Các phát minh khoa học ngày nay đã tạo ra rất nhiều thuật ngữ mới, phổ biến nhất trong giới công nghệ thông tin có từ “phần cứng” và “phần mềm”. Ở đây, chúng tôi xin diễn giải ý nghĩa của chúng như sau:
Phần cứng là phần vật chất, có hình tướng, có thể nhìn thấy, sờ nắm được. Phần mềm là phần thuộc về tinh thần sử dụng, không có hình tướng, không nhìn thấy được, không sờ thấy được. Ví dụ như một ngôi nhà, cốt thép bê tông tạo ra hình dáng bên ngoài là phần cứng; còn phần trang trí nội thất, các thiết bị bên trong được thiết kế bắt mắt khiến con người sống trong đó cảm thấy thoải mái, tiện lợi, cho đến việc các thành viên sống trong ngôi nhà ấy cùng nhau vun đắp không khí ấm áp, hòa thuận, vui vẻ, đó chính là chức năng căn bản mà phần mềm tạo ra.
Cha mẹ sinh thành và nuôi dưỡng sắc thân của con cái, đây là phần cứng; đồng thời giáo dục cho chúng hiểu biết nhân nghĩa, đạo đức, thấu tình, đạt lý, lễ phép, sống có lý tưởng, vun bồi trí tuệ và tri thức, điều này được xem là sự bổ sung của phần mềm.
Một trường đại học, dù là khuôn viên có rộng lớn, ký túc xá mọc san sát, sách chất đầy thư viện, đó cũng chỉ là các thiết bị phần cứng; quan trọng hơn vẫn phải là kiện toàn đầy đủ những phần mềm đi kèm về: nguồn giảng viên, nâng cao học phong và tố chất của sinh viên, hoàn thiện các phương diện nghiên cứu học thuật, tương tác thầy trò, v.v. mới có thể tối ưu hóa nó trở thành một ngôi trường đáng mơ ước.
Một bệnh viện, phòng ốc liên tục đổi mới, các thiết bị y tế tối tân, đây là xây dựng phần cứng; những yếu tố mang tính chất phần mềm như tay nghề, y đức của đội ngũ y bác sĩ ở tầm nào, đây mới chính là yếu tố quyết định tương lai của bệnh viện.
Con đường cao tốc bằng phẳng với các làn xe trải rộng, đây là phần cứng; làm sao để thiết kế nên một mạng lưới giao thông vận hành thông suốt giúp cho xe cộ đi lại vừa an toàn thoải mái, vừa có thể nối liền hai đầu Tổ quốc, đạt đến quy hoạch tổng thể tỏa ra bốn phương tám hướng, lại không có gì trở ngại, đây là xây dựng phần mềm.
Phân tích tổng thể một chiếc máy bay, rõ ràng những thiết bị phần mềm trong đó giá trị hơn rất nhiều so với phần cứng. Hay như một chiến hạm, đương nhiên giá trị phần mềm sẽ gấp nhiều lần chi phí tạo ra phần khung tàu đó. Tạo ra phần cứng phải có số vốn nhất định, còn phần mềm là sự đầu tư không giới hạn, vì vậy người bình thường chỉ coi trọng các thiết bị phần cứng, mà bỏ qua nội hàm của phần mềm thì đương nhiên giá trị của chúng cũng bị hạn chế rất nhiều.
Một chiếc xe hơi nhập khẩu đắt đỏ như Mercedes-Benz, Rolls-Royce, tuy là có các thiết bị phần cứng hàng đầu về động cơ, linh kiện, nhưng nếu người lái xe không tuân thủ luật lệ giao thông, phần mềm xe trục trặc, thì cũng đâu thể hiện được công năng và giá trị của phần cứng.
Phần cứng là phần thể xác, phần vỏ; phần mềm là linh hồn, là cốt lõi; phần cứng là phần tĩnh, phần mềm là phần động; phần cứng thì cố định, phần mềm thì linh hoạt. Vì phần cứng là cố định, cho nên dễ chế tạo sản xuất; phần mềm là phần tinh thần, để khiến nó đạt đến cảnh giới chân thiện mĩ, quả thật rất khó. Có phần cứng rồi, thì nhất định cần có phần mềm để phát huy công dụng; công dụng của phần mềm tất nhiên lại phụ thuộc vào kết cấu thiết bị của phần cứng, phần cứng và phần mềm cần bổ sung tác dụng cho nhau. Ví dụ như một bộ máy tính, có bộ khung phần cứng là máy chủ và dây nối mạng, lại kết hợp với các chương trình phần mềm thì mới có thể đánh văn bản, lưu file, gửi Email, và phát huy tối đa công năng truyền dẫn thông tin đi khắp toàn cầu.
Ví như đèn điện, cũng cần phải nhờ các phần cứng như dây tóc, bóng đèn, dây diện, kết hợp lại mới có thể phát sáng. Vì vậy, có phần cứng thì phần mềm mới thể hiện được công năng của mình; có phần mềm thì phần cứng mới biểu hiện được giá trị tồn tại.
Đối với một đất nước, phần cứng bao gồm: kinh tế, quốc phòng, giao thông, v.v. còn tự do, dân chủ, chính sách mở cửa, người dân tuân thủ luật pháp, duy trì lễ nghĩa, tương thân tương ái, thân thiện, thuần lương, chính là phần mềm.
Các bạn thân mến, mỗi người trong chúng ta cũng chính là sự kết hợp giữa phần cứng và phần mềm, chúng ta muốn làm một con người hoàn thiện, thì nhất định phải có một chỉnh thể phần cứng kiện toàn, và quan trọng hơn thế là cần có phần mềm “tâm linh” diệu dụng. Chỉ khi, cả hai phương diện này được nâng cấp và kết hợp hài hòa, cũng như bổ trợ lẫn nhau, thì nhất định sẽ chế tác cho cuộc đời bạn những tinh hoa của bình an, hạnh phúc.