Bệnh tâm thần là một chuyên ngành bao gồm nhiều bệnh, cũng như ta nói bệnh tim mạch, bệnh hô hấp, hay bệnh tiêu hóa, bệnh truyền nhiễm… Những bệnh nhân tâm thần có biểu hiện bệnh lý rất đa dạng. Sau đây là một số rối loạn hay gặp:
- Rối loạn định hướng: Rối loạn định hướng về thời gian và rối loạn định hướng về không gian. Rối loạn định hướng thời gian: bệnh nhân không nhận ra sáng trưa tối, không quan tâm đến mấy giờ và cũng không biết vào giờ đó người ta thường làm gì. Ví dụ thời gian ăn sáng, ăn trưa, ăn tối, thời gian làm việc, thời gian xem TV buổi tối, thời gian ngủ nghỉ, thời gian thể dục, thể thao… Rối loạn định hướng không gian: bệnh nhân không biết mình đang ở đâu, từ đâu đến và đang đi về đâu.
- Rối loạn về nhân cách: Cách ăn mặc trong nhà, ngoài đường, đi làm, đi chơi không biết sao cho phù hợp. Thường ăn mặc xộc xệch, lôi thôi. Vệ sinh cá nhân kém, mặt mũi, đầu tóc không được chú ý đến. Cách giao tiếp với người khác tỏ ra bất thường. Không biết giao tiếp một cách bình thường như thế nào như: khi gặp người quen, người lạ, người già, trẻ em, người khác giới. Bệnh nhân không tự kiểm soát được nhân cách của mình. Gặp người quen thì tỉnh bơ, gặp người lạ thì ôm chầm lấy, người già thì coi thường, trẻ em thì cung kính…
- Rối loạn tư duy: “Tư duy phi tán”, suy nghĩ không theo một trình tự nào, không theo một chủ đề nào. Đang nghĩ về nhà mình lại nghĩ về đánh cá, rồi chuyện thế giới, đang nghĩ về hàng hóa lại nghĩ về trò chơi… Các suy nghĩ không ăn nhập gì với nhau. Bệnh nhân không kiểm soát được tư duy của mình. Mất khả năng tập trung.
- Rối loạn ngôn ngữ: Nói mà không biết mình đang nói gì, nói quá nhiều hoặc lại không nói. Hỏi một đằng nói một nẻo, không biết trả lời câu hỏi của người hỏi.
- Rối loạn lo âu: Bình thường ai cũng có lúc cảm thấy lo lắng vào lúc này hay lúc khác, đặc biệt lo âu thường xuất hiện ở giai đoạn cuộc sống căng thẳng. Tuy nhiên, lo lắng trở nên nghiêm trọng, liên tục gây trở ngại các hoạt động hàng ngày thì đây có thể là một dấu hiệu của rối loạn lo âu.
- Rối loạn về hành động: Có khi không muốn vận động, suốt ngày chỉ ngồi một chỗ hoặc một tư thế. Có khi lại vận động quá mức không kiểm soát được gây nguy hiểm cho người khác.
- Rối loạn giấc ngủ: Có khi khó ngủ, có khi lại ngủ li bì.
- Rối loạn ăn uống, ăn kém ngon, chán ăn, có khi lại ăn quá nhiều.
- Rối loạn về trí nhớ, hay quên, hay nhầm lẫn.
- Rối loạn khí sắc, nét mặt buồn bã, thất vọng.
- Rối loạn cảm xúc vui vô cớ, buồn cũng vô cớ.
Bệnh tâm thần có nhiều bệnh, nhiều thể, nhiều mức độ khác nhau và cách chữa cũng khác nhau. Không phải bệnh nhân nào cũng có đầy đủ các triệu chứng trên mà tùy bệnh nhân có những biểu hiện khác nhau ở những mức độ khác nhau.