Đ
ó là khoảng thời gian hơn 10 năm trước, tính từ thời điểm tôi viết câu chuyện này (02/04/2020), khi tôi đang là một biên tập viên - MC của Đài truyền hình Việt Nam. Lúc ấy, công nghệ, youtube chưa phát triển như hiện nay nên truyền hình là vua của truyền thông. Chỉ cần bạn nói mình làm ở Đài truyền hình Việt Nam là sẽ nhận được bao nhiêu ánh mắt ngưỡng mộ.
Sau mỗi ngày đi làm về, tôi còn dư thời gian buổi tối. Tôi không muốn ngồi nhà, như vậy phí thời gian quá. Tôi còn trẻ mà, nên muốn có nhiều thời gian được học hỏi, trải nghiệm cuộc sống nhiều hơn. Tôi bắt đầu đăng ký vào một trung tâm để đi dạy thêm, dự định là làm gia sư quanh khu vực quận 2, gần nơi ở. Cái chính tôi muốn làm công việc đó không phải vì tiền mà vì muốn được trải nghiệm công việc gia sư như thế nào. Do thời sinh viên, tôi học cùng lúc mấy trường từ sáng đến tối và đi biểu diễn nhiều nơi trong nước nên chưa từng làm gia sư, công việc mà rất nhiều sinh viên của các trường đều được trải qua. Vì thế nên tôi tò mò muốn thử. Bên cạnh đó, tôi muốn tiếp xúc thêm nhiều đứa trẻ khác nhau, để xem việc sống trong những môi trường khác nhau sẽ hình thành nên tính cách của mỗi đứa trẻ như thế nào. Tôi muốn làm một cuộc trải nghiệm và nghiên cứu.
Và ngày đầu đến làm gia sư, tôi được giới thiệu đến một địa chỉ tại An Khánh, Quận 2. Đó là một gia đình rất giàu có, sống trong một ngôi biệt thự sang trọng có hồ bơi riêng. Một gia đình kinh doanh mà hình như cha của bé là Việt kiều Mỹ.
Người đầu tiên tôi gặp là mẹ của bé. Chị rất đẹp và quyến rũ, hình như là chủ một tạp chí thời trang thì phải.
Chị ấy hỏi tôi là có muốn giấu việc tôi được nhận vào dạy để khỏi bị trừ phần trăm tại trung tâm giới thiệu gia sư không? Tôi nói “không cần”. Xin được giải thích thêm là khi tôi được trung tâm giới thiệu địa điểm để dạy, nếu ngày đầu trao đổi với gia đình mà họ đồng ý để tôi dạy thì tôi phải trích phần trăm cho trung tâm, còn nếu không thỏa thuận được việc dạy, có nghĩa là tôi không nhận dạy chỗ đó thì xem như không có gì hết.
Chị ấy nghĩ tôi vẫn là sinh viên. Sau khi trao đổi một chút về việc dạy cho bé thì chị đã đồng ý và tôi sẽ bắt đầu vào buổi kế tiếp. Tôi được gặp bé từ ngày đầu. Một cô bé 6 tuổi xinh như một thiên thần, nhìn cưng lắm. Bé tên GM.
Sau một thời gian làm gia sư cho bé, tôi nhìn thấy nhiều vấn đề. GM là một cô bé thông minh, xinh đẹp, học trường quốc tế, sống trong một gia đình giàu có, được ba mẹ cưng chiều, có đến mấy người giúp việc, từ nhỏ đã được ba huấn luyện tham gia chơi golf, chơi piano. Bé học nhưng thỉnh thoảng hay nhắc đến môn thể thao này. Mà thời đó, golf thuộc món xa xỉ chứ không phổ biến như bây giờ. Bé dường như có đầy đủ điều kiện.
Nhưng tôi thấy bé thiếu đi một điều mà tôi cảm thấy tiếc lắm, không biết bây giờ bé như thế nào, có thay đổi được điều đó không? Đó chính là cách giáo dục của gia đình.
Lần nào tôi đến dạy cũng chờ bé ăn cơm, và ăn cơm là có người giúp việc đút từng muỗng. Nhưng điều đó không phải là vấn đề cho đến một ngày, tôi chứng kiến bé nói với những người giúp việc đáng tuổi cô dì là: “phải biết giờ này là giờ ăn cơm chứ, sao còn chưa dọn cơm ra”, với một giọng điệu rất chủ tớ.
Tôi lặng người, bé mới có 6, 7 tuổi thôi mà. Một cô bé xinh đẹp, thông minh, đáng yêu như vậy sao có thể phát ngôn với một thái độ như đã hình thành sẵn bên trong. Trong quá trình dạy bé, tôi cũng thấy thái độ rất rõ ràng khi bé ra lệnh cho những người giúp việc.
Dĩ nhiên tôi biết lý do chứ, cách mẹ bé đối xử với những người giúp việc hằng ngày như vậy thì bé cũng bắt chước theo là lẽ đương nhiên rồi.
Mẹ của bé cũng vậy, tỏ thái độ rất rõ ràng, phân biệt đối xử, phân biệt vị trí xã hội. Cũng vài lần, chị ấy tỏ vẻ giống như tôi là một người đi làm thuê mướn, chứ không có sự tôn trọng như với một cô giáo đến dạy cho con mình.
Riêng tôi cảm thấy rất bình thường và thản nhiên, tôi thích trải nghiệm cuộc sống mà, nên tôi cũng không nói mình là ai, giấu bớt thân phận. Vì vậy, trong mắt chị ấy, tôi chỉ là một người đi dạy để kiếm thêm thu nhập trang trải cuộc sống. Cho đến một ngày, tôi đến nhà theo giờ dạy thì bé đi đâu chưa về, tôi bắt gặp chị ấy đang mò mẫm từng nốt nhạc trên cây piano. Nói chuyện với chị một lát, chị nói tôi chờ bé về. Tôi xin phép chị cho tôi được sử dụng đàn trong lúc chờ bé. Được sự đồng ý của mẹ bé, trong lúc rảnh rỗi, tôi ngồi bên cây piano, chơi vài bản nhạc bất hủ.
Tôi nhớ chị nhìn tôi với ánh mắt ngạc nhiên xen lẫn tò mò, bạn biết tại sao không?
Vì thời đó, ai biết chơi piano đều được liệt vào giới quý tộc. Thứ nhất, mua piano rất đắt, học piano cũng rất đắt. Trong khi chị ấy ngồi mò mẫm từng nốt đàn tập tành chơi thì tôi có thể chơi trôi chảy vài bài. Một giáo viên dạy kèm kiếm vài trăm ngàn mỗi tháng như tôi sao lại chơi được piano của giới quý tộc?
Sau đó, chị ấy bắt chuyện, hỏi thêm và biết nhiều hơn về tôi, biết luôn tôi đang là biên tập viên - MC của Đài truyền hình Việt Nam… Kể từ đó trở đi, tôi được đối xử khác hẳn.
Mọi người thấy lạ không, tôi được trân trọng hẳn so với những ngày trước đây!
Quay trở lại chuyện cô bé, tôi nhận thấy một sai lầm khá trầm trọng của những đứa trẻ con nhà giàu là cha mẹ đã cho bé được cái quyền hống hách, thiếu lễ phép. Cái quyền này được xây dựng từ nhỏ.
Từ thời điểm đó, tôi đã đưa ra một quyết định cho mình. Sau này, có con trai, tôi sẽ cho bé học trường quốc tế, còn có con gái thì tôi sẽ cho bé học trường công của Việt Nam như bình thường.
Các bạn có biết tại sao tôi ra quyết định ngay lúc đó không? Có thể do ảnh hưởng từ chính đứa trẻ tôi đang dạy trực tiếp. GM được học trường quốc tế nên cách giao tiếp của GM là tất cả đều bình đẳng you - you. Sẽ rất phù hợp nếu GM sau này sống ở nước ngoài, còn nếu GM ở Việt Nam thì sẽ trở thành trở ngại cho bé trong giao tiếp, bởi cách giao tiếp sòng phẳng tất cả đều bình đẳng làm mất đi sự dịu dàng, lễ phép của một người con gái Á Đông.
Bé học được sự năng động, linh hoạt, chủ động nhưng trường quốc tế đúng chuẩn đã uốn nắn cho bé một phong cách rất Tây, theo tôi, nó không phù hợp lắm với văn hóa phương Đông chứ tôi không nói chuyện sai hay đúng. Bên cạnh đó, gia đình của bé đã không hướng dẫn bé về văn hóa theo kiểu Á Đông mà ngược lại, cách cư xử với những người giúp việc cho thấy sự phân biệt rõ kẻ ăn người ở.
Nếu mẹ GM dạy bé về sự lễ phép cần có của một đứa trẻ đối với người lớn, lòng biết ơn với những người đã và đang giúp mình, dù người đó là người giúp việc thì bé sẽ tuyệt vời biết bao nhiêu.
Tôi cứ tiếc hoài cho một cô bé học trò xinh đẹp, dễ thương, thông minh, sống trong một gia đình có điều kiện không thiếu thứ gì. Nhưng lỗi không phải ở bé, bởi GM rất đáng yêu (sau này không còn dạy nữa, tôi vẫn nhớ bé), vì thật sự bản chất nguyên sơ của bé hệt như một công chúa nhỏ xinh đẹp, dễ thương vô cùng.
Kể ra câu chuyện này, tôi mong muốn các anh chị phụ huynh đang có con gái hãy giữ lại nét hồn nhiên của một đứa trẻ với lòng biết ơn, sự lễ phép, thiện lương, đó mới chính là trang sức đẹp nhất mà một người con gái nhất định phải có!