“Sẽ không có gì nghiêm trọng nếu thỉnh thoảng bạn lách luật, miễn là bạn đừng phạm luật.”
- Mae West (1892-1980), diễn viên người Mỹ
Trong tác phẩm Quyển vỡ của một nhà văn (A Writer’s Notebook) của mình, Somerset Maugham (1874-1965) kể câu chuyện như sau:
Một giáo sư luật thông thái khuyên học trò của mình rằng: “Nếu chứng cớ ủng hộ các anh, các anh hãy gõ búa lên bàn bồi thẩm đoàn. Nếu luật pháp đứng về phía các anh, hãy gõ búa lên bàn vị thẩm phán”.
Một sinh viên hỏi:
- Nếu chúng tôi không có cả hai điều đó thì sao?
- Thì các anh hãy tự gõ búa xuống bàn của mình. – Vị giáo sư đáp.
Dù “trò chuyện” với luật sư, cảnh sát, hay thẩm phán chăng nữa, bạn cũng cần sử dụng ngôn từ thích hợp trong từng hoàn cảnh cụ thể.
Những vấn đề cần cân nhắc trước khi thuê luật sư
“Nếu bạn đọc một tài liệu nào đó và không hiểu gì cả, ắt hẳn người viết ra tài liệu ấy phải là một luật sư.”
- Will Rodgers (1879-1935), diễn viên hài người Mỹ
Sẽ có lúc chúng ta cần đến lời khuyên của chuyên gia pháp lý. Tuy nhiên, tìm được một cố vấn luật giỏi và tận tâm không phải chuyện dễ.
Là một luật sư chuyên về các vấn đề thuộc lĩnh vực giải trí và truyền thông, Peter Fields – một luật sư làm việc tại văn phòng luật New York của hãng luật Phillips, Nizer, Benjamin Krim & Ballon nói: “Bạn đang cần sự công bằng, vì vậy đừng ngại đặt câu hỏi”.
Khi tôi hỏi Peter làm thế nào để tìm một cố vấn luật vừa giỏi chuyên môn vừa tận tâm, anh khuyên tôi rằng trước khi quyết định, hãy tìm hiểu những vấn đề sau:
Về kinh nghiệm
Nhà triết học người Anh Jeremy Bentham (1748-1832) từng nói: “Luật sư là những người duy nhất dù thiếu kiến thức pháp luật, họ vẫn không bị phạt”. Để tránh gặp phải một luật sư không có kinh nghiệm, bạn hãy đặt ra những câu hỏi sau đây:
“Anh đã hành nghề luật bao lâu rồi?” (Nhìn chung, những người có nhiều kinh nghiệm sẽ tốt hơn, mặc dù một số luật sư mới vào nghề sẽ tỏ ra tận tâm hơn với khách hàng).
“Anh/chị là luật sư tự do hay làm việc cho hãng luật nào?” (Luật sư tự do thường quan tâm đến khách hàng nhiều hơn, nhưng những luật sư làm việc trong một công ty luật thường nhận được sự hỗ trợ từ nhiều nguồn lực hơn trong trường hợp cần thiết).
“Anh/chị chuyên về lĩnh vực nào?” (Hãy cẩn thận với các luật sư – đặc biệt là luật sư tự do – những người thường nói họ chuyên mọi lĩnh vực. Bạn nên biết rằng những luật sư có chuyên môn sẽ cho bạn nhiều lời khuyên giá trị hơn).
“Anh/chị có nhiều kinh nghiệm bào chữa trước tòa không?” (Nếu vấn đề của bạn cần phải xét xử tại tòa án, hãy chắc rằng người mà bạn dự định mời có nhiều kinh nghiệm “cãi” trước tòa).
Về tiền thù lao
Khi đề cập đến vấn đề này, bạn cần thảo luận tất cả các chi tiết có liên quan. Chẳng hạn, bạn có thể hỏi:
“Mức phí dành cho tôi là bao nhiêu?”
“Tôi có phải trả phí cho buổi tư vấn đầu tiên hay không?”
“Khi nào tôi phải thanh toán khoản phí này?”
“Tôi sẽ thanh toán các khoản phí cho anh như thế nào?”
“Anh/chị có thể ước tính tổng chi phí cho vụ này không?”
Về cách làm việc
Những hiểu lầm giữa luật sư và thân chủ thường bắt đầu ngay khi giao kết hình thành. Vì vậy, hãy chắc rằng bạn hiểu rõ quyền hạn và nghĩa vụ của mình với tư cách là một khách hàng.
“Anh/chị sẽ trực tiếp đảm nhận vụ việc của tôi hay bàn giao cho một người khác?” (Bạn có quyền được biết ai sẽ là người đảm nhận trực tiếp vụ việc của bạn).
“Anh/chị có quen với các thẩm phán thường xử lý những vụ việc tương tự như của tôi không?” (Tìm hiểu thông tin về các thẩm phán sẽ giúp ích cho bạn trong rất nhiều trường hợp).
“Anh/chị làm thế nào để kịp thời cung cấp cho tôi các thông tin cần thiết về vụ kiện?” (Hãy xác định hình thức liên lạc giữa bạn và luật sư – điện thoại, e-mail, fax, thư từ qua đường bưu điện hoặc gặp nhau trực tiếp – ngay khi bắt đầu làm việc chung. Vấn đề khách hàng hay phàn nàn nhất là việc họ không thể liên lạc được với luật sư của mình).
“Anh/chị có thể ước tính xem vụ việc của tôi sẽ mất thời gian bao lâu để giải quyết?” (Mặc dù bạn không thể áp đặt thời hạn kết thúc với luật sư nhưng hãy yêu cầu họ dựa vào những kinh nghiệm trước đây và dự trù thời gian giải quyết vụ việc của bạn).
“Với những thông tin tôi đã cung cấp, anh/chị sẽ đưa ra những chiến lược như thế nào?” (Hãy thẳng thắn trò chuyện với luật sư về các chiến lược của họ).
“Theo anh/chị thì kết quả tốt nhất mà tôi có thể nhận được là gì?” (Xác định sự kỳ vọng của bạn với luật sư ngay từ ban đầu sẽ giúp đôi bên tránh được những mâu thuẫn hay hiểu lầm về sau).
“Kết quả xấu nhất có thể xảy ra là gì?” (Tìm hiểu những tình huống xấu nhất có thể xảy ra sẽ giúp bạn chuẩn bị tinh thần để đối phó và ứng biến).
“Anh/chị mong đợi điều gì ở tôi?” (Hiểu rõ và làm tốt trách nhiệm của người khách hàng sẽ giúp luật sư của bạn làm việc hiệu quả hơn).
“Tôi nên ứng xử thế nào nếu tôi không hài lòng với cách anh/chị giải quyết vấn đề của tôi?” (Đôi bên nên thỏa thuận các hình thức đưa ra lời đề nghị, góp ý cho nhau để tránh các mâu thuẫn về sau).
“Nếu mối quan hệ của chúng ta vượt ngoài phạm vi công việc, chúng ta nên làm thế nào?” (Thỏa thuận một cách thân tình và cứng rắn về mối quan hệ khách hàng – luật sư chứng tỏ bạn là người khéo léo và tinh tế).
Trên đây là những câu hỏi bạn nên đặt ra cho luật sư để xác định xem họ có phải là đối tượng bạn đang cần hay không. Tuy nhiên, đây mới là bước khởi đầu nếu bạn mong muốn nhận được một dịch vụ cố vấn luật tốt nhất. Ngoài ra, bạn cần biết cách trò chuyện và xây dựng mối quan hệ với luật sư của mình.
10 sai lầm nghiêm trọng của khách hàng khi làm việc cùng luật sư
Một luật sư chăm chú lắng nghe những lời bày tỏ từ khách hàng của mình:
- Tin hay không là tùy ở anh, nhưng tôi chưa từng nói sai một lời nào, vì tôi đã “kết hôn” với sự thật từ ngay khi mới chào đời.
- Chắc rồi! – Vị luật sư dày dặn kinh nghiệm trả lời. – Nhưng vấn đề là, anh đã ly dị nó bao lâu rồi?
Đã bao giờ bạn cảm thấy e ngại về một vấn đề cá nhân nào đó đến nỗi bạn không thể trình bày toàn bộ sự thật với luật sư của mình chưa? Nếu có thì bạn đã phạm phải một sai lầm nghiêm trọng mà nhiều khách hàng vẫn thường gặp. Sau đây là những điều bạn cần tránh để luật sư có thể làm tốt nhiệm vụ của họ:
1. Im lặng khi bạn không hiểu những điều luật sư nói.
2. Công kích và đe dọa luật sư bằng những vụ kiện tụng càn quấy.
3. Tranh cãi với luật sư về từng điểm của luật pháp.
4. Che đậy sự thật hoặc không nói hết toàn bộ câu chuyện với luật sư.
5. Không xác định hình thức liên lạc rõ ràng giữa đôi bên ngay từ đầu.
6. Mong chờ họ sẽ “giở mưu mẹo” trước tòa như bạn thường thấy trên ti-vi.
7. Không quan tâm theo dõi và câp nhật thông tin về quá trình giải quyết vụ việc của bạn.
8. Không thảo luận về các lựa chọn phù hợp cũng như những tình huống tốt nhất, xấu nhất có thể xảy ra.
9. Mong đợi luật sư chỉ tập trung giải quyết vụ việc của bạn.
10. Không ghi chú cẩn thận khi trò chuyện hoặc thảo luận công việc.
Làm thế nào để tiết kiệm các chi phí pháp lý
Chuẩn bị kỹ trước cuộc hẹn với luật sư sẽ giúp bạn tiết kiệm được khá nhiều khoản phí dịch vụ. Bạn có thể tham khảo năm cách sau đây để tránh những chi phí không cần thiết:
• Chuẩn bị một bản tóm tắt về vụ việc của bạn.
• Mang theo bản sao các giấy tờ có liên quan đến vụ việc.
• Liệt kê tất cả các thắc mắc của bạn và chuẩn bị sẵn một bản sao để gửi lại cho luật sư.
• Mang theo giấy bút để ghi chép.
• Đừng bàn chuyện ngoài lề trong cuộc hẹn.
Ngôn từ có thể giúp bạn tránh bị phạt vi cảnh
Trong cuốn Ông Chủ Thượng Viện (Master of the Senate) của mình, tác giả Robert Caro kể một câu chuyện rằng, khi đang lái xe đến gần khu trang trại ở Texas thì Lyndon Johnson bị một cảnh sát thổi phạt vì lái xe quá tốc độ. Khi viên cảnh sát nhận ra người ngồi trong xe chính là đương kim Tổng thống Hoa Kỳ, anh ta há hốc miệng vì kinh ngạc và lắp bắp: “Ôi Chúa tôi!”. Không chút lưỡng lự, vị Tổng thống kéo dài giọng: “May là anh không quên điều đó đấy”.
Rất có thể sẽ có lúc cảnh sát giao thông thổi phạt bạn vì một lỗi vi phạm nào đó. Trong trường hợp như thế, nếu biết giữ một thái độ chừng mực, có thể bạn sẽ không phải nhận biên lai phạt hoặc chí ít, bạn chỉ phải ký nhận một lỗi vi phạm nhỏ thay vì rất nhiều lỗi khác mà bạn gây ra. Bạn có thể tạo ấn tượng tốt với cảnh sát giao thông bằng nhiều cách:
Lịch sự và tôn trọng người đang thi hành công vụ
Cảnh sát giao thông thường phàn nàn về thái độ của người vi phạm khi bị thổi phạt. Vì thế, bạn hãy lịch sự và xưng hô đúng mực với họ. Đừng tỏ ra phân biệt cảnh sát nam hay nữ, và tuyệt đối không nên có thái độ tán tỉnh các nữ cảnh sát.
Chào và mỉm cười thân thiện
Việc đầu tiên các cảnh sát cần làm là xác định xem bạn có ý định gây hấn với họ hay không. Một câu chào thân thiện sẽ chứng tỏ rằng họ không có gì phải e ngại bạn cả. Sau khi trình giấy phép lái xe và giấy tờ xe, bạn hãy nhẹ nhàng giải thích với họ về sự sơ suất của bạn (nếu có).
Kiềm chế và mềm mỏng
Đôi khi, cảnh sát yêu cầu bạn dừng xe chỉ vì muốn nhắc nhở bạn phải bật đèn pha, khuyên bạn không nên nghe điện thoại trong khi lái xe hoặc yêu cầu bạn dừng đúng vạch tại các giao lộ. Trong những trường hợp đó, chính thái độ của bạn sẽ quyết định họ có dễ dàng bỏ qua với những lỗi nhẹ như thế hay không.
Nếu cảnh sát hỏi bạn: “Anh/chị có biết vì sao tôi yêu cầu anh/chị dừng xe không?”, bạn hãy nhã nhặn nói:
“À không, có chuyện gì vậy?”
“Tôi thật tình không biết.”
“Tôi nghĩ tôi đang đi đúng luật.”
Lưu ý: Bạn tuyệt đối không nên nói dối trong trường hợp này, điều đó chỉ làm cho mọi việc xấu hơn mà thôi.
Xin lỗi và đề nghị bỏ qua
Nếu đó chỉ là một lỗi nhẹ thì một lời xin lỗi kịp thời sẽ giúp bạn tránh được việc nhận biên lai phạt. Bạn có thể nói: “Tôi thực sự xin lỗi. Tôi nghĩ mình chạy đúng tốc độ cho phép. Tôi không hề cố ý phóng nhanh, mong anh/chị bỏ qua cho”, hoặc: “Tôi thành thật xin lỗi, ánh sáng từ đèn pha ngược chiều khiến tôi bị lóa mắt…”.
Có một giai thoại kể rằng, Moshe Dayan (1915-1981), một Nghị sĩ Do Thái luôn mang một miếng đệm màu đen che một bên mắt, có lần bị cảnh sát thổi phạt vì chạy xe quá tốc độ. Ông tỏ vẻ rất hối lỗi và nói với viên cảnh sát rằng: “Tôi chỉ có một mắt thôi. Vậy anh muốn tôi nhìn đồng hồ tốc độ hay nhìn đoạn đường phía trước?”.
Đó là một giai thoại vui và tất nhiên, lời khuyên dành cho bạn là: Đừng giỡn mặt với người thi hành công vụ.
Những câu không nên nói với nhân viên tuần tra công lộ
“Tôi là người trả lương cho anh/chị đấy!”
“Tôi cũng là cảnh sát đây!” (Bạn nghĩ bạn đang đùa với ai?)
“Tôi quen thân với một đồng nghiệp của anh/chị đấy.”
“Anh/chị không còn việc nào tốt hơn để làm sao?”
“Tôi chỉ đang cố theo kịp những xe khác.”
“Máy đo tốc độ của anh/chị chắc là bị hỏng rồi.”
“Tôi đang trễ giờ (giờ học, giờ làm, một cuộc hẹn quan trọng...).”
“Tôi muốn phát ốm vì các anh/chị đấy!”
“Tôi đang trên đường đến bệnh viện – vợ tôi sắp sinh.”
“Cứ đợi đấy! Tôi sẽ gặp anh tại tòa.”
Trên đây là một số gợi ý giúp bạn trò chuyện thành công với các luật sư hay những người thi hành công vụ. Đừng bao giờ quên rằng một thái độ tôn trọng và sự chuẩn bị kỹ lưỡng trước mọi tình huống luôn là điều kiện tiên quyết giúp bạn tránh được rắc rối hay những khoản chi bất hợp lý, mà trong nhiều trường hợp, bạn chỉ có thể nhận ra sau khi sự việc đã qua đi và chỉ còn biết hối tiếc mà thôi.