Trong cuộc sống, mỗi người đều phải biết quản lý nhà cửa, quản lý nhân sự, quản lý công việc, quản lý tiền bạc; có quản lý thì mọi thứ mới có thể đi đúng quỹ đạo, mới có thể vận hành nhịp nhàng, mới có thể dùng mà không loạn.
Và thời gian cũng không ngoại lệ. Có những người, sinh ra cũng được ông trời ban cho khoảng thời gian mấy chục năm như bao người khác nhưng lại không biết sử dụng quỹ thời gian ấy cho đúng, cả đời làm việc chẳng theo quy củ gì. Ví dụ, khi còn nhỏ là lúc phải phấn đấu học hành thì lại rong chơi lêu lổng; trung niên rồi phải chăm chỉ làm lụng thì lại muốn đi học. Nếu là học, phải biết cách học để phục vụ cho mọi người nhưng ở đây lại luôn ích kỷ, việc gì cũng chỉ biết vơ vào cho bản thân; đợi đến lúc già yếu rồi, lúc cần được an dưỡng thì lại dốc hết sức “phục dịch” con cháu đến mức bản thân sức cùng lực kiệt. Sống ở đời phải bớt chút thời gian để làm một số việc thiện, kết mối duyên lành thì lại đi đánh bạc, uống rượu, nhảy nhót, v.v. thật lãng phí biết bao thời gian. Đến cuối cùng, cả một đời người chẳng làm nên công trạng gì, như ra hoa mà không kết quả thì thật đáng tiếc biết bao!
Một người trong thẻ có bao nhiêu tiền, cần sử dụng như thế nào? Phải “liệu thu mà chi”. Thời gian cuộc đời mỗi người dài bao nhiêu, bạn có bao nhiêu? Phải “liệu có mà dùng”. Khi thanh xuân đã trôi qua nhưng bạn còn muốn vui chơi hưởng lạc, không biết vô thường sắp tới; khi già yếu rồi, thân thể đã không còn nghe lời, nhưng bạn vẫn chưa chịu tỉnh ngộ, vẫn tiếp tục lạm dụng lối sống không điều độ, kết quả là sức khỏe của bạn ngày càng đi xuống. Do bạn sống một cách vô độ, đợi đến khi trăm bệnh kéo đến, dù bạn có thêm thời gian thì thời gian đó cũng không thuộc về bạn nữa.
“Hôm nay qua đi, tuổi đời ngắn lại”, thời gian chính là mạng sống, chỉ có biết quý trọng thời gian mới thực sự là quý trọng mạng sống. Nếu thời gian là tiền của, thì ta hãy đem số phút giây mỗi tháng chia làm mười phần. Năm phần dùng để chăm sóc gia đình, quan tâm đến đời sống của con cái, người thân; hai phần khác dùng để phục vụ và làm các việc giúp ích cho xã hội; lại dành một phần khác cho bản thân, sống một cuộc sống tín ngưỡng thành tâm, thành kính; còn lại hai phần để làm việc, du lịch, học tập và các hoạt động vui chơi, giải trí bổ ích.
Nói tóm lại, quản lý thời gian là sử dụng thời gian sao cho đúng đắn, có tính xây dựng, sao cho bản thân cảm thấy mãn nguyện, sao cho tuổi đời càng già đi nhưng thời gian lại càng mang đến cho bạn nhiều thành tựu, kinh nghiệm và công đức.
Có câu “tinh thần bất tử”, ý nói sự nghiệp mà bạn để lại trên đời, ví dụ như đức Phật thuyết pháp, Khổng Tử truyền đạo, Huyền Trang thỉnh kinh, Mã Tổ Đạo Nhất1 sáng lập tùng lâm, v.v. cùng với biết bao sự huy hoàng của các công trình kiến trúc, tác phẩm điêu khắc, tác phẩm nghệ thuật, tác phẩm văn học vĩ đại, v.v. tất cả đều có thể thắp sáng nhân gian. Đó mới chính là cách quản lý thời gian tối ưu.
1 Mã Tổ Đạo Nhất (709-788) được xem là người sáng lập ra tự viện để tăng chúng an cư.