Những căn nhà hạnh phúcMillard Fuller

“Chính niềm khao khát xóa đi những căn nhà tồi tàn đã thôi thúc chúng ta vượt qua muôn vàn trở ngại trên đường đi. Và với sự giúp sức của Thượng Đế, chúng ta sẽ đạt được mục tiêu nhà ở cho mười triệu người, từng căn một.”

- Millard Fuller

Nếu giấc mơ Mỹ có nghĩa là tạo dựng một gia tài khổng lồ từ hai bàn tay trắng thì Millard Fuller đã đạt được điều đó. Nhưng khi giấc mơ của Millard trở thành cơn ác mộng thì anh nghĩ đã đến lúc anh cần điều chỉnh lại tầm nhìn của mình.

Trước khi bước vào tuổi ba mươi, Millard đã có trong tay 1 triệu đô-la. Tham vọng của anh là kiếm được 10 triệu đô-la, và anh sở hữu mọi kỹ năng và nguồn lực cần thiết để thực hiện tham vọng đó. Anh có một biệt thự sang trọng, một nhà nghỉ bên hồ, hai ngàn héc-ta đất, vài chiếc thuyền cao tốc và những chiếc xe ô-tô đắt tiền. Nhưng đồng thời, anh cũng có cả những cơn đau thắt ngực; anh có một vợ và hai con mà anh hiếm khi có thời gian dành cho họ vì quá bận rộn. Đế chế kinh doanh của Millard ngày càng lớn mạnh nhưng cuộc sống hôn nhân và gia đình anh thì ngày càng bế tắc. Âu đó cũng là chuyện thường thấy ở phần lớn những người chọn việc theo đuổi sự giàu sang và quyền lực làm mục đích sống. Nhưng Millard là một trong số một triệu triệu phú có can đảm thay đổi hoàn cảnh.

Mọi việc bắt đầu vào ngày Millard bị một cơn đau tim bất ngờ ập đến khi đang ở văn phòng. Đó không phải là cơn đột quỵ do tắc nghẽn mạch máu hay xơ cứng động mạch vành mà đó là cơn đau cảm xúc, do sự phiền muộn và hối tiếc tràn ngập tâm can. Đó là khi Linda, vợ anh, nói rằng cô không còn cảm giác rằng mình có một người chồng bên cạnh, rằng cô không biết mình có còn yêu anh nữa không, và cô cần phải đi New York để gặp một vị mục sư nhờ giúp đỡ. Millard choáng váng. Anh đã dành cho cô tất cả mọi thứ trên đời mà tiền bạc có thể mua được. Sao cô ấy có thể không còn yêu anh nữa?

“Tuần lễ sau đó là chuỗi ngày cô độc và đau khổ nhất cuộc đời tôi”, Millard nhớ lại. Anh bắt đầu nhận ra rằng để có sự thành công trong sự nghiệp, anh đã phải trả giá bằng tất cả những gì thật sự quý giá trong đời. Điều này càng được khẳng định khi anh xem một bộ phim với dòng chữ ở phần giới thiệu “Một đời sống được định trước chỉ là một sự chịu đựng”. Một đời sống được định trước ư? Vâng, đó chính xác là cách sống hiện tại của Millard. Anh lên kế hoạch cho cuộc sống của mình, nhưng anh đã không gắn vào đó một mục đích có ý nghĩa.

Millard gọi điện cho Linda và nài nỉ cô cho anh được gặp. Linda miễn cưỡng đồng ý, thế là Millard đáp chuyến bay sớm nhất đi New York để gặp cô. Những ngày sau đó chỉ toàn nước mắt khi cả hai nói hết với nhau mọi nỗi niềm. Rồi họ cam kết làm lại từ đầu, một cuộc sống thật sự có ý nghĩa. “Cả hai chúng tôi cảm nhận được sự hiện diện của Thượng Đế khi cùng nhau nói về tương lai. Chúng tôi cảm thấy mình đang được ơn trên dẫn dắt tới một cuộc sống mới”, Millard nói. Và để sẵn sàng cho cuộc sống mới đó, Millard và Linda quyết định trước tiên phải từ bỏ những thứ đã chen vào giữa họ và Thượng Đế, đó là công việc kinh doanh và mọi của cải vật chất.

Millard Fuller và Linda Fuller

Họ bán đi tất cả - công ty, nhà cửa, xe, du thuyền - và hiến tặng số tiền thu được cho nhà thờ, trường học và các quỹ từ thiện. Bạn bè cho rằng Millard mất trí, còn anh lại cảm thấy mình chưa bao giờ sáng suốt hơn thế. Millard cảm thấy thật thư thái, nhưng tiếp theo sẽ làm gì đây?

Câu trả lời đến với Millard khi anh cùng đi với Clarence Jordan, một nhà thần học Thiên Chúa giáo, đến thăm một cộng đồng giáo dân do Clarence khởi xướng và đặt tên là Koinonia. Đó là một ngôi làng nhỏ gần thị trấn Americus thuộc bang Georgia, cách Atlanta 140 dặm về hướng nam. Clarence chỉ cho Millard thấy hàng loạt những căn nhà tạm bợ, tồi tàn dọc theo những con đường bụi bẩn của vùng đồng quê. Những căn nhà dột nát, thiếu hệ thống sưởi và đường ống nước là nơi trú ngụ của hàng trăm gia đình nghèo khó, thiếu thốn cả vật chất lẫn tinh thần. Người ta có thể thấy cảnh tượng này trên khắp đất Mỹ và nhiều quốc gia khác, vì hai mươi lăm phần trăm dân số thế giới, tương đương 1,5 tỷ người, hiện đang sống dưới mức nghèo khổ và không có chỗ ở.

Thế là Millard, Clarence và các cộng sự bắt tay dựng nhà cho những người cơ nhỡ. Thật đáng buồn, khi căn nhà đầu tiên đang trong quá trình xây dựng thì Clarence đột ngột qua đời vì một cơn đau tim. Tuy nhiên, việc xây nhà cho dân nghèo ở Koinonia vẫn được tiến hành trong bốn năm rưỡi sau đó.

Xúc động khi nhìn thấy những căn nhà đơn sơ nhưng tươm tất đã làm thay đổi cuộc sống của các gia đình nghèo khó ở Koinonia, Millard muốn áp dụng cách làm này cho những nơi khác, kể cả bên ngoài nước Mỹ. Thế là Millard cùng vợ đi đến Zaire (tức Congo) ở Trung Phi, phối hợp với Hội thánh Tin Lành ở đó, thực hiện nhiều dự án xây nhà cho người nghèo ở nhiều nơi tại quốc gia này trong ba năm. Cuối cùng, khi đã có niềm tin rằng mô hình của họ có thể áp dụng hiệu quả ở bất cứ đâu trên thế giới, họ trở về Georgia vào năm 1976 và quyết định thành lập tổ chức Habitat for Humanity International (tạm dịch: Tổ chức Nhân đạo Quốc tế về Nhà ở, gọi tắt là Habitat).

Nếu Millard đã từng đặt mục tiêu sở hữu tài sản 10 triệu đô-la thì giờ đây mục tiêu của anh là xây nhà cho mười triệu người đang gặp khó khăn về nhà ở. Cả Millard và Linda đều nhận ra sứ mệnh của mình từ một chân lý phổ quát: “Ai cũng cần một mái ấm, dù đơn sơ, để ngả lưng khi đêm về”. Họ tin rằng việc xây nhà và cho người nghèo cơ hội mua trả góp không lãi suất là hành động nhân ái cơ bản và thiết thực nhất. Đó mới là tôn giáo đích thực.

Thoạt đầu, những kẻ hoài nghi hoặc bi quan, khi biết đó là hình thức hỗ trợ nhà ở bằng cách cho vay không lãi suất, đều cho rằng đó là ý tưởng phi thực tế, thậm chí là điên rồ. Những người khác thì cho rằng đó không phải là tư duy kiểu Mỹ và sẽ không mang lại kết quả gì. Nhưng Habitat đã hoạt động tốt. Nó đã giúp cho những người có thu nhập khiêm tốn có cơ hội sở hữu một căn nhà phù hợp với khả năng tài chính của họ.

Để xây được những căn nhà như thế, Habitat chủ yếu nhờ vào công sức của các tình nguyện viên, vì phần lớn trong số họ không có kinh nghiệm gì về xây dựng. Tiền mặt và vật tư xây dựng thì được nhiều tổ chức xã hội, công ty và nhà thờ quyên tặng. Mọi người từ nhiều thành phần khác nhau trong xã hội cùng đóng góp công sức và thời gian vào công việc nhân đạo này bất cứ khi nào họ có thể. Tuy nhiên, Habitat không hẳn là một tổ chức từ thiện, bởi các gia đình được nhận nhà cũng chung tay với Habitat xây dựng căn nhà của chính họ và căn nhà của những người khác trong vùng. Khi người mua thanh toán tiền nhà hoặc trả góp không lãi suất, Habitat lại sử dụng những đồng tiền đó để tiếp tục xây những căn nhà mới.

Tại sao nhiều người, nhiều tổ chức sẵn sàng đóng góp cho Habitat? Đó là vì những kết quả thu được thật rõ ràng. Nhu cầu thì vô tận mà sức lực của mỗi người thường có giới hạn, vì thế sẽ khó tạo ra được những khác biệt lớn lao nếu không có sự đồng lòng hợp sức của số đông. Ở Habitat, những người tình nguyện và những chủ nhà tương lai cùng làm việc kề vai sát cánh bên nhau. Khi một căn nhà được xây xong, mọi người cùng chia sẻ với chủ nhà niềm sung sướng và tự hào khi ngắm nhìn thành quả chung của họ.

Mục tiêu của Habitat là thay thế những khu nhà tồi tàn bằng những căn nhà mới khang trang hơn cho khu dân cư, đồng thời giúp được người vô gia cư khắp mọi nơi. “Tôi nhận ra rằng sự táo bạo trong các mục tiêu của chúng tôi đã làm lay động lòng người. Cứ mỗi năm trôi qua, chúng tôi lại kinh ngạc trước những kết quả kỳ diệu mà sự táo bạo ấy mang lại”, Millard nói. Nhờ tinh thần táo bạo đó, Habitat đã xây được hơn sáu mươi ngàn căn nhà trên khắp thế giới, giúp hơn ba trăm ngàn người có nhà ở ổn định, tươm tất và phù hợp với khả năng. Đến nay, Habitat đã phát triển hơn 1.400 chi nhánh ở khắp nơi trong năm mươi bang của nước Mỹ và trên 250 văn phòng đại diện ở nước ngoài. Họ cũng điều phối khoảng tám trăm dự án xây dựng ở năm mươi mốt quốc gia trên thế giới.

Nhưng Habitat không chỉ xây những căn nhà, họ còn giúp xây dựng nên những gia đình, những cộng đồng và cả niềm hy vọng lớn lao. Millard giải thích: “Có an cư thì mới lạc nghiệp. Những căn nhà có thể chống chọi với cuồng phong, mưa lũ, động đất và cũng giúp xã hội giành lại những con người lương thiện từ bọn buôn bán ma túy bằng việc mang lại cho họ tổ ấm và đưa họ ra khỏi tình trạng bế tắc, tuyệt vọng”.

Tổng thống Jimmy Carter trong một lần tham gia hoạt động của Habitat

Habitat cũng giúp gắn kết mọi người thuộc mọi thành phần kinh tế, địa vị xã hội, tôn giáo,… Nhiều người dân Mỹ đã từng thấy hình ảnh Tổng thống Jimmy Carter và Đệ nhất Phu nhân Rosalynn Carter trong trang phục áo liền quần của công nhân, đang đóng đinh, cưa gỗ dưới cái nắng gay gắt giữa trưa. Tổng thống và phu nhân nhận lời ủng hộ Millard và tổ chức của anh từ một lần anh đệ trình lên Tổng thống mười lăm điều thỉnh nguyện với hy vọng một hay hai điều trong số đó được chấp nhận. “Nhưng, trong sự vui mừng khôn tả của chúng tôi, Tổng thống đồng ý tất cả!”, Millard kể lại.

Habitat ngày nay đã trở thành tổ chức xây dựng nhà phi lợi nhuận lớn nhất thế giới, xét trên tiêu chí số lượng nhà được hoàn thành. Từng viên gạch, từng bàn tay góp sức không chỉ tạo ra những căn nhà mang dấu ấn Habitat, mà còn xây nên những cuộc đời mới. Tất cả bắt nguồn từ việc một đôi vợ chồng trẻ sẵn sàng từ bỏ mọi của cải vật chất họ đang sở hữu để đổi lấy những giá trị tốt đẹp hơn. Giờ đây, Millard và Linda tin rằng họ là hai trong số những người giàu có nhất trên đời.

Tổng thống Jimmy Carter và phu nhân tham gia hoạt động của Habitat