Việc có thể hoàn thành trong đời này thì hãy làm xong trong đời này, đừng đợi đến đời sau; việc có thể hoàn thành trong hôm nay thì hãy làm xong trong hôm nay, đừng đợi đến ngày mai; việc bản thân có thể làm tốt thì hãy tự làm, đừng đợi người khác tới giúp.
Cơ hội thì phải chờ đợi, thực lực thì phải trau dồi nhưng phát tâm thực hiện thì không thể chờ đợi!
Những việc theo dây chuyền, những việc ràng buộc lẫn nhau thì phải chờ đợi. Cơm chưa chín, đừng vội mở vung nồi; trứng chưa hết, đừng vội giết gà mái! Nhưng ngược lại, có một số việc tốt, việc thiện thì đừng nên chần chừ, lần lữa!
Ví dụ như, một người có miếng đất đẹp, phù hợp để cất một nếp nhà nhưng lại không tự xây mà muốn đợi con trai lớn lên xây cho mình; con trai lớn lên, ham mê cờ bạc rồi đem miếng đất kia gán nợ cho người ta mất! Hay như một việc thiện lành có thể tạo phúc cho quảng đại quần chúng nhưng ta cứ lần lữa không nỡ quyên tiền, trải qua một trận hỏa hoạn mới biết tiền bạc là tài sản chung của “năm nhà” 1.
Trong câu chuyện Kẻ khờ thiết khách, chủ nhà muốn đợi đến hôm khách tới chơi rồi mới vắt sữa bò mời khách uống. Thế nhưng đến ngày khách tới, bò nhà lại tắt sữa mất rồi.
1 Đọc thêm câu chuyện Ngũ gia chi tài đại ý: Tiền tài của một người luôn có thể bị “san sẻ” cho năm yếu tố: Thứ nhất: hôn quân hay tham quan ô lại; thứ hai: lũ lụt; thứ ba: hỏa hoạn; thứ tư: trộm cướp; thứ năm: con cháu.
Hay như câu chuyện thiền sư Đạo Nguyên phơi nấm 1, không phơi lúc trời nắng chang chang, lẽ nào muốn đợi mặt trời xuống núi, nắng tắt hết rồi mới đem phơi hay sao?Cho nên, bất kể việc gì cũng không thể trông chờ vào người khác được, bởi người khác đâu phải là bản thân mình; bất kể việc gì cũng không nên đợi đến ngày mai, ngày mai vẫn còn chưa tới đâu.
Khi có thể làm một việc thiện, đừng đợi phát tài rồi mới làm, bởi vì sau khi phát tài rồi không chắc bạn còn muốn làm việc thiện nữa, thậm chí có khi còn chưa kịp phát tài, bạn đã gặp chuyện vô thường mất rồi.
Cho nên, phàm việc gì cũng không nên chờ đợi. Hoa anh đào trên núi Dương Minh rất đẹp, nhưng bạn phải tranh thủ tới ngắm đúng mùa hoa nở mới thưởng thức được vẻ đẹp của hoa một cách trọn vẹn.
1 Tham khảo thêm công án thiền Đạo Nguyên phơi nấm.
Đợi có thời gian rảnh, biết bao giờ mới có thời gian rảnh? Hay như đợi khi phát tài, biết khi nào mới phát tài đây?
Đạo Phật nhấn mạnh “quý trọng hiện tại”. Nếu ta cứ đợi ngày mai, ngày mai qua rồi lại có ngày mai khác; đợi đến sau này, sau này qua rồi còn có sau này khác. Chờ đợi như vậy lãng phí biết bao thời gian, chờ đợi như vậy tiêu phí bao nhiêu hy vọng và chí lớn! Người chỉ biết chờ đợi vĩnh viễn không thể thành công.
Đừng chờ đợi vì cái ta cần chính là sức mạnh hành động; đừng chờ đợi vì ta cần tinh thần hành động ngay lập tức! Đừng chờ đợi, như vậy ta mới có hy vọng thành công; đừng chờ đợi, như vậy ta mới có tương lai rực rỡ.
Bạn muốn chờ đợi nhưng thân thể này ngày một già yếu đi! Bạn muốn chờ đợi, tóc xanh đã bạc hết rồi! Bạn muốn chờ đợi, vô thường đã tìm đến nơi! Bạn muốn chờ đợi, cơ duyên mất đi thật rồi!
Chờ đợi, chờ đợi, vụ xuân sớm đã qua rồi; chờ đợi, chờ đợi, tiền bạc đã sớm trôi theo dòng nước; chờ đợi, chờ đợi, mặt trời đã sắp lặn hẳn; chờ đợi, chờ đợi, mũi tên vô thường đang nhắm bắn về phía bạn.
Người thích chờ đợi, chủ nhân cõi hư huyễn sẽ chờ đón bạn! Người thích chờ đợi, ngôi nhà dành cho người vô tích sự sẽ chào đón bạn! Người thích chờ đợi, màn đêm mịt mùng sẽ bao phủ bạn! Người thích chờ đợi, thế giới trống rỗng sẽ có phần của bạn!
Chúng ta đã làm việc thì đừng nên chờ đợi. Chỉ có biết nắm bắt hiện tại mới có thể có tương lai đầy hứa hẹn; chỉ có nắm bắt được hiện tại mới có thể có được cuộc sống tốt đẹp. Đừng nên chờ đợi, đừng tự mình lãng phí cuộc đời để rồi phải chuốc lấy đau thương!