Góc nhin đa chiều

Câu chuyện thứ nhất: Đêm trực cấp cứu, bệnh nhân bị sập hầm vừa được chuyển tới, nam thanh niên khoảng 40 tuổi, khắp người bám đầy bụi đất lẫn máu, khuôn mặt nhợt tái, lúc tỉnh lúc mê, một chân anh đã được băng bó bởi những chiếc nẹp tạm thời… Một bác sĩ mới ra trường chạy tới, ánh mắt cũng như sự chú ý dường như bị cuốn vào chiếc chân gãy với máu me dính bết dọc cả quần lẫn những thanh nẹp. Cậu có những động tác thăm khám và hỏi bệnh rất nhanh ở các cơ quan bộ phận khác, để rồi đi đến chẩn đoán sơ bộ: “Gãy hở hai xương cẳng chân trái độ II”. Nếu khi chẩn đoán đưa ra như vậy, mọi thái độ xử trí và định hướng can thiệp cũng sẽ theo hướng tổn thương cẳng chân: Không có gì quá vội vã, tính chất tổn thương chưa đe dọa ngay mạng sống. Câu chuyện thực sự không phải như vậy, khi một bệnh nhân bị sập hầm lò, nguy cơ anh ấy bị chấn thương cột sống tăng lên gấp hơn 10 lần, nguy cơ anh ấy bị tổn thương các tạng trong ổ bụng cũng rất cao, nguy cơ anh ấy bị chấn thương lồng ngực cũng rất cao, các khối cơ của anh ấy bị đụng dập hoại tử dẫn đến nguy cơ suy thận vô niệu. Chưa kể anh có thể sốc do đa chấn thương, do đau, do mất máu. Khi có cái nhìn tổng thể hơn như vậy, thái độ của các bác sĩ sẽ khác đi rất nhiều, tốc độ những xử lý sẽ nhanh và quyết liệt hơn, tiên lượng bệnh cũng nặng nề và phức tạp vô cùng.

Câu chuyện thứ hai: Bác sĩ đang khám bệnh, ông cụ bước vào mang theo phiếu khám từ một nơi khác chuyển sang, sổ khám ghi: “Thoái hóa cột sống thắt lưng và khớp gối” rồi có kê đơn cho cụ về. Con trai cụ thấy chưa yên tâm nên xin sang khám thêm bên chuyên khoa này. Cụ năm nay 76 tuổi, lần này đi khám vì đau nhức xương khớp nhiều, đặc biệt cơn đau nổi trội về đêm gần sáng. Theo diễn biến của thời gian thì với độ tuổi ấy, cụ có thể đối diện với bất cứ bệnh lý gì từ thoái hóa, loãng xương, hẹp ống sống thần kinh cho đến cả những tổn thương ung thư di căn… Chính vì vậy sau khi thăm khám kỹ, bác sĩ chỉ định khảo sát toàn diện cho cụ (Chụp thêm phim khung chậu, cộng hưởng từ thắt lưng, đo loãng xương, xạ hình xương, siêu âm khảo sát ổ bụng – tuyến tiền liệt – tuyến giáp, chụp X-quang phổi và xét nghiệm yếu tố u trong máu.). Kết quả chụp cộng hưởng từ cho thấy cụ bị tổn thương rất nhiều các đốt sống, tổn thương này còn xuất hiện ở khung chậu và các cung xương sườn. Xét nghiệm yếu tố u trong máu gợi ý cụ có thể bị tổn thương ác tính đường tiêu hóa. Nội soi đường tiêu hóa được tiến hành và kết quả, cụ có khối u rất to ở đại tràng. Câu chuyện bệnh của cụ đến đây đã rõ, khối u đường tiêu hóa phát triển từ lâu và đã di căn xâm lấn khắp nơi trong cơ thể. Với bệnh cảnh này, giải thích kỹ cho gia đình cụ tình trạng bệnh, tiên lượng rồi đưa ra tư vấn các hướng giải quyết tối thiểu để gia đình lựa chọn. Ở đó, ưu tiên điều trị giảm đau nhằm cải thiện chất lượng sống cho cụ những ngày cuối cuộc đời.

Câu chuyện thứ ba: Anh là cán bộ công an thuộc một tỉnh ở Tây Bắc, hơn hai năm nay đau lưng nhiều kèm tê dọc hai chân, đã đi viện điều trị nhiều đợt. Các bác sĩ ở viện chụp cộng hưởng từ phát hiện khối thoát vị nhỏ vùng thắt lưng, hướng điều trị của anh trong hơn hai năm luôn tập trung vào tổn thương thoát vị này, từ châm cứu kéo giãn cho đến tiêm phong bế, phục hồi chức năng. Tuy nhiên cứ được một thời gian ngắn các triệu chứng lại xuất hiện theo mức độ có phần nặng hơn. Qua người bạn, anh tìm đến gặp bác sĩ, thăm khám kiểm tra thêm một số dấu hiệu nhận thấy tổn thương ở lưng chưa phù hợp với triệu chứng bệnh nhân đang có, khả năng anh bị tổn thương nơi khác. Bác sĩ gửi đi chụp thêm phim cộng hưởng từ để khảo sát cột sống cổ ngực (Phần cột sống phía trên). Kết quả phát hiện khối u lành tính chèn ép vùng cột sống ngực, anh được nhập viện phẫu thuật. Sau khi lấy bỏ khối u, chân anh được giải phóng và đỡ nhức buốt hoàn toàn. Ngày ra viện, anh nhắn tin cho bác sĩ: “Cảm ơn em thật nhiều, anh như vừa được quăng bỏ cả hằng trăm kilogram nặng trĩu đeo bám hai chân suốt mấy năm trời”.

Câu chuyện thứ tư: Cách đây hơn một tháng, người chị ở quê có nhắn tin nói chuyện với bác sĩ. Chị ấy cũng chia sẻ, đã lâu cách mấy năm bác sĩ Khánh có khám cho em trai chị ấy, về cơ bản chưa có tổn thương gì đặc biệt và có cho đơn thuốc về. Tuy nhiên anh ấy không đỡ, rồi anh đi khám một nơi khác, người ta phát hiện anh bị tổn thương lao cột sống, nhập viện điều trị và giờ đã ổn định. Chị tâm sự, vì thấy bác sĩ thân thiện dễ gần nên chị mong muốn thông tin lại tình hình bệnh nhân cũ để bác sĩ nắm được cũng như ít nhiều giúp bác sĩ có thêm kinh nghiệm trong chẩn đoán và chữa trị.

Vì sao bác sĩ chia sẻ những câu chuyện này?

Bệnh tật muôn hình vạn trạng và mỗi bệnh nhân luôn mang trong mình một bệnh cảnh hoàn toàn riêng biệt. Người thầy thuốc không ai có thể nắm bắt được tất cả để điều trị thành công tuyệt đối và bác sĩ cũng như bất kỳ người thầy thuốc nào khác đều có thể để sót những thương tổn, phán đoán sai lầm hoặc xử lý chưa triệt để, toàn diện. Tuy nhiên, khi chúng ta thăm khám cẩn thận hơn, quan sát từ tổng thể đến chi tiết, trao đổi tương tác với bệnh nhân để tạo nên những sợi dây liên kết – phản hồi... thì kiến thức, kinh nghiệm sẽ dần được bồi đắp, những rủi ro trong y tế cũng như những xung đột vì thế mà sẽ dần giảm xuống, phải không các bạn?