Đối với những người phải đối mặt với hoàn cảnh sống khó khăn, âm nhạc đem đến không gian cần thiết để giúp họ tập trung – có thể là tập trung vào một thứ khác khiến họ thư giãn hoặc chú tâm vào vấn đề trước mắt. Bằng cách sử dụng âm nhạc để tập trung, đôi khi người đó có thể thấu rõ được tình huống của mình. Tôi đã được gợi nhớ về khả năng làm sáng tỏ sự việc của âm nhạc khi được giới thiệu đến một bệnh nhân trong cơ sở điều trị nội trú về sức khỏe tâm thần tại bệnh viện địa phương. Như dự liệu thông thường, tôi đoán rằng mình sẽ làm việc với một người đang phải đối mặt với chứng trầm cảm hoặc rối loạn tâm thần. Điều tôi không đoán được là bệnh nhân là một thanh niên mười tám tuổi cao hơn một mét tám, trông khá sợ hãi. Khi tôi đến, cậu đang cuộn tròn trên giường; tôi được biết cậu ấy mắc chứng tự kỷ.
Trước khi bước vào phòng, nhân viên đã giới thiệu ngắn gọn những gì họ đang trải qua: những cơn bộc phát về thể chất như đập đầu vào tường, không giao tiếp bằng lời, và rất nhiều hành vi ám ảnh bao gồm cả việc xoay tròn và cởi hết quần áo. Người giới thiệu tôi là một y tá, cô cảm thấy rất tệ vì thấy cậu bé bị đưa vào một cơ sở y tế không phù hợp. Trung tâm y tế mà đáng ra cậu ấy nên được đưa vào một tuần nữa mới có giường trống. Khi đến nơi, tôi thấy John đang ở trong một căn phòng toàn là màu trắng, được chiếu sáng rực, không có cửa sổ, và một người bảo vệ đứng bên ngoài. Tôi được biết người bảo vệ ở đó để phòng trường hợp cơn bùng phát thể chất của cậu vượt ngoài tầm kiểm soát.
Người bảo vệ cười khúc khích khi nhìn thấy cây đàn và chiếc trống của tôi, anh nói “Chúc cô may mắn” khi tôi bước vào phòng.
John nằm trên giường, mặt quay vào tường. Vì đã có nhiều năm trời làm việc với rất nhiều người mắc chứng tự kỷ, tôi biết có lẽ cậu đang cố gắng tránh ánh sáng trắng trong căn phòng. Ngay cả đối với tôi, sự chiếu sáng này cũng là thái quá. Tôi giới thiệu bản thân với John. Tôi nói với cậu rằng cậu không cần di chuyển và tôi đến đây chỉ để mang chút âm nhạc vào căn phòng. Tôi nói với cậu rằng cậu có thể yêu cầu tôi ngừng lại và tôi sẽ rời đi ngay lập tức bất cứ khi nào cậu muốn.
Cậu không hề nhúc nhích. Tôi bắt đầu chơi một bài hát ru chậm rãi với cây đàn guitar rồi dần dần thêm vài giai điệu qua những tiếng ngân nga khe khẽ. Cậu bắt đầu rút tay ra khỏi chăn và với về phía tôi. Tôi để cho cậu đặt tay lên thân đàn và chúng tôi cùng vỗ vào chiếc guitar trong khi cậu vẫn quay mặt vào tường. Cậu bắt đầu ngân nga một chút và chậm rãi ngồi dậy, mắt vẫn nhắm chặt. Người bảo vệ bước vào; nhưng tôi lắc đầu và đảm bảo với anh ta là tôi vẫn ổn. Người bảo vệ giữ lấy nắm cửa khi John đứng dậy và bắt đầu đi đi lại lại.
Khi nhịp bước qua lại của cậu tăng lên thì giai điệu của tiếng nhạc cũng nhanh hơn. Đến lúc bài hát ru chuyển qua bản nhạc blues thì John bắt đầu mỉm cười. Tôi đưa tên cậu vào lời hát và cậu lập tức giao tiếp bằng mắt với tôi nhiều hơn trong lúc nhắc lại tên của mình. Trong suốt ba mươi phút cùng tôi chơi nhạc, John bình tĩnh và thư giãn. Trước khi rời khỏi phòng, tôi bật một đĩa CD nhạc tương tự những gì tôi vừa hát. Khi bước ra cửa và nhìn ngoái lại qua ô cửa kính, tôi thấy cậu tiếp tục nhẹ nhàng đu đưa khi ngồi lên giường cùng một nụ cười nở trên gương mặt. Người bảo vệ nhìn tôi nhưng không nói một lời.
Chúng ta không phải lúc nào cũng sử dụng âm nhạc một cách kịch tính và thường xuyên. Đôi khi sử dụng âm nhạc một cách tinh tế lại hiệu quả hơn trong việc cải thiện sức khỏe và hạnh phúc cho các cá nhân. Có lúc, việc làm chậm giai điệu hoặc vặn nhỏ âm thanh để tạo cảm giác cân bằng còn mang lại hiệu quả tốt hơn. Thường thì chỉ cần một thay đổi nhỏ nhất trong tốc độ, âm thanh, cao độ hoặc tông giọng cũng có thể tạo ra một tác động vô cùng lớn, dù mục đích là để đạt được sự tập trung hay tạo ra sao lãng.
John chỉ cần thứ âm nhạc mà cơ thể cậu có thể hiểu được. Cậu phản ứng tốt nhất với loại âm nhạc sống động, rộn ràng với âm lượng và tốc độ đa dạng. Điều này cho phép cậu tập trung vào thứ gì đó ngoài hoàn cảnh của mình – tất cả những người xung quanh đều lạ lẫm và không có gì quen thuộc – và đánh lạc hướng cậu khỏi môi trường khắc nghiệt đang gây căng thẳng cho cậu.
Khi kết nối với âm nhạc mà mình thích, mỗi chúng ta đều có thể tìm thấy âm nhạc mà cơ thể và tâm trí của ta phản hồi tốt nhất, thứ âm nhạc sẽ giúp ta tập trung vào những điều là quan trọng hoặc không quan trọng. Sau đó sự tập trung có thể giúp chúng ta đạt được bất cứ mục tiêu và nguyện vọng nào.