này đã tồn tại ở những khu rừng nhiệt đới Amazon cho đến những vùng đồng bằng ở châu Phi. Nói cách khác, môi trường vật lý sẽ không thể quyết định sự tồn tại và thành công của chúng ta, mà tất cả là do đặc tính sinh học cùng sự sáng tạo của chính con người. Phương thức tiến hóa để chúng ta giúp đỡ lẫn nhau vẫn hoạt động mà không phân biệt chúng ta đến từ đâu hay những khó khăn chúng ta phải đương đầu. Mỗi cá thể trên hành tinh, bất kể thuộc nền văn hóa nào, đều có xu hướng chung là hợp tác.
Như chúng ta mong đợi, đây không phải việc quá khó khăn. Chúng ta là những động vật có tính xã hội, và tập tính xã hội hàng nghìn năm trước cũng quan trọng như ngày nay. Đây là cách hữu hiệu để chúng ta xây dựng, duy trì lòng tin và đó cũng là cách chúng ta hiểu rõ về nhau. Thời gian chúng ta dành để tìm hiểu mọi người khi chúng ta không phải làm việc là một phần cần thiết để tạo nên mối liên hệ của sự tin tưởng. Đó cũng là lý do tại sao việc cùng nhau làm việc và ăn uống như một gia đình thực sự rất quan trọng. Không kém phần quan trọng là những cuộc hội thảo, những chuyến dã ngoại của công ty và thời gian chúng ta ở chỗ máy uống nước tự động. Chúng ta càng thân thiết thì sợi dây liên kết càng trở nên mạnh mẽ và khăng khít. Tương tác xã hội cũng rất quan trọng đối với những nhà lãnh đạo của một tổ chức. Đi quanh các đại sảnh của văn phòng và gắn kết, giao lưu với mọi người ngoài thời gian của những cuộc họp thực sự rất quan trọng.
NGHỊCH LÝ CỦA LOÀI NGƯỜI
Tại mọi thời điểm, con người luôn tồn tại như những cá nhân riêng biệt và thành viên của các tổ chức. Tôi là một cá thể và tôi là một trong số rất nhiều người… luôn luôn là như vậy. Điều này cũng tạo ra một số mâu thuẫn vốn có về lợi ích. Khi đưa ra các quyết định, chúng ta phải cân nhắc những lợi ích cá nhân của chúng ta để tránh xung đột với lợi ích tập thể, lợi ích cộng đồng. Thông thường, những gì tốt cho người này lại không hẳn tốt cho người khác. Làm việc một mình để thúc đẩy cho bản thân có thể gây tổn hại cho tổ chức, trong khi đó làm việc riêng biệt để thúc đẩy cho tổ chức có thể tạo ra những lợi ích cho chúng ta.
Mỗi khi đưa ra quyết định, sự căng thẳng này thường được cân nhắc cẩn thận trong lương tâm của chúng ta. Tôi đánh giá cao sự trớ trêu mà chúng ta tranh luận, cá nhân và tổ chức, yếu tố nào mới là quan trọng. Một số người tin rằng chúng ta nên đặt lợi ích của người khác lên trước tiên vì nếu chúng ta không chú ý, quan tâm tới tổ chức thì tổ chức cũng sẽ không chú ý đến chúng ta. Một số người khác lại cho rằng chúng ta nên đặt bản thân mình lên trước tiên vì nếu không tự chăm sóc cho mình trước thì chúng ta cũng chẳng thể quan tâm đến bất cứ ai. Và thực tế thì cả hai ý kiến trên đều đúng.
Ngay cả trong cơ thể sinh học của chúng ta cũng tồn tại những mâu thuẫn, xung đột về lợi ích. Trong bốn chất hóa học trong cơ thể chúng ta là endorphins, dopamine, serotonin và oxytocin, có hai chất phát triển chủ yếu để giúp chúng ta tìm kiếm thức ăn và làm việc hiệu quả, trong khi hai nhân tố còn lại giúp chúng ta xã hội hóa và hợp tác. Hai chất đầu tiên, endorphins và dopamine, hoạt động để thúc đẩy chúng ta tìm kiếm thức ăn, kiên trì, xây dựng nơi ở, phát minh ra các công cụ, định hướng và làm việc hiệu quả. Tôi muốn gọi những chất này là “ích kỷ”. Hai chất còn lại, serotonin và oxytocin, khuyến khích chúng ta làm việc cùng nhau, phát triển cảm giác tin tưởng và trung thành. Tôi gọi những chất này là “vì người khác”. Chúng hoạt động để giúp tăng cường sợi dây liên kết xã hội, để chúng ta có thể cùng nhau làm việc và hợp tác, tồn tại và đảm bảo con cháu mình sẽ sống lâu hơn nữa.