23Tiếng chuông

Thành phố Philadelphia tại nước Mỹ có một quả chuông “Tự do”. Khi bản tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Mỹ được cất lên, họ dùng tiếng chuông này để báo cho mọi người trên thế giới biết rằng: Chính phủ Mỹ của dân, do dân cai trị, do dân thụ hưởng đã ra đời!

Tiếng chuông trong Phật giáo có ý nghĩa là tỉnh giác. Tiếng chuông ngoài công năng làm hiệu lệnh thông báo sự việc, tính giờ, ghi lại sự việc, tập hợp đại chúng, thì còn có nghĩa muốn con người tự xem xét lại bản thân. Tiếng chuông có thể thức tỉnh con người đang còn mê muội, khiến cho con người có sự tỉnh giác, giúp cho dòng suy nghĩ của con người được khơi thông, sáng tỏ mà hướng đến cuộc đời tốt đẹp trong tương lai.

Trong giáo đường của Cơ đốc giáo trước đây thường có tháp chuông. Trong các tự viện của Phật giáo cũng đều có lầu chuông, gác trống. Tuy nhiên do chiến tranh, nên việc đánh chuông của tôn giáo bị hạn chế, tiếng chuông ít được ngân vang, thế nên ngày nay người mê muội cũng càng ngày càng nhiều hơn!

Quả chuông nổi tiếng nhất thế giới, ngoại trừ quả chuông “Tự do” của thành phố Philadelphia thì phải kể đến quả chuông chùa Hàn Sơn của Trung Quốc. Trương Kế, nhà thơ nổi tiếng đời Đường đã từng viết:

Trăng tà, tiếng quạ kêu sương;

Lửa chài, cây bến, sầu vương giấc hồ.

Thuyền ai đậu bến Cô Tô;

Nửa đêm nghe tiếng chuông chùa Hàn Sơn¹.

¹ Trần Trọng San dịch.

Ngày nay không còn nhiều những tiếng chuông để cảnh tỉnh con người nữa. Thay vào đó là tiếng chuông báo của tháp đồng hồ Big Ben đặt tại thủ đô Luân Đôn nước Anh. Đây cũng là một chiếc đồng hồ nổi tiếng trên thế giới.

Trong Lăng nghiêm kinh có nói: “Khi đến giờ thụ thực, thức ăn đã bày dọn xong thì đánh trống. Khi thỉnh đại chúng nhóm họp thì đánh chuông. Âm thanh tiếng chuông, tiếng trống cất lên trước và sau kế tiếp nhau”. Trong tự viện không chỉ đánh chuông mà còn có đánh trống nữa. Khi chuông và trống cùng được vang lên, có nghĩa là trong chùa có tổ chức đại lễ long trọng. Dù không có lễ thì mỗi ngày đều có “thỉnh chuông lúc sáng sớm và đánh trống lúc chiều tối”. Có thể thấy, tiếng chuông đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống tâm linh của chốn thiền môn.

Trong các tự viện, thường ngày khi các sư thầy tập trung chuyên chú để thỉnh chuông, miệng liền niệm câu kệ:

Nghĩa là:

Trong kinh Phật từng dạy rằng, tiếng chuông có thể khiến cho chúng sinh trong địa ngục giảm bớt khổ đau. Cho nên trong lời thỉnh chuông còn có câu kệ: “Văn chung thanh, phiền não khinh, trí tuệ trưởng, Bồ đề sinh”. Nghĩa là: “Khi nghe tiếng chuông, phiền não nhẹ đi, trí tuệ được tăng trưởng, tâm Bồ đề sinh khởi.”

“Tiếng chuông truyền khắp ba ngàn cõi, Phật pháp hoằng dương vạn ức nước”. Chúng ta mong muốn xã hội ngày nay, mỗi ngày không còn nghe những tiếng còi inh ỏi khẩn cấp của xe cứu hỏa, mỗi ngày không mong nghe thấy tiếng còi của những chiếc xe cứu hộ đưa bệnh nhân khẩn cấp vào viện. Chúng ta chỉ cầu nguyện mỗi ngày đều có thể nghe tiếng chuông hòa bình vang lên trong các tự viện và nhà thờ. Đây mới là âm thanh có tác dụng kiến tạo nên những điều tích cực trong tâm thức của mỗi con người.

Tuy tiếng chuông từ nhà thờ và tự viện mang lại sự tỉnh giác cho con người. Nhưng âm thanh chân chính thực sự nên xuất phát từ ý niệm của mỗi người, từ tâm thức của từng cá nhân. Trong cuộc sống sinh hoạt hằng ngày, trong tâm thức thỉnh thoảng phải có tiếng chuông cảnh tỉnh vang lên, để nhắc nhở bản thân tự suy xét điều gì nên làm và điều gì không nên làm.

Tóm lại, cuộc sống ngày nay mỗi người chúng ta không chỉ nên nghe âm thanh điện thoại vang lên trong túi áo mỗi ngày, mà hãy để cho tiếng chuông vang lên từ trong tự tính bản thể của chính mình. Những gì bạn lắng nghe được từ sự lan truyền của tiếng chuông đó không chỉ là âm thanh của bạn bè và người thân, mà còn có thể là lời của bậc thánh hiền đang trò chuyện cùng bạn đó!