Trong cuốn Nhà văn Việt Nam trong nhà tù quân xâm lược này, hai chữ “nhà văn” là chỉ chung cả nhà văn, nhà thơ, chí sĩ yêu nước, nhà chính trị, quân sự, văn hóa, cán bộ cách mạng… đã từng bị kẻ thù xâm lược nước ta qua các thời kỳ bắt giam và có nhiều tác phẩm văn, thơ viết về giam giữ, tù đày.
Chúng tôi xếp danh sách theo thứ tự tháng, năm các nhà văn bị bắt, bị tù.
Với từng nhà văn, chúng tôi trình bày tóm tắt tiểu sử, nêu rõ thời gian bị bắt, bị tù, liệt kê các tác phẩm viết trong nhà tù, các tác phẩm văn học tiêu biểu; Tiếp đó là phần giới thiệu tác giả, những năm tháng sống trong nhà tù, các hoạt động, đấu tranh, nổi bật thiên lương, phẩm cách nhà văn trong tù và sau này, ra khỏi nhà tù. Và phần thứ ba, chúng tôi giới thiệu bài thơ, đoạn văn viết trong tù hoặc trích in một đoạn hồi ký, một đoạn tác phẩm nhà văn viết về tù đày.
Đây là một công việc rất khó khăn. Còn nhiều nhà văn bị bắt, bị tù đày chúng tôi chưa được giới thiệu trong tập sách này; nhiều đoạn văn trích dẫn chưa phải là đặc sắc, tiêu biểu; chắc chắn có những chi tiết nhầm lẫn về thời gian, địa danh… Chúng tôi rất mong nhận được sự chỉ bảo, góp ý và bổ sung cho những tập tiếp theo.
Chúng tôi chân thành cảm ơn các nhà văn, gia đình các nhà văn quá cố, các Ban liên lạc cựu tù chính trị… đã tận tình giúp đỡ, cho chúng tôi những tư liệu quý giá.
Với những tác giả có tác phẩm trích in trong cuốn sách này mà chúng tôi chưa có điều kiện trực tiếp gặp, xin phép, chúng tôi rất mong có sự thông cảm và lượng thứ.
Xin thành thật cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của Liên hiệp các Hội văn học nghệ thuật Việt Nam, Hội nhà văn Việt Nam, Ban giám đốc Bảo tàng nhà văn Việt Nam; cảm ơn Nhà xuất bản Hội Nhà văn đã tận tình giúp đỡ chúng tôi trong quá trình hoàn thành cuốn sách này.
Lê Văn Ba