Cậu trò nhỏ và nghĩa khí lớn laoCraig Kielburger

“Thật dễ dàng để sống vô tư và xem như không biết những gì đang xảy ra. Nhưng một khi bạn đã biết ai đó đang khốn khổ và đã nhìn thấy nỗi đau trong mắt họ, bạn sẽ biết ngay mình cần phải làm gì. Sức mạnh là ở số đông, và nếu tất cả chúng ta đoàn kết, không gì có thể ngăn nổi chúng ta.”

- Craig Kielburger

Ở Canada có một cậu thiếu niên tên là Craig Kielburger. Cậu trải qua thời thơ ấu ấm êm cùng gia đình ở một vùng ngoại ô thanh bình của thành phố Toronto. Ngoài giờ đi học, vào những lúc rảnh rỗi, cậu thường chơi trượt ván, bơi lội, hoặc trượt tuyết.

Ở Pakistan có một cậu bé tên là Iqbal Masih. Năm cậu lên bốn, cha mẹ cậu buộc phải cho cậu đi giúp việc nhà để trả món nợ 16 đô-la của gia đình. Chưa đầy mười tuổi, cậu phải làm việc quần quật từ mười hai đến mười sáu tiếng mỗi ngày, suốt bảy ngày một tuần trong một xưởng dệt thảm bẩn thỉu với mức lương chưa đến 1 đô-la một tháng. Thân thể cậu chỉ còn da bọc xương. Và dĩ nhiên là cậu chưa bao giờ được đến trường.

Hai cậu bé ở hai thế giới hoàn toàn trái ngược cho đến năm cả hai cùng được mười hai tuổi.

Iqbal được cứu thoát khỏi “xí nghiệp nhà tù” vào năm mười tuổi. Trong hai năm kế tiếp, cậu được xem như một anh hùng của thế giới, một biểu tượng sống trong một chiến dịch vận động chống lại ngành dệt thảm sử dụng lao động trẻ em ở Pakistan. Nhưng rồi đến năm Iqbal mười hai tuổi, cậu bị ám sát, tiếng nói của cậu mãi mãi không còn được nghe thấy nữa.

Cách đó nửa vòng trái đất, Craig Kielburger đọc được câu chuyện về cuộc đời và cái chết của Iqbal qua một tờ báo địa phương. Ngay từ giây phút đó, cậu bé mười hai tuổi không còn có thể vô tư, hồn nhiên như trước. Cảm thấy xót thương cho số phận người bạn cùng tuổi và mong muốn đấu tranh cho công lý, cậu tự hứa với lòng là sẽ làm bất cứ điều gì để chấm dứt tình trạng bóc lột lao động trẻ em. Là một cậu bé thông minh và có tầm nhìn, Craig biết tự mình không thể làm được việc này nên cậu sẽ vận động mọi người vào cuộc. Mọi người bảo cậu còn quá nhỏ và sẽ chẳng có ai nghe lời cậu, nhưng Craig Kielburger có phẩm cách của một nhà hoạt động năng nổ và hiệu quả. Dù chỉ mới mười hai tuổi, nhưng cậu biết làm thế nào để liên kết mọi người lại với nhau trong cuộc đấu tranh vì một mục tiêu chung.

Cậu tìm đọc bất kỳ tài liệu nào có đề cập đến tình trạng trẻ em ở khắp nơi trên thế giới bị bóc lột lao động, phải làm việc như nô lệ. Không dừng lại ở đó, Craig còn muốn tự mình gặp những trẻ em là nạn nhân để tận mắt nhìn thấy điều kiện làm việc khắc nghiệt mà họ phải chịu đựng. Cha mẹ cậu phản đối, vì cậu thậm chí còn chưa đủ tuổi để được phép một mình đi xe điện ngầm đến trung tâm thành phố. Sau cùng, cậu quyết định bán đi một số món đồ chơi để thực hiện chuyến đi. Cảm động bởi quyết tâm của con trai mình, cha mẹ cậu đã đồng ý để cậu thực hiện chuyến đi đến châu Á trong bảy tuần và giúp cậu kêu gọi bà con họ hàng đóng góp tài chính cho chuyến đi.

Trang bị một máy quay phim và ở mỗi chặng dừng đều được các nhà hoạt động nhân quyền địa phương hỗ trợ, Craig đi đến Thái Lan, và từ Thái Lan sang Bangladesh rồi đến Ấn Độ, Nepal và Pakistan. Cậu đến những nơi có trẻ em cần được giúp đỡ, từ các phân xưởng tối tăm đến các nhà máy có điều kiện làm việc khắc nghiệt, thiếu dưỡng khí… Cậu gặp một bé gái làm công việc gói kẹo mười một tiếng mỗi ngày trong một căn phòng nóng bức, chật chội và một cậu bé đi chân trần đang khâu những trái banh. Cậu nói chuyện với từng người - những người bạn cùng độ tuổi dễ đồng cảm và trò chuyện cởi mở với nhau. Cuối cuộc hành trình, Craig đến viếng nơi an nghỉ cuối cùng của người bạn xấu số Iqbal trong một nghĩa trang nhỏ ở Pakistan.

Trong thời gian Craig đang thực hiện chuyến đi vòng quanh châu Á thì Thủ tướng Canada cũng đang công du ở đó. Craig đề nghị gặp Thủ tướng nhưng ông từ chối. Suy cho cùng, Craig chỉ là một đứa trẻ chưa đến tuổi bỏ phiếu nên không mấy ai quan tâm đến ý kiến của cậu. Tuy nhiên, giới truyền thông thì lại khác, họ chú ý lắng nghe Craig cùng hai lao động trẻ em khác kể lại những câu chuyện của chúng. Những bài báo ra ngày hôm sau gây chấn động trong công chúng và chỉ sau một đêm, vấn đề lao động trẻ em đã giành được sự quan tâm của mọi người dân Canada. Thật bất ngờ, Thủ tướng đề nghị gặp Craig.

Sau lần gặp Thủ tướng, Craig biết cậu phải làm gì, nhưng cậu cần có một tập thể để hỗ trợ mình hoàn thành mục tiêu. Cậu nghĩ còn gì tốt hơn nếu đó là một tập thể với các thành viên là những bạn học cùng lứa tuổi với cậu. Trở về Canada, Craig mang những bức ảnh gây chấn động mà cậu đã chụp được và những câu chuyện kinh hoàng vào lớp học. Craig kết thúc bài nói chuyện bằng lời kêu gọi: “Vấn đề là như thế, các bạn có sẵn sàng giúp không?”. Và cậu đã nhận được sự hưởng ứng ngoài mong đợi. Thế là Craig cùng những người bạn thành lập tổ chức Free The Children (tạm dịch: Hãy giải phóng trẻ em). Họ gặp nhau hằng tuần để chia sẻ thông tin và định hướng chương trình hành động. Sau đó Craig liên hệ với các tổ chức khác để chia sẻ thông tin và yêu cầu hỗ trợ cũng như thiết lập các mối liên hệ mới. Tổ chức của cậu cứ thế ngày một phát triển.

Sau khi nghe Craig phát biểu tại hội nghị thường niên của Liên đoàn Lao động của thành phố Ontario, hai ngàn lãnh đạo công đoàn cùng hưởng ứng và đã quyên góp được số tiền lên đến 150.000 đô-la cho tổ chức Free The Children. Thị trưởng Toronto ra quy định cấm mua bán pháo hoa được làm từ những xưởng sản xuất có sử dụng lao động trẻ em. Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Canada lúc bấy giờ mời Craig tham gia vào ban cố vấn các vấn đề về quyền trẻ em trong chính phủ và Quốc hội Mỹ cũng mời cậu đến để phát biểu. Hiện nay Canada là một trong những quốc gia đi đầu trong việc xóa bỏ mọi hình thức sử dụng và bóc lột lao động trẻ em.

“Trẻ em có một phẩm chất đặc biệt tạo nên sức mạnh to lớn mà người lớn không có được”, Craig nói. “Trẻ em có trí tưởng tượng tuyệt vời, rằng mình có thể bay được, rằng mình có thể nói chuyện ngang hàng với cả Thủ tướng!”

Trong vòng hai năm, Free The Children đã có hàng ngàn hội viên và trở thành một phong trào quốc tế có hiến chương rõ ràng và có phạm vi hoạt động từ Âu sang Á. Free The Children đã làm thay đổi cách nghĩ của nhiều người, góp phần thay đổi luật pháp và thay đổi cuộc sống của hơn hai trăm triệu trẻ em trên khắp thế giới.

Craig Kielburger