L
a Sagrada Família - Vương cung thánh đường của Thánh gia - chiếm trọn cả một khối phố ở trung tâm Barcelona. Bất chấp dấu ấn đồ sộ của nó, tòa nhà thờ này dường như lơ lửng không trọng lượng trên mặt đất, một quần thể những ngọn tháp lộng gió dễ dàng vươn lên bầu trời Tây Ban Nha.
Rối rắm và nhiều lỗ như tổ ong, những ngọn tháp có chiều cao khác nhau, tạo cho nhà thờ dáng vẻ của một tòa lâu đài cát kỳ dị được dựng lên bởi những người khổng lồ tinh nghịch. Một khi hoàn tất, ngọn cao nhất trong số mười tám tháp nhọn sẽ đạt độ cao chóng mặt và chưa từng có tiền lệ là khoảng một trăm bảy mươi mét - cao hơn cả Đài tưởng niệm Washington - khiến cho Sagrada Família thành nhà thờ cao nhất thế giới, vượt hẳn cả Vương cung thánh đường St. Peter của Vatican đến hơn ba mươi mét.
Phần thân của nhà thờ được che chắn bởi ba mặt tiền đồ sộ. Về phía Đông, phần mặt tiền rực rỡ mô tả Chúa giáng sinh vươn lên như một khu vườn treo, trổ ra cây cối, động vật, hoa quả và con người với rất nhiều màu. Đối lập hoàn toàn, phần mặt tiền chủ đề Khổ hình ở phía Tây là bộ xương khổ hạnh bằng đá thô ráp, được kiến tạo giống với hệ gân và xương. Về phía Nam, phần mặt tiền chủ đề Vinh hiển uốn éo vươn lên trên thành một mớ hỗn độn toàn quỷ sứ, tượng thần, các tội lỗi và thói xấu, cuối cùng nhường chỗ cho những biểu tượng cao quý hơn của quá trình thăng thiên, đức hạnh và thiên đường.
Hoàn chỉnh cho phần chu vi là rất nhiều mặt tiền nhỏ hơn, các trụ tường, và các tháp, hầu hết đều được bao bọc trong một thứ vật liệu như bùn, tạo hiệu ứng rằng nửa dưới của công trình đang tan chảy hoặc bị đẩy từ dưới đất lên. Theo một nhà phê bình có tiếng, nửa dưới của Sagrada Família giống như “một thân cây mục ruỗng nơi mọc lên cả một quần thể những tháp nấm rối rắm.”
Ngoài việc trang trí cho nhà thờ của mình bằng những hình tượng tôn giáo truyền thống, Gaudí còn đưa vào vô số những đặc điểm gây chú ý phản ánh sự sùng kính thiên nhiên của mình - những con rùa đỡ các cột chống, những cái cây mọc lên từ các mặt tiền, và thậm chí những con ốc và ếch nhái bằng đá khổng lồ leo trèo bên ngoài tòa nhà.
Bất chấp phần ngoại thất kỳ dị, người ta chỉ có thể nhìn thấy điều ngạc nhiên thật sự của Sagrada Família sau khi bước qua ngưỡng cửa nhà thờ. Một khi đã ở bên trong điện thờ chính, du khách luôn đứng sững sờ khi mắt họ leo lên những cột trụ như những thân cây nghiêng ngả và uốn éo vươn cao tới sáu mươi mét lên chỗ có vô số mái vòm lơ lửng, nơi những bức tranh gây ảo giác với những hình kỷ hà lơ lửng như một cái tán bằng pha lê treo trên những cành cây. Việc sáng tạo một “rừng cột,” như Gaudí tuyên bố, là để khích lệ tư duy trở về với suy nghĩ của những con người tìm kiếm tâm linh đầu tiên, những người mà với họ, rừng chính là ngôi nhà thờ của Chúa.
Không có gì đáng ngạc nhiên, tác phẩm Nghệ thuật Mới hoành tráng của Gaudí vừa được ca tụng hết lời lại vừa bị chê trách thậm tệ. Được một số người ca ngợi là “suy cảm, thiêng liêng và đầy chất sống,” nó lại bị những người khác chế nhạo là “thô thiển, khoe khoang và dung tục.” Tác giả James Michener mô tả nó là “một trong những công trình trông kỳ lạ nhất trên thế giới,” còn tạp chí Architectural Review gọi nó là “con quái vật thần thánh của Gaudí.”
Nếu tính thẩm mỹ của nó lạ lùng thì ngân sách của nó còn lạ lùng hơn. Hoàn toàn do các khoản quyên góp cá nhân tài trợ, Sagrada Família không hề nhận được sự hỗ trợ tài chính bằng bất kỳ hình thức nào từ Vatican hay giới lãnh đạo Công giáo thế giới. Mặc dù có những thời kỳ gần như phá sản và có những lúc công việc bị đình trệ, nhà thờ này vẫn cho thấy một ý chí sinh tồn gần giống thuyết Darwin, đã từng kiên cường chịu đựng cái chết của kiến trúc sư trưởng, một cuộc nội chiến dữ dội, những vụ tấn công khủng bố của những kẻ vô chính phủ Catalan và thậm chí cả việc khoan đào một đường hầm tàu điện ngầm gần đó đe dọa khiến cho phần nền mà nhà thờ tọa lạc bị mất ổn định.
Đương đầu với nghịch cảnh lạ thường, Sagrada Família vẫn đứng vững, và tiếp tục mọc lên.
Suốt thập kỷ qua, số phận của nhà thờ đã cải thiện đáng kể, ngân sách của nhà thờ được bổ sung bởi tiền bán vé với hơn bốn triệu du khách một năm bỏ ra số tiền hậu hĩnh để tham quan công trình hoàn thành dang dở này. Giờ đây, khi đã công bố ngày hoàn thành dự kiến vào năm 2026 - kỷ niệm 100 năm ngày mất của Gaudí - Sagrada Família dường như được truyền cho một sinh lực mới, những ngọn tháp của nó vươn lên trời với niềm hy vọng và sự khẩn trương mới.
Đức cha Joaquim Beña - vị tu sĩ già nhất và cũng là tu sĩ cai quản Sagrada Família - là một ông già tám mươi tuổi vui tính đeo cặp kính tròn trên gương mặt tròn luôn mỉm cười với thân hình quấn trong áo choàng. Ước mơ của Đức cha Beña là được sống đủ lâu để chứng kiến thánh điện huy hoàng này hoàn thiện.
Tuy nhiên, tối nay, bên trong văn phòng của mình, Đức cha Beña không cười. Ông thức khuya lo việc của nhà thờ, nhưng cuối cùng lại đeo dính lấy chiếc máy tính của mình, hoàn toàn bị cuốn theo tấn kịch đáng buồn đang diễn ra ở Bilbao.
Edmond Kirsch bị ám sát.
Hơn ba tháng qua, Đức cha Beña đã tạo dựng được một tình bạn mong manh và không chắc thành công với Kirsch. Anh chàng vô thần bạo miệng khiến Đức cha Beña sửng sốt bằng việc đích thân tìm tới với một đề xuất dành một khoản quyên góp rất lớn cho nhà thờ. Số tiền chưa từng có tiền lệ và có tác động tích cực rất lớn.
Đề xuất của Kirsch chẳng là gì, Đức cha Beña đã nghĩ vậy, nghi ngờ có sự gài bẫy. Phải chăng đó là một mánh quảng cáo để gây chú ý? Có lẽ anh ta muốn gây ảnh hưởng đến việc xây dựng chăng?
Đổi lại khoản quyên góp của mình, nhà vị lai chủ nghĩa nổi tiếng chỉ có một đề nghị.
Đức cha Beña lắng nghe, không dám tin. Đó là tất cả những gì anh ta muốn ư?
“Đây là một vấn đề cá nhân với tôi,” Kirsch nói. “Và tôi hy vọng cha sẵn lòng chiếu cố đề nghị của tôi.”
Đức cha Beña là người cả tin, nhưng lúc đó ông cảm thấy mình đang khiêu vũ với quỷ sứ. Đức cha Beña thấy mình cố tìm kiếm trong mắt Kirsch một động cơ kín đáo nào đó. Và rồi ông nhìn thấy nó. Đằng sau vẻ quyến rũ vô tư lự của Kirsch bừng bừng một nỗi tuyệt vọng mệt mỏi, đôi mắt trũng sâu và thân hình gày gò của anh ấy gợi cho Đức cha Beña nhớ lại những ngày tháng mình sống ở trường dòng và làm việc như một cố vấn cho các nhà tế bần.
Edmond Kirsch bị bệnh.
Đức cha Beña tự hỏi phải chăng người đàn ông này sắp chết, và phải chăng khoản quyên góp này có thể là một nỗ lực đột ngột nhằm sửa chữa lỗi lầm với Chúa mà anh ta vẫn luôn phỉ báng.
Sự tự cao tự đại nhất lúc sống trở thành điều đáng sợ nhất khi chết.
Đức cha Beña nghĩ về tác giả Phúc Âm Thiên Chúa giáo đầu tiên - Thánh John - người đã hiến trọn đời để khuyến khích những người không có niềm tin tôn giáo trải nghiệm vinh quang của Chúa Jesus. Dường như là một kẻ không có niềm tin tôn giáo như Kirsch muốn tham gia vào việc sáng tạo ra một đền thờ Chúa Jesus, sau đó phủ nhận mình rằng mối liên hệ đó vừa trái với giáo lý vừa ác nghiệt.
Thêm vào đó, Đức cha Beña còn có vấn đề về nghĩa vụ chuyên môn là giúp gây quỹ cho nhà thờ và ông không thể hình dung được việc thông báo với các cộng sự của mình rằng món quà khổng lồ của Kirsch đã bị từ chối vì lịch sử vô thần công khai của anh chàng ấy.
Cuối cùng, Đức cha Beña chấp nhận các điều kiện của Kirsch, và hai người bắt tay nhau nồng ấm.
Đó là ba tháng trước.
Tối nay, Đức cha Beña xem bài thuyết trình của Kirsch tại Guggenheim, mới đầu cảm thấy phiền muộn bởi giọng điệu bài tôn giáo của anh ta, sau đó lại thấy hấp dẫn khi Kirsch nhắc đến một phát hiện bí mật, và cuối cùng kinh hãi khi chứng kiến Edmond Kirsch bị bắn gục. Sau đó, Đức cha Beña đã không tài nào rời khỏi máy tính của mình, bị thu hút bởi những gì đang nhanh chóng trở thành một màn kính vạn hoa quay cuồng của những thuyết âm mưu cạnh tranh nhau.
Cảm thấy bị áp chế, giờ Đức cha Beña ngồi yên lặng trong thánh điện như cái lòng hang, một mình trong “khu rừng” cột trụ của Gaudí. Tuy nhiên, những hàng cây bí ẩn chẳng giúp tâm trí đang quay cuồng của ông bình tĩnh lại mấy.
Kirsch đã phát hiện được gì? Ai muốn anh ấy chết?
Đức cha Beña nhắm mắt lại và cố gắng dẹp bỏ những suy nghĩ của mình, nhưng những câu hỏi ấy vẫn cứ trỗi dậy.
Chúng ta từ đâu đến? Chúng ta đang đi về đâu?
“Chúng ta từ Chúa mà ra!” Đức cha Beña nói lớn. “Và chúng ta về với Chúa!”
Lúc nói vậy, ông cảm thấy những lời của mình vang dội trong lồng ngực với sức mạnh khiến cả thánh điện như rung lên. Đột nhiên, một quầng sáng chói rọi thẳng vào ô cửa sổ lắp kính màu phía trên mặt tiền Chúa chịu khổ hình và rải xuống bên trong vương cung thánh đường.
Kinh hãi, Đức cha Beña đứng lên và hấp tấp chạy về phía cửa sổ, toàn bộ nhà thờ lúc này náo động khi quầng sáng từ trên trời rọi xuống dọc phần kính màu. Khi ông lao vọt ra cửa chính nhà thờ, Đức cha Beña thấy mình bị một cơn cuồng phong ầm ầm ập tới. Phía trên ông về bên trái, một chiếc trực thăng to tướng đang từ trên trời hạ dần xuống, đèn pha rọi của nó chiếu sáng rực phần mặt trước của nhà thờ.
Đức cha Beña ngỡ ngàng nhìn trong khi chiếc máy bay chạm xuống khu vực bên trong hàng rào thi công ở góc Tây Bắc của quần thể và giảm dần động cơ.
Khi gió và tiếng ồn lắng xuống, Đức cha Beña đứng ở cửa chính của Sagrada Família và nhìn bốn bóng người ra khỏi máy bay, hối hả đi về phía ông. Hai người đằng trước có thể nhận ra ngay tức thì qua chương trình phát sóng tối nay - một là hoàng hậu tương lai của Tây Ban Nha, còn người kia là Giáo sư Robert Langdon. Theo sau họ là hai người đàn ông lực lưỡng trong bộ áo cộc có gắn phù hiệu chữ lồng.
Nhìn cảnh này, Langdon có vẻ chẳng hề bắt cóc Ambra Vidal. Khi vị giáo sư người Mỹ tiến lại, cô Vidal có vẻ ở bên cạnh ông ấy hoàn toàn theo ý cô ấy.
“Đức cha!” người phụ nữ gọi kèm cái vẫy tay thân thiện. “Xin thứ lỗi cho sự xâm nhập ồn ào của chúng con ở nơi thiêng liêng này. Chúng con cần nói chuyện với cha ngay. Rất quan trọng.”
Đức cha Beña mở miệng trả lời nhưng chỉ có thể gật đầu vì cái nhóm người không mời mà đến này đã đến trước mặt ông.
“Chúng con xin lỗi, thưa Đức cha,” Robert Langdon nói kèm một nụ cười khiến người khác nguôi giận. “Con biết tất cả việc này có vẻ rất lạ lùng. Cha biết chúng con là ai chứ?”
“Dĩ nhiên rồi,” ông gượng nói, “nhưng ta nghĩ...”
“Thông tin sai đấy,” Ambra nói. “Mọi thứ đều ổn, con bảo đảm với cha.”
Vừa lúc ấy, hai nhân viên an ninh canh bên ngoài hàng rào bao quanh chạy vội qua cánh cửa quay an ninh, hốt hoảng trước sự xuất hiện của chiếc trực thăng. Mấy người bảo vệ nhìn thấy Đức cha Beña và chạy băng về phía ông.
Ngay lập tức, hai người đàn ông mặc áo cộc đính chữ lồng xoay người và đối diện với họ, duỗi tay ra dấu hiệu quen thuộc “dừng lại.”
Mấy người bảo vệ dừng sững lại, thảng thốt, nhìn về Đức cha Beña chờ chỉ dẫn.
“¡Tot està bé!” Đức cha Beña hét lên bằng tiếng Catalan. “Tornin al seu lloc.” Mọi thứ ổn! Trở về vị trí của các con đi.
Đám bảo vệ nheo mắt nhìn nhóm người không mời mà đến, đầy vẻ do dự.
“Són els meus convidats,” Đức cha Beña lên tiếng, giờ rất kiên quyết. Họ là khách của ta. “Confio en la seva discreció.” Ta trông cậy vào sự cẩn trọng của các con.
Mấy người bảo vệ bối rối rút lui qua lối cửa quay an ninh để tiếp tục tuần tiễu vành ngoài.
“Cảm ơn cha,” Ambra nói. “Con rất biết ơn.”
“Ta là Đức cha Joaquim Beña,” ông ấy nói. “Làm ơn cho ta biết chuyện này là thế nào.”
Robert Langdon bước tới và bắt tay Beña. “Đức cha Beña, chúng con đang tìm một cuốn sách hiếm thuộc sở hữu của nhà khoa học Edmond Kirsch.” Langdon chìa ra một tấm thẻ rất đẹp và đưa nó cho ông. “Tấm thẻ này cho biết cuốn sách đang cho nhà thờ này mượn.”
Mặc dù có phần sửng sốt trước sự xuất hiện đầy kịch tính của nhóm người này nhưng Đức cha Beña nhận ra tấm thẻ bằng ngà ngay lập tức. Một bản sao y hệt của tấm thẻ này đi kèm với cuốn sách mà Kirsch đã trao cho ông vài tuần trước.
Tuyển tập William Blake.
Điều kiện về khoản quyên góp lớn của Edmond dành cho Sagrada Família là cuốn sách của Blake được trưng bày tại hầm mộ của vương cung thánh đường.
Một đề nghị kỳ lạ, nhưng là một cái giá rất nhỏ phải trả.
Một yêu cầu thêm nữa của Kirsch - ghi rõ ở mặt sau tấm thẻ lanh - là cuốn sách luôn mở sẵn ở trang 163.