Trẻ em đang là mối quan tâm hàng đầu của xã hội bởi các em là đối tượng bị ảnh hưởng nhiều nhất từ các vấn đề xã hội, nạn bạo hành và thiếu tôn trọng. Hầu hết các bậc cha mẹ có con nhỏ đều mong muốn tìm ra những cách thức để giúp con mình tự tin hòa nhập tốt với xã hội. Các bậc cha mẹ có con ở độ tuổi thanh thiếu niên thường hay gặp khó khăn trong giao tiếp và trong mối quan hệ với con. Đôi lúc, họ không biết làm thế nào để giúp con khi trẻ chạm trán với những vấn đề của riêng trẻ. Cha mẹ lo sợ con mình sẽ bị ảnh hưởng bởi những bầu bạn xấu. Họ muốn trở thành chỗ dựa tích cực và lành mạnh cho con khi trẻ trải qua những năm tháng khó khăn.
Chương trình Giáo dục những Giá trị Sống (LVE) đã soạn thảo tài liệu Những Giá trị Sống trong Giáo dục Con trẻ với mục đích giải tỏa những mối bận tâm trên. Đây cũng là một diễn đàn để các bậc cha mẹ chia sẻ kinh nghiệm và những thách thức trong việc làm cha làm mẹ, đồng thời tìm hiểu các giá trị của riêng mình, từ đó củng cố thêm kiến thức về các kỹ năng nuôi dạy con tích cực, thực tế và hiệu quả.
Những Giá trị Sống trong Giáo dục Con trẻ thường do tập huấn viên có kinh nghiệm hướng dẫn và cung cấp một tiến trình để qua đó cha mẹ có thể tìm hiểu về các giá trị sống và những mong ước của họ đối với con. Những buổi sinh hoạt định hướng này được thiết kế sao cho các bậc cha mẹ, cũng như những người chăm sóc trẻ, có thể:
• Nhận ra những giá trị nào là quan trọng nhất đối với họ;
• Xác định những giá trị mà họ muốn truyền đạt cho con;
• Nhận thức con nên tiếp thu những giá trị như thế nào; những giá trị sống trong giáo dục con trẻ
• Nâng tầm hiểu biết và củng cố các kỹ năng dạy con về các giá trị.
Các bậc cha mẹ và những người chăm sóc trẻ sẽ được yêu cầu suy nghĩ, sáng tạo và sống đúng theo giá trị mà họ muốn con em mình quan tâm. Ngoài ra, họ còn được chỉ dẫn phương pháp lồng ghép các giá trị vào việc nuôi dạy con. Họ có thể tiến hành các hoạt động khám phá về giá trị cùng con.
Thời gian sinh hoạt nhóm
Tùy theo nhu cầu của cả nhóm mà tập huấn viên tổ chức các hoạt động sinh hoạt tương ứng. Chẳng hạn như có một buổi giới thiệu định hướng chương trình và sau đó tổ chức nhiều buổi sinh hoạt khác. Cần tối thiểu 10 buổi sinh hoạt để có thể khám phá các giá trị như Hòa bình, Tôn trọng, Yêu thương và tìm hiểu 9 kỹ năng làm cha mẹ.
Hướng dẫn sử dụng tài liệu này
Cuốn tài liệu gồm 3 phần này dành cho các tập huấn viên và các cha mẹ sử dụng khi tham gia tập huấn. Ở phần 3, nội dung chủ yếu xoay quanh các kỹ năng làm cha mẹ. Phần này cần được hướng dẫn từ một tập huấn viên am hiểu về những vấn đề liên quan đến sự phát triển của trẻ.
Tất cả các buổi tập huấn giảng dạy chương trình Những Hoạt động Giá trị Sống dành cho Cha Mẹ đều không tính phí. Các bậc cha mẹ và những người chăm sóc trẻ có thể liên hệ đến văn phòng Trung tâm Nghiên cứu & Tư vấn về Giá trị Sống tại TP. Hồ Chí Minh: 30, đường số 7, Quốc lộ 13, Khu phố 1 (cách cầu Bình Triệu 500 mét), Phường Hiệp Bình Chánh, Quận Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh
Điện thoại: 093 714 3000
Email: [email protected] hoặc [email protected]
Website: www.giatricuocsong.org
Living vaLues Parent grouPs: a FaciLitator guide
Phần 1 - Tiến trình sinh hoạt nhóm
Tiến trình sinh hoạt nhóm là những buổi thảo luận trong một bầu không khí dựa trên các giá trị. Tập huấn viên có thể làm mẫu một buổi, sau đó áp dụng Mô hình 6 bước để hướng dẫn dạy các giá trị cho những buổi sinh hoạt tiếp theo.
Phần 2 - Những Hoạt động Giá trị Sống trong Giáo dục Con trẻ
Phần này trình bày các nội dung được đưa vào sử dụng trong suốt tiến trình sinh hoạt nhóm. Những Hoạt động Giá trị Sống trong Giáo dục Con trẻ được bổ sung và xây dựng dựa trên những hoạt động giá trị sống soạn thảo cho trẻ và thanh thiếu niên, bao gồm: Hòa bình, Tôn trọng, Yêu thương, Hạnh phúc, Trung thực, Khiêm tốn, Trách nhiệm, Giản dị, Khoan dung, Hợp tác, Tự do và Đoàn kết. Những hoạt động trong phần này được đề nghị sử dụng khi:
• Họp mặt nhóm – bao gồm những hoạt động được thiết kế cho quá trình sinh hoạt nhóm. Cha mẹ sẽ đóng vai trò là con trẻ và thảo luận về bài học. Mục đích của những hoạt động này là để cha mẹ trải nghiệm về các giá trị giống như cách con em họ cảm nhận hoặc thể hiện.
• Ở nhà – gợi ý những hoạt động mà cha mẹ có thể áp dụng trong gia đình.
Những hoạt động được giới thiệu ở đây đều giúp khơi gợi những hành vi phản ánh các giá trị cho các bậc cha mẹ có con dưới 3 tuổi. Tuy nhiên, đa số những hoạt động này có thể được điều chỉnh sao cho phù hợp với trẻ 2 tuổi. Nghiên cứu cho rằng trẻ có khả năng tiếp thu ngay khi còn trong bụng mẹ, do đó nên tiến hành những hoạt động này càng sớm càng tốt. Sẽ có ích hơn nếu cha mẹ có con sơ sinh và 1 tuổi tham gia chung với nhóm cha mẹ có con chập chững biết đi.
Phần 3 - Các kỹ năng làm cha mẹ
Phần này đề cập đến những mối bận tâm chung của các bậc cha mẹ, từ đó hướng dẫn họ các kỹ năng ứng phó hiệu quả. Cha mẹ có thể tự sử dụng tài liệu này để giáo dục con, nhưng sẽ hiệu quả hơn khi họ tham gia vào nhóm sinh hoạt với sự điều phối của một người có kinh nghiệm. Với tập huấn viên nào chưa từng đứng lớp Kỹ năng làm cha mẹ, thì phần này bao gồm những vấn đề cụ thể thường do các cha mẹ nêu ra. Các kỹ năng làm cha mẹ bao gồm:
1. Nhận ra Tầm quan trọng của việc chơi đùa & Thời gian ở bên con
2. Khen ngợi để củng cố những hành vi tích cực
3. Quân bình giữa yêu thương và kỷ luật
4. Lắng nghe tích cực
5. Thiết lập nề nếp
6. Nghĩ kỹ trước khi nói "Không"
7. Dành thời gian để sống – là chính mình, để chiêm nghiệm và để vực dậy tinh thần
8. Luôn bình tĩnh, yêu thương và giao tiếp thân thiện
9. Thời gian Tạm lắng để suy nghĩ & Giao tiếp Hiệu quả
Theo quan điểm của các bậc cha mẹ và tập huấn viên, một nhóm sinh hoạt lý tưởng là nhóm bao gồm các cha mẹ có con em cùng độ tuổi. Tuy nhiên, những chủ đề sinh hoạt này vẫn sẽ thích hợp cho tất cả mọi đối tượng.
Những lưu ý dành cho Tập huấn viên
Sách Những Giá trị Sống trong Giáo dục Con trẻ cung cấp đầy đủ các thông tin cần thiết giúp người điều phối tổ chức các lớp học giá trị sống cho các bậc cha mẹ và những người chăm sóc trẻ. Chúng tôi đề nghị tập huấn viên có kinh nghiệm trong việc hướng dẫn các nhóm cha mẹ hãy tham gia khóa tập huấn của chương trình LVE dành cho cha mẹ. Với tập huấn viên đã thực hiện các hoạt động giá trị sống cho các nhóm cha mẹ vài lần, họ có thể học hỏi và rút ra nhiều kinh nghiệm để chia sẻ với những tập huấn viên khác ở địa phương. Các tập huấn viên có thể gặp nhau theo nhóm nhỏ, xem lại tài liệu, thảo luận những câu hỏi và những vấn đề phát sinh trong quá trình sinh hoạt ở địa phương mình. Khi một tập huấn viên có nhiều kinh nghiệm hơn, người ấy được khuyến khích tạo một mạng lưới để chia sẻ những gì mình học được trong suốt tiến trình này.
Tập huấn viên hay trưởng nhóm có vai trò then chốt trong việc xây dựng tinh thần chung cho các buổi thảo luận. Chấp nhận các thành viên trong nhóm, nhìn vào những điều tích cực và biết tôn trọng lẫn nhau chính là nhân tố cần thiết để mọi thành viên đều cảm thấy an toàn. Trân trọng và đánh giá cao từng lời góp ý là quan trọng bởi điều này không chỉ tạo ra một môi trường học hỏi phong phú mà còn củng cố thái độ chấp nhận từ phía các cha mẹ và nhìn nhận các giá trị của riêng họ. Trong môi trường học tập của người lớn, điều cần thiết là rút ra những bài học trải nghiệm từ người tham dự, để họ tiếp thu theo cách thức riêng và theo những mô hình tham khảo.
Nhận biết động lực của nhóm và sự tương tác giữa những người trưởng thành là khía cạnh then chốt trong việc điều phối. Ví dụ, một tập huấn viên chuyên nghiệp sẽ không thúc ép bất cứ thành viên nào trong nhóm phải hát một bài hát thiếu nhi nếu mọi người đều cảm thấy không thoải mái với nhau.
Đặc biệt ở phần các kỹ năng làm cha mẹ, tập huấn viên cần tế nhị với những đề tài văn hóa, chỉ nên đưa ra những kỹ năng và ví dụ thích hợp với nhóm đó mà thôi. Khi giới thiệu bất cứ kỹ năng nào, tập huấn viên cần đưa ra những đề tài, những mối quan tâm và chia thành nhiều nhóm thảo luận; tuy nhiên hãy quân bình đúng mực giữa khuyến khích các thành viên trong nhóm chia sẻ ý kiến, quan những giá trị sống trong giáo dục con trẻ điểm cùng kinh nghiệm với sự hướng dẫn và đưa ra những "chiến lược" làm cha mẹ hiệu quả.
Ở phần sau, có một số dấu hiệu dành cho tập huấn viên như sau:
... Dấu ba chấm là yêu cầu Dừng
...... Dấu sáu chấm là yêu cầu các cha mẹ chia sẻ
Những trưởng nhóm có kinh nghiệm đều hiểu rằng những chia sẻ từ phía cha mẹ là cần thiết và quý giá trong quá trình học. Chia sẻ và lắng nghe giúp họ nhận ra mỗi người đều có những hy vọng, những nỗi sợ và những thử thách riêng. Cách tiếp cận các giá trị được đề nghị ở đây giúp người tham dự tự nhận ra rằng họ đã biết câu trả lời.
Tập huấn viên và cha mẹ - Chia sẻ với thế giới!
Các tập huấn viên và các bậc cha mẹ được khuyến khích chia sẻ những kinh nghiệm của mình trong quá trình trải nghiệm các giá trị với chương trình LVE. Bạn có thể chia sẻ những hoạt động và ý tưởng với các tập huấn viên và cha mẹ khác trên thế giới qua website: www. giatricuocsong.org hoặc gởi bài đóng góp đến tập huấn viên quốc gia nơi bạn sinh hoạt.
Đánh giá hàng năm: Một phần quan trọng của bất cứ chương trình nào cũng là phần đánh giá. Bảng đánh giá chương trình và sự quan sát của bạn đối với những thay đổi ở trẻ là rất quan trọng. Vui lòng báo cho tập huấn viên LVE quốc gia biết bạn đang sử dụng LVE và bạn sẽ được gửi một bảng đánh giá dành cho giáo dục viên. Hoặc bạn có thể lấy mẫu đánh giá này trên trang web của chương trình.
Mong rằng bạn sẽ thích những giá trị sống. Chân thành cảm ơn!