33Bức tường

Khi ở trong nhà thường bạn sẽ cảm thấy an toàn đúng không? Có lẽ, bởi vì xung quanh nhà có tường nên mang lại cho chúng ta cảm giác được bao bọc an toàn, còn khi ở bên ngoài, bị thiếu một lớp phòng hộ, khiến chúng ta không có cảm giác an toàn.

Bức tường có kết cấu trong ngoài, cao thấp khác nhau. Tường cao để phòng ngừa kẻ xấu đột nhập, tường thấp là phòng bị người quân tử. Chúng ta có thể phân biệt rõ ràng những người ở trong tường là người thân hay còn gọi là người nhà của chúng ta, những người ở ngoài tường là người xa lạ. Thế nhưng chiến tranh phía bên trong bức tường cũng như sự đấu đá phía bên ngoài bức tường cũng đều xảy ra một cách quyết liệt giống nhau. Như anh em trong nhà đấu đá lẫn nhau, những cuộc tranh giành quyền lực trong hoàng thất, v.v. Bên trong còn đấu đá như vậy thì bên ngoài lại càng không an toàn.

Trong cuốn tiểu thuyết Vi thành, Tiền Chung Thư so sánh hôn nhân giống như vòng vây của bức tường thành. Người bên ngoài bức tường dùng trăm phương ngàn kế muốn tiến vào, còn người bên trong bức tường thì lại liều mạng muốn thoát ra. Bạn bè giao thiệp bên ngoài, chúng ta cũng phải phân rõ ranh giới. Một quốc gia cũng vậy, quốc phòng quan trọng phải dựa vào thành trì kiên cố. Tần Thủy Hoàng xây dựng Vạn Lý Trường Thành chính là muốn dùng tường thành ngăn cản giặc ngoại xâm, nhưng cho dù là tường đồng vách sắt thì cũng không thể ngăn được bước chân của những kẻ có dã tâm xâm lược muốn đến phá thành chiếm đất.

Có bức tường tức là có tranh chấp, giống như trường hợp bức tường Berlin, dân cư sống ở phía Đông và Tây nước Đức không phải vì bức tường đó mà phải trả giá bằng rất nhiều sinh mạng, rất nhiều tổn thất hay sao? Jerusalem nằm ở vùng Trung Đông có một bức tường “Than khóc”, đây là bức tường phía Tây đền Solomon của người Do Thái. Trong một thế kỷ người La Mã xâm chiếm, chỉ có bức tường đó là còn tồn tại, còn người Do Thái thì bị lưu lạc khắp nơi. Hiện nay, mỗi lần nhớ về quê hương người Do Thái liền hướng về bức tường này để lễ bái, cầu nguyện. Mỗi lần đứng trước bức tường đó, họ động lòng thương cảm không kìm được nước mắt, điều này chính là nguồn gốc tên gọi của bức tường “Than khóc”.

Vạn Kỷ Lương là một người nông dân nghèo bị Tần Thủy Hoàng ép đi xây dựng trường thành nhiều năm không trở về. Vợ của anh ta là nàng Mạnh Khương đi tìm chồng, tấm chân tình cảm động trời đất, than khóc làm sụp một góc trường thành. Câu chuyện cảm động nổi tiếng này đã có từ mấy trăm năm trước công nguyên.

Ngoài việc có tác dụng ngăn cách bên trong với bên ngoài, đôi khi bức tường còn phòng cháy, chống trộm, hoặc có công năng ngăn cách tiếng ồn. Nhưng có khi “bức vách có tai”, có lúc cũng sẽ có người “đào móng tường nhà bạn”, cho nên khi ấy thì bức tường lại trở thành nguồn căn của tai họa.

Trương Đình Ngọc làm tể tướng thời nhà Thanh, con trai ông tranh giành đất với người láng giềng, sau đó còn gửi thư cho phụ thân đang làm quan ở kinh thành nhờ giúp đỡ. Trương Đình Ngọc trả lời bằng một bài thơ rằng:

Có thể thấy bức tường ngoài nhiệm vụ bảo vệ an toàn cho gia đình, thì chỉ cần hai bên hàng xóm biết nhường nhịn nhau một chút, cùng vì lợi ích chung mà mở rộng đường sá cho rộng rãi, đó không phải càng tốt hay sao?

Các công trình kiến trúc hiện nay không ngừng tiến bộ, vật liệu dùng để xây tường cũng ngày càng phong phú và đa dạng. Thời cổ đại người ta đắp tường bằng đất sét, sau đó tường được xây bằng gạch đá, cho đến hiện tại trong kiến trúc phần nhiều sử dụng xi măng cốt thép để làm tường, có những công trình kiến trúc đặc thù lại sử dụng kính pha lê làm tường. Các gia đình giàu có xây dựng nhà ở thường có nhiều lớp tường bao trong ngoài, có khi họ còn phối hợp cây cảnh và các loại hoa để làm thành bức tường hoa, tường rào bằng cây. Những nhà nghèo không có điều kiện thì dùng trúc hoặc lưới sắt để làm hàng rào. Chúng ta có thể nhìn bức tường nhà để biết được kinh tế của gia đình đó ra sao. Gia đình nào có kinh tế vững, giàu có thì nhất định cửa tường được xây dựng, sửa sang đẹp đẽ chỉnh tề; còn gia đình nào có gia cảnh sa sút, kinh tế yếu thì bức tường sẽ hoang tàn, đổ nát, nhìn cảnh tượng thê lương, hoang vắng.

Khi nhà nào đó đã có bức tường vây quanh, mọi người có thể đi bên ngoài bức tường, nhưng đừng đứng lại hiếu kỳ, nhòm ngó, để tránh bị người khác hoài nghi. Bức tường được xây nên để bảo vệ an toàn cho ngôi nhà nhưng cũng phải chú ý xây dựng cổng ra vào mới không trở thành chướng ngại. Cũng vậy, bức tường nhân tâm của thế giới cũng cần phải thông suốt mới có thể xúc tiến hòa bình. Bức tường trong tâm của chúng ta đã có con đường thông qua chưa? Cánh cửa vào tâm của chúng ta đặt ở đâu?

Nhờ có bức tường chúng ta mới được an toàn, mới được bảo vệ, nhưng cũng chính bên trong và bên ngoài bức tường lại tạo thành hai thế giới khác nhau. Có những vấn đề bên trong bức tường, cũng có lúc có những tranh chấp bên ngoài bức tường, bất luận xảy ra việc gì đi chăng nữa, cũng không nên trở ngại những việc tốt; trong và ngoài bức tường đều cần có sự hòa hợp dung thông.