Hai vận động viên “ngoại hạng”Dick Hoyt

“Hầu hết mọi người từng cho rằng tôi sẽ không làm nên trò trống gì, nhưng cha mẹ tôi thì không nghĩ thế. Họ tin ở tôi, và chúng tôi đã chứng minh cho mọi người thấy rằng họ đã nhầm.”

- Rick Hoyt

Đó là một câu chuyện khó tin, nhưng có thật: một người bị liệt tứ chi ngồi xe lăn tham gia thi đấu đủ các môn, từ chạy marathon đến ba môn phối hợp, và thậm chí cả giải đua Ironman Triathlon nổi tiếng khắc nghiệt vốn chỉ dành cho những vận động viên có sức khỏe siêu hạng. Điều không thể, vậy mà anh ấy đã biến nó thành có thể. Anh ấy thường bỏ lại phía sau hơn một nửa số vận động viên khác trong cuộc đua và luôn về đích với nụ cười rạng rỡ khiến cho biết bao khán giả thán phục và yêu mến.

Rick Hoyt đã có 631 lần về đích như thế trong suốt hai mươi năm và hầu như anh luôn ở trong nửa số người về đầu, chưa kể đôi lần anh đoạt chức vô địch. Điều đặc biệt là anh không bao giờ về đích một mình vì lúc nào cũng vậy, ở ngay phía trước hoặc ngay phía sau anh luôn là người đồng đội chí cốt, Dick Hoyt, cha của anh.

Mọi người nói rằng những gì ông Dick Hoyt làm cũng phi thường không kém con trai mình. Có mặt bên con trai của mình trong mọi chặng đua, người đàn ông trung niên có khi vừa chạy vừa đẩy con ngồi trên xe lăn hoặc gò lưng đạp xe, khi lên dốc, khi xuống đồi, kéo theo chiếc xe lăn, hoặc vừa bơi vừa kéo theo con, cùng chinh phục 3 ki-lô-mét đường đua xanh, và còn hơn thế nữa.

Biến những điều không thể thành có thể - đó là cách những người trong gia đình Hoyt vượt qua nghịch cảnh. Khi Rick chào đời vào năm 1962, các bác sĩ nói với Dick và Judy, cha mẹ anh, rằng đứa bé sẽ mang đến cho họ nỗi phiền muộn và khuyên họ nên gửi Rick vào trại trẻ mồ côi. Họ cho biết Rick bị liệt toàn thân do bại não nên chỉ sống đời sống thực vật và không bao giờ có thể hòa nhập được với cộng đồng.

Gia đình Hoyt bỏ ngoài tai lời khuyên của bác sĩ và đưa con trai về quê nhà ở North Reading, bang Massachusetts. Dick và Judy quyết định nuôi dưỡng con như mọi đứa trẻ bình thường khác. Vào thời đó, các chuyên gia không biết nhiều về chứng bại não và do đó họ cũng không thể tiên liệu về mức độ “khuyết tật” của Rick. Việc học cách sống cùng một đứa con tàn tật là điều hầu như vượt quá khả năng của bất kỳ bậc cha mẹ nào. Nhưng Dick và Judy không giống như những bậc cha mẹ bình thường khác, họ muốn chứng minh rằng “khuyết tật” chỉ là những thử thách cần phải chinh phục, chứ không phải là những rào cản không thể vượt qua.

Cách duy nhất để Rick giao tiếp với mọi người là gật đầu hoặc lắc đầu. Các chuyên gia ngôn ngữ nói rằng cậu bé sẽ không thể nói được. Gia đình Hoyt lại có niềm tin ngược lại và họ đã tặng 5.000 đô-la cho trường Đại học Tufts để nhờ họ nghiên cứu sáng chế thiết bị hỗ trợ tương tác dành cho người câm. Khi Rick mười hai tuổi, thiết bị này đã sẵn sàng để được đưa vào thử nghiệm. Các kỹ sư của Đại học Tufts và cả gia đình Hoyt hồi hộp đứng vây quanh Rick chờ đợi những tiếng nói đầu tiên của cậu bé. Rick dùng đầu để chạm vào bảng điện tử và cuối cùng cũng lắp ghép được thành câu: “Cố lên!”. “Chúng tôi cùng bật cười trong hạnh phúc”, Dick nói, “bởi vì điều đó đã xác nhận điều chúng tôi hằng tin tưởng bao lâu nay - rằng Rick có một trí óc khỏe mạnh, suy nghĩ tích cực, và cả tính khôi hài nữa”.

Vì Rick sớm bộc lộ niềm yêu thích thể thao, cả gia đình thường đưa cậu đi câu cá, đua thuyền, và có khi còn leo núi bằng cách buộc dây kéo cậu theo sau. Mọi người trong gia đình được dịp nhận ra khuynh hướng thích mạo hiểm và thử thách ở Rick, đồng thời thấy được bên trong một thân thể hầu như không cử động được là một con người bình thường với một trí óc bình thường, có những nhu cầu, hy vọng và khao khát được tôn trọng như bao người khác. Nhờ có thiết bị hỗ trợ tương tác, Rick bày tỏ được suy nghĩ và những điều mình quan tâm, bộc lộ tư chất thông minh, thích tìm tòi. Tuy nhiên các trường học không dám nhận Rick bởi cậu không thể tự bước đi, tự ăn uống hay nói được. Năm Rick mười bốn tuổi, do khả năng “nói” thông qua thiết bị hỗ trợ của cậu ngày càng cải thiện và một đạo luật mới ra đời nhằm đảm bảo cho mọi trẻ em đều được đến trường, cuối cùng Rick cũng được nhận vào trường trung học, nơi có những trang thiết bị hỗ trợ đặc biệt có thể giúp cậu tự xoay xở trong mọi sinh hoạt. Chính trong khoảng thời gian này, Rick có những tiến bộ rõ rệt và nhận ra tiềm năng của mình trong bộ môn điền kinh.

Vào năm 1977, khi Rick được mười sáu tuổi, tình cờ cậu nghe nói về cuộc thi marathon cự ly tám ki-lô-mét sắp được tổ chức nhằm mục đích quyên góp để giúp đỡ một sinh viên bị tai nạn xe ô-tô. Rick thổ lộ với cha ý muốn đóng góp một phần bằng cách tham gia “chạy” trong cuộc thi. Thoạt tiên cha cậu rất bất ngờ với đề nghị của con mình. “Tôi nghĩ, mình đã bốn mươi tuổi và chỉ chạy bộ chút ít để rèn luyện sức khỏe nên ngay cả việc chạy như một vận động viên nghiệp dư đã là khó. Điều làm tôi lo nhất là làm sao tôi có thể vừa chạy vừa đẩy Rick ngồi trên chiếc xe lăn của nó. Nhưng tôi biết đây là cơ hội có ý nghĩa vô cùng lớn đối với con trai mình nên tôi nói với Rick: ‘Được rồi, chúng ta sẽ đăng ký!’.”

Sau khi cuộc đua kết thúc, Dick ê ẩm cả người và hầu như không thể nhấc nổi tay chân trong suốt hai tuần liền sau đó. Vào một đêm nọ, trong khi Dick đang xoa bóp những chỗ bị đau bằng muối Epsom thì Rick về đến nhà. Cậu “nói” với cha mình một câu thật ý nghĩa, khiến ông đi đến một quyết định quan trọng: “Cha à, khi chạy cùng cha, con cảm thấy như mình không phải là người tàn tật gì cả”. Sau cùng thì Rick cũng đã tìm thấy điều có thể cho cậu cảm giác tự do bay bổng không gì sánh bằng. Lúc đó, Dick hiểu ra mình cần phải làm gì. Nếu Rick mơ ước trở thành vận động viên điền kinh tham gia các cuộc thi đấu, Dick sẽ chắp cho con trai đôi tay và đôi chân của mình để giúp con đạt được ước mơ đó. Nhưng để làm được như thế, Dick cần phải thiết kế lại một chiếc xe đẩy nhẹ hơn nhiều để giảm bớt sức nặng cho ông trên đường chạy.

Hai năm sau đó, vào tháng Chín năm 1979, chiếc xe mới được hoàn tất. Rick và cha mình đăng ký tham gia cuộc đua marathon chính thức đầu tiên của họ, đó là cuộc đua cự ly 8 ki-lô-mét ở Springfield, Massachusetts. Họ về đích thứ 150 trong tổng số ba trăm vận động viên. Sau đó, họ đều đặn tham gia các cuộc thi ở nhiều thành phố khác nhau vào mỗi cuối tuần. Một trong những cuộc đua đó là giải Marathon Boston, một giải đấu nổi tiếng thế giới với đường đua tiêu chuẩn dài 42.175 ki-lô-mét. Rick và cha cậu đăng ký ở nhóm vận động viên ngồi xe lăn, nhưng đơn đăng ký của Rick bị từ chối vì Rick không thể tự mình di chuyển xe lăn. Cả gia đình Hoyt không chịu bỏ cuộc. Họ âm thầm tham dự cuộc đua, thay phiên nhau chạy sau xe của Rick để đẩy cậu. Các nhà tài trợ và ban tổ chức không công nhận sự có mặt của họ, nhưng người xem đứng dọc theo đường đua thì đều dõi theo họ và nhiệt liệt reo hò cổ vũ gia đình Hoyt cho tới khi họ về đến đích. Trong số bảy ngàn bốn trăm vận động viên tham gia, gia đình nhà Hoyt nằm trong nhóm chín mươi phần trăm những người về đầu. Đây là cuộc đua Marathon Boston đầu tiên mà họ tham gia và về đến đích, mở đầu cho nhiều cuộc đua tiếp sau đó nữa.

Ngoài ra, trong suốt những năm này, Rick cũng chứng tỏ mình không chỉ là một vận động viên “đặc biệt”. Cậu lấy bằng tốt nghiệp của Đại học Boston và trở thành người khuyết tật bại não đầu tiên tốt nghiệp đại học.

Dick và Rick Hoyt trong cuộc đua marathon Boston đầu tiên vào năm 1981

Vào năm 1984, Dick trở thành một vận động viên môn chạy đạt thành tích cao và ông được mời tham dự các cuộc thi ba môn phối hợp (bơi, đạp xe, chạy bộ), là cuộc thi dành cho những người có sức khỏe tốt và dẻo dai. Ban tổ chức chỉ mời riêng Dick và không có Rick nên ông từ chối. Năm kế tiếp, họ lại đưa ra lời mời tương tự, nhưng một lần nữa ông lại từ chối vì không có con trai của mình cùng tham gia. Dick nói với một thành viên ban tổ chức: “Rick chính là lý do khiến tôi tham gia các cuộc thi này. Tôi không có nguyện vọng thi đấu một mình. Rick chính là động lực thúc đẩy tôi. Hơn nữa, nếu không có Rick, hai cánh tay của tôi thật thừa thãi”.

Cuối cùng, ban tổ chức cũng đồng ý để Rick tham gia nếu họ tự trang bị mọi thứ để đảm bảo cho cả hai thi đấu an toàn. Dick cũng chẳng bận tâm đến việc bản thân ông không biết bơi và cũng không đạp xe kể từ năm lên sáu tuổi. Sau những gì mà con trai ông sẽ đạt được, những khó khăn ấy hầu như chẳng đáng kể.

Dick bắt đầu tập luyện và thiết kế một thiết bị có thể giúp ông kéo Rick theo ở chặng đua dưới nước cũng như khi đạp xe trên bộ. Chiếc xe đạp nặng 29 ki-lô-gram, Rick 44 ki-lô-gram, và Dick 84 ki-lô-gram - tổng cộng là 157 ki-lô-gram. Toàn bộ “khối lượng” này sẽ chạy, bơi và đạp xe qua nhiều địa hình khác nhau, vượt qua mọi chướng ngại về thể chất và tinh thần mà không được phép ngừng lại nghỉ lấy sức. Kết quả là Rick và Dick đã hoàn tất cuộc thi ba môn phối hợp trong lần đáng nhớ đó và trong mọi cuộc đua tiếp theo mà họ tham gia, và đều ở trong số năm mươi phần trăm những người về đích đầu tiên.

Trong suốt những năm tháng đó, phương châm của Dick là: “Không có gì là không thể, chỉ cần chúng ta làm cùng nhau” và họ đã làm đúng như vậy. Hai cha con họ đã cùng nhau hoàn thành cuộc đua Ironman, cuộc đua mà với những người bình thường, chỉ riêng việc làm sao để về đích an toàn đã là một niềm hạnh phúc lớn, trong đó ba môn phối hợp phải được thực hiện liên tục: bơi 3,8 ki-lô-mét, đạp xe 179 ki-lô-mét và chạy đường trường 42 ki-lô-mét. Để làm được điều đó, họ đã đăng ký tham gia tất cả các cuộc thi mà địa phương tổ chức vào mỗi cuối tuần trong suốt một năm. Vào ngày thường, trong khi Rick đến trường thì Dick tập luyện một mình. Mỗi ngày ông bơi khoảng 3 ki-lô-mét, chạy 13 ki-lô-mét và đạp xe từ 50 đến 60 ki-lô-mét, kéo theo chiếc xe lăn có khối bê tông nặng 45 ki-lô-gram. Sau cuộc đua Ironman đầu tiên, Dick và con trai đã cùng nhau tham gia và về đích ba cuộc thi ba môn phối hợp như thế.

Dick và Rick Hoyt hoàn thành cuộc đua Ironman đầu tiên (1989)

Họ cũng từng đạp xe và chạy bộ xuyên nước Mỹ từ Los Angeles tới Boston, với quãng đường 6.000 ki-lô-mét trong bốn mươi lăm ngày liên tiếp. Sau khi hoàn tất giải đua Marathon Boston lần thứ mười lăm (giải đua mà họ đã bị từ chối khi lần đầu tiên đăng ký tham gia vào năm 1981), họ được vinh danh như những anh hùng nhân kỷ niệm lần thứ 100 của giải đua này.

Dick luôn nói rằng chính con trai của ông mới là vận động viên điền kinh, chứ không phải ông. “Tôi không biết phải giải thích thế nào, nhưng mỗi khi đứng đằng sau chiếc xe lăn của con trai, tôi luôn có cảm giác thật kỳ lạ. Rick là động lực của cả hai chúng tôi. Tôi cho con trai mượn thân thể của mình, nhưng chính tinh thần của Rick mới là động lực thúc đẩy chúng tôi tiến về phía trước.”

Rick và Dick đã cùng nhau có mặt trong những cuộc đua trong suốt hai mươi năm và họ chưa hề có ý định dừng lại. Ngay từ khoảnh khắc họ bước vào vạch xuất phát, mỗi cuộc đua đã là một chiến thắng.