Có một người phương Tây sau khi đến Trung Quốc du lịch, ông ấy đã có một nhận xét rất xác đáng về xã hội nơi đây. Ông nói: “Người dân Trung Quốc rất giàu tình cảm nhưng lại thiếu tinh thần đại chúng”. Đây quả là một nhận định hết sức đúng đắn! Người Trung Quốc rất xem trọng tình người, thế nên mới có câu nói là “lễ tiết nhiều không ai trách”, nhưng họ lại ít chú trọng đến trật tự xã hội hay đạo đức cộng đồng.
Từ xưa đến nay, người Trung Quốc rất thích làm phúc, bố thí. Họ thường tặng nước miễn phí cho người đi đường xa, hay đưa đèn đuốc cho người đi đường ban đêm, những việc làm đó mang đậm chất tình người. Khi có người bạn từ phương xa đến thăm, nếu trong nhà không có nhiều phòng để khách ở lại, thì họ sẵn sàng nằm dưới đất hay ngủ trên ghế sô pha để nhường giường đệm cho người bạn. Khi cùng ăn cơm, họ thích gắp thêm thức ăn hay xới thêm cơm cho bạn, họ rất quan tâm đến việc ăn uống của khách, mời bạn ăn thêm một bát nữa hay uống thêm một cốc nữa. Ngay cả lúc khó khăn về tiền bạc, họ thà mượn tiền ở đâu đó hoặc cầm cố thế chấp, cũng phải mời khách đến nhà hàng dùng một bữa cơm. Những điều này cho thấy người Trung Quốc sống rất tình cảm.
Cho đến bây giờ, việc cứu trợ thiên tai, thăm hỏi giúp đỡ những người khuyết tật, đặc biệt là việc quan tâm chăm sóc người già neo đơn được người Trung Quốc rất quan tâm. Họ không chỉ làm một mình, mà thậm chí còn kêu gọi mọi người cùng nhau đến hỏi thăm, động viên và giúp đỡ. Thực tế, xã hội của chúng ta ở đâu cũng có người tốt, người lương thiện luôn muốn giúp đỡ cộng đồng. Tuy nhiên đâu đó vẫn có những kẻ lợi dụng chiếm đoạt tiền cứu trợ, tiền hỗ trợ dành cho người già, tiền trợ cấp sinh sống của người tàn tật. Những kẻ đó chỉ biết thu lợi về mình mà không hề quan tâm đến phúc lợi cộng đồng.
Thông thường khi đến thăm một người bạn ở nơi xa, chúng ta sẽ mang theo một món quà để thể hiện tình cảm giữa hai người. Khi người khác đến thăm bạn, họ cũng đem một vật kỷ niệm để làm quà tặng. Hành động nhỏ này cũng thể hiện được sự thân thiện trong tình cảm bạn bè. Tiếng Mân Nam1 còn gọi quà lưu niệm là “tán-lōo” tức là món đồ “Souvenir” trong tiếng Anh. Khi những thành viên trong gia đình có công việc đi xa, họ thường mang về một vài món quà để đáp lại sự trông mong chờ đợi của người thân ở nhà, hoặc có khi họ còn chia sẻ cả cho những người hàng xóm bên cạnh mình. Điều đó chứng tỏ người Trung Quốc sống rất có tình cảm.
1 Tiếng Mân Nam là một ngôn ngữ thuộc hệ ngôn ngữ Hán - Tạng được nói như tiếng mẹ đẻ ở miền nam của Phúc Kiến, một tỉnh thuộc miền đông nam của Trung Quốc.
Sách cổ có nói rằng: “Lưu hạt cơm thừa thương chuột đói; tiếc mạng thiêu thân chẳng đốt đèn.” Nhiều người có tâm từ bi vô cùng lớn, họ sẵn lòng nhường chút thức ăn thừa cho loài chuột; vì có quá nhiều thiêu thân trong phòng, nên họ không thắp đèn mà mò mẫm làm việc trong đêm tối. Họ muốn nuôi dưỡng tâm từ bi, ngay cả côn trùng nhỏ bé cũng không muốn làm hại.
Nuôi thú cưng vốn là thói quen của người phương Tây, còn với người Trung Quốc thì dù cho nhà có nghèo đến mấy, họ cũng thích nuôi con chó, con mèo. Sở thích này không hẳn là cưng chiều thú vật, mà xuất phát từ lòng yêu thương của con người. Họ cảm thấy không chỉ yêu thương con người mà cũng nên làm bạn cùng với những loài vật khác. Có những người phụ nữ làm công việc nội trợ mà cả mấy năm cũng không đi ra ngoài. Bởi vì trong gia đình có con nhỏ vả lại có thêm con chó, con mèo, họ yêu thương, quan tâm đến vật nuôi nên không lỡ bỏ mặc chúng. Đôi khi, một vài người hàng xóm tốt bụng quan tâm, họ chủ động đề nghị rằng: “Nếu các bạn có việc bận rộn phải ra ngoài, tôi sẽ chăm sóc những con vật nuôi giúp cho bạn”. Chúng ta thấy tình cảm láng giềng của người Trung Quốc cũng rất thân thiết.
Bạn có việc bận phải ra ngoài, tôi sẽ trông nhà giúp bạn; khi bạn bận rộn công việc đồng áng vào những ngày mùa, tôi sẽ phụ bạn thu hoạch; khi nhà bạn có đám cưới hay ma chay, tôi cùng với người nhà sẽ đến để giúp đỡ bạn. Bạn muốn khai trương cửa hàng buôn bán, những người quen biết sẽ luôn đến để chúc mừng và chung vui cùng với bạn. Lễ kết hôn của người trẻ hay lễ mừng thọ của người già, là lúc để mọi người thể hiện tình tương thân, tương ái. Ngoài việc sống giàu tình cảm ra, chúng ta cũng mong rằng mọi người trên đất nước Trung Quốc cũng như toàn thế giới có thể bồi đắp thêm tinh thần đại chúng thì sẽ càng viên mãn hơn.