“Bác sĩ của tôi nói rằng chạy bộ sẽ giúp tôi tăng tuổi thọ.
Ông ấy nói đúng. Sau một thời gian luyện tập, tôi cảm thấy như mình già thêm mười tuổi vậy.”
- Milton Berle (1908-2002), nghệ sĩ hài người Mỹ
Một bác sĩ hỏi người bệnh nhân lần đầu tiên đến khám:
- Trước khi đến đây anh đã khám qua ai chưa?
- Vâng, tôi đã đến gặp một dược sĩ. – Bệnh nhân đáp.
- Vậy, anh ta đã cho anh lời khuyên vô bổ gì? – Vị bác sĩ hỏi mà không che giấu vẻ trịch thượng.
- À, ông ấy khuyên tôi đến gặp ông. - Bệnh nhân trả lời.
Đôi khi, các bác sĩ có thể tỏ ra khó chịu với bạn. Tuy nhiên, khi ốm đau, bạn luôn nghĩ tới họ và đến với họ. Vậy, làm thế nào để cuộc gặp của bạn với họ được thoải mái cho cả hai phía?
5 điều cần nhớ khi gặp bác sĩ
“Bác sĩ tốt nhất của bạn chính là Bác sĩ Ăn kiêng, Bác sĩ Im lặng và Bác sĩ Vui vẻ.”
- Jonathan Swift (1667-1745), nhà văn người Ai-len
Những lần đi khám bác sĩ thường khiến bạn cảm thấy không thoải mái, nhưng nếu bạn chuẩn bị chu đáo cho cuộc gặp này thì bạn hoàn toàn tránh được cảm giác đó. Sau đây là năm điều bạn cần nhớ khi đến gặp bác sĩ:
1. Liệt kê tất cả những điều cần hỏi liên quan đến toa thuốc, thời gian tái khám, liều lượng thuốc...
2. Liệt kê những phương pháp điều trị bạn đã áp dụng – theo toa hoặc theo phương pháp dân gian – kèm theo những chế phẩm dinh dưỡng, khoáng chất, vitamin… bạn đã dùng.
3. Ghi nhận các triệu chứng bệnh của bạn, thời điểm phát bệnh, chế độ ăn uống, sinh hoạt hằng ngày, tiền sử bệnh, các hoạt động cá nhân và những thông tin có liên quan để giúp bác sĩ chẩn bệnh chính xác.
4. Nhờ một người bạn hoặc người thân đi cùng, đặc biệt trong trường hợp bạn cần thảo luận với bác sĩ về một căn bệnh nghiêm trọng hay một biện pháp điều trị phức tạp.
5. Ghi lại cẩn thận lời khuyên của bác sĩ.
Hãy chú ý lắng nghe khi bác sĩ diễn giải bệnh tình của bạn và đề xuất phương pháp điều trị. Đừng quên ghi chú lại để bạn không quên những chi tiết quan trọng và có thể kiểm tra thông tin với bạn bè hay người thân sau đó.
Bây giờ bạn đã biết một số việc cần thực hiện khi đến phòng khám. Sau khi chẩn đoán bệnh, bác sĩ sẽ đề xuất phương pháp điều trị cho bạn. Tuy nhiên, trước khi đưa ra các quyết định quan trọng liên quan đến sức khỏe, bạn cần phải đặt ra cho họ một vài câu hỏi quan trọng.
8 câu hỏi quan trọng cần đặt ra với bác sĩ
“Sau hai ngày nằm viện, tôi đã thành thạo công việc của một y tá.”
- W. C. Fields (1879-1946), diễn viên hài người Mỹ
Một lần, khi kiểm tra sức khỏe, Otto – Hoàng tử nước Áo (1865-1900) tỏ ra rất khó chịu khi bác sĩ liên tục hỏi ông về các triệu chứng, những cơn đau và các thói quen cá nhân của mình. Sau khi nghe Otto phàn nàn, vị bác sĩ đáp: “Thưa Hoàng tử, tôi nghĩ rằng lần tới nếu Hoàng tử bị bệnh thì hãy tìm một bác sĩ thú y. Ông ấy sẽ chữa cho Hoàng tử mà không cần hỏi bất kỳ một câu nào cả!”.
Lẽ dĩ nhiên, các bác sĩ thường đặt ra nhiều câu hỏi chỉ vì họ muốn biết rõ tình hình sức khỏe của bạn và đưa ra phương pháp điều trị hiệu quả nhất. Tuy nhiên, bạn cũng cần hỏi bác sĩ một vài điều quan trọng để có những quyết định đúng đắn cho việc điều trị của mình. Sau đây là tám câu hỏi bạn cần đặt ra với bác sĩ trong trường hợp bạn đang đứng trước một cuộc điều trị quan trọng:
1. Bác sĩ nghĩ thế nào về bệnh tình của tôi?
Hãy yêu cầu bác sĩ giải thích cặn kẽ về bệnh tình của bạn. Đừng e ngại yêu cầu họ diễn giải những thuật ngữ y khoa hoặc những vấn đề chuyên môn nếu bạn không hiểu.
Bạn có thể nói:
“Bác sĩ vui lòng khái quát và tóm tắt quá trình điều trị giúp tôi để tôi biết mình sẽ phải trải qua những giai đoạn nào?”
“Tôi vẫn chưa rõ. Bác sĩ vui lòng giải thích lại được không?”
“Liệu tôi có thể tham khảo tài liệu nào đó để hiểu rõ hơn về quá trình điều trị này không?”
2. Tôi có thể lựa chọn các phương pháp điều trị nào cho trường hợp của tôi?
Sau khi bác sĩ nêu lên những ý kiến của họ về bệnh tình của bạn, họ sẽ đề xuất một số phương pháp điều trị. Lúc này, bạn cần đặt một số câu hỏi quan trọng, chẳng hạn:
“Tôi có lựa chọn nào khác không?”
“Các phương pháp điều trị này khác nhau thế nào?”
“Bác sĩ thấy phương pháp nào là hiệu quả nhất và tại sao?”
3. Phương pháp này có tác dụng với tôi như thế nào?
Nắm được các tác dụng mà một phương pháp điều trị mang lại sẽ giúp bạn đưa ra quyết định sáng suốt. Hãy hỏi:
“Phương pháp này có tác dụng với tôi như thế nào?”
“Lợi ích này sẽ kéo dài trong bao lâu?”
“Trên thực tế, sức khỏe của tôi có thể cải thiện như thế nào nếu tôi chọn phương pháp điều trị này?”
4. Quá trình điều trị ra sao?
Không nhất thiết bạn phải biết toàn bộ những thông tin chuyên môn phức tạp, nhưng bác sĩ có thể giúp bạn khái quát sơ lược về những điều họ sẽ làm. Hãy hỏi:
“Bác sĩ sẽ sử dụng loại thuốc tê nào?”
“Quá trình điều trị này sẽ diễn ra ở đâu?”
“Quá trình này sẽ kéo dài bao lâu?”
“Tôi có phải chịu những cơn đau hay những tác dụng phụ nào không?”
“Kết thúc giai đoạn điều trị, tôi phải nhờ đến sự chăm sóc của người khác hay có thể tự chủ trong sinh hoạt?”
“Các khuyến cáo sau thời gian điều trị là gì?”
“Tôi sẽ tái khám bao nhiêu lần và khi nào?”
5. Các rủi ro có thể xảy ra là gì?
Hầu như mọi quá trình trị liệu, các loại thuốc hay các cuộc phẫu thuật đều tiềm ẩn những rủi ro. Bạn cần được lưu ý về những rủi ro này trước khi đưa ra quyết định cuối cùng. Bạn hãy hỏi:
“Những biến chứng nào có thể xảy ra?”
“Cơn đau (sự lây nhiễm, chứng phát ban...) có nặng hơn hay không?”
“Kinh nghiệm của bác sĩ về các trường hợp tương tự trước đây như thế nào?”
“Với tình hình hiện tại, liệu tôi có cơ hội vượt qua quá trình điều trị này và hồi phục sức khỏe không?”
6. Điều gì sẽ xảy ra nếu tôi tạm thời không làm gì cả?
Trong một số trường hợp, “tạm thời chờ đợi” sẽ tốt hơn cho bạn. Vì thế, đừng quên hỏi bác sĩ rằng:
“Điều gì sẽ xảy ra nếu tôi tạm thời không làm gì cả?”
“Thời hạn cuối cùng để tôi quyết định là khi nào?”
“Căn bệnh có tự thuyên giảm không nếu tôi không chữa trị?”
“Liệu tôi có rơi vào tình trạng xấu hơn nếu tôi không điều trị?”
7. Chi phí cho cuộc điều trị này là bao nhiêu?
Bạn đừng quên kiểm tra thời hạn thẻ bảo hiểm y tế hoặc xác nhận thông tin với công ty bảo hiểm nhân thọ của bạn để xem bạn có thuộc diện miễn giảm viện phí hay không. Bạn có thể hỏi:
“Bệnh viện có chính sách miễn giảm cho bệnh nhân có bảo hiểm hay không?”
“Chi phí điều trị bao gồm những khoản nào?”
“Tôi sẽ thanh toán hóa đơn theo hình thức nào?”
8. Bác sĩ nghĩ thế nào nếu tôi tư vấn thêm từ một bác sĩ khác?
Bạn có thể tư vấn với bác sĩ khác như sau:
“Tình trạng của tôi là thế này, tôi muốn nghe lời khuyên của bác sĩ về…”.
“Có quá nhiều thông tin phức tạp, tôi cần nghe ý kiến của bác sĩ trước khi quyết định sẽ chọn phương pháp điều trị nào”.
Bạn hãy nhớ rằng thái độ và cách trò chuyện của bạn với các bác sĩ hay các chuyên gia sức khỏe sẽ làm thay đổi thái độ của họ đối với bạn trong suốt quá trình điều trị.
Những điều nên và không nên nói khi trò chuyện với bác sĩ
“Suýt nữa tôi đã tự kết liễu đời mình nhưng quân sư của tôi là người theo chủ nghĩa thật thà tuyệt đối; vì thế, nếu tôi tự tử, họ sẽ bắt tôi bồi thường cho cả quãng thời gian mà lẽ ra tôi còn phải tiếp tục điều trị.”
- Woody Allen, nghệ sĩ hài người Mỹ
Konrad Adenauer (1876-1967), vị Thủ tướng đầu tiên của Cộng hòa Liên bang Đức sau Thế chiến thứ hai, mắc phải căn bệnh cúm rất nặng khi ông bước sang tuổi chín mươi. Vị Thủ tướng liên tục quở trách vị bác sĩ đang chữa trị cho mình vì đã không giúp ông nhanh chóng hồi phục.
Vị bác sĩ trả lời với vẻ khó chịu:
- Tôi không phải là phù thủy nên tôi không thể giúp ngài trẻ lại được!
- Ta không yêu cầu ông phải làm thế! – Adenauer đáp lại. – Tất cả những gì ta muốn là ta mau chóng được khỏe lại để tận hưởng tuổi già.
Một thái độ cáu kỉnh và những lời nói thiếu kiên nhẫn sẽ chỉ khiến các bác sĩ khó chịu và không còn hứng thú để giúp bạn nữa. Vì vậy, bạn cần ghi nhớ những việc nên và không nên sau đây khi nói chuyện cùng các chuyên gia sức khỏe.
Nên:
• Trình bày cặn kẽ và chính xác bệnh tình của bạn. Các bác sĩ sẽ rất muốn biết về các triệu chứng của bạn để đưa ra phương pháp điều trị tốt nhất.
• Hãy thành thật nói ra những điều đang làm bạn lo lắng và nói rõ bạn đã mắc phải những triệu chứng này trong bao lâu, dù điều này có thể khiến bạn ngượng ngùng.
• Chú ý lắng nghe và đừng ngắt lời bác sĩ. Sau đó, hãy yêu cầu họ giải thích những điều bạn chưa hiểu.
• Hãy hỏi thăm về lịch làm việc của bác sĩ bởi bạn cần ở họ một sự chú tâm tuyệt đối, tuy nhiên bạn không nên hỏi quá chi tiết hoặc đề cập đến những việc ngoài lề.
• Kiểm tra mức độ hiểu của bạn bằng cách xác nhận lại những ý kiến, lời khuyên của bác sĩ.
Không nên:
• Tự đề xuất cách chữa trị - chỉ nên đề cập đến các triệu chứng bạn đang mắc phải.
• Mong đợi bác sĩ là những người có phép màu.
• Tỏ ta hung hăng và giận dữ nếu bác sĩ nói ra những điều bạn không muốn nghe.
• Phàn nàn về những bác sĩ khác trước mặt bác sĩ của bạn.
• Lơ là với những lời khuyên của bác sĩ.
Như thế, giờ bạn đã biết cách trò chuyện cùng bác sĩ của mình cũng như những điều nên và không nên khi đối thoại với họ. Tuy nhiên, bạn có thể làm gì trong trường hợp bạn không hài lòng hoặc bất đồng ý kiến với các bác sĩ? Lúc này, bạn đừng lưỡng lự mà hãy tìm ngay một chuyên gia sức khỏe khác.
Cách nói lời phàn nàn với các chuyên gia sức khỏe
“Anh ta làm bác sĩ đã được một năm và có hai bệnh nhân, à không, ba bệnh nhân – đúng rồi, ba bệnh nhân.
Tôi từng đến dự đám tang của họ mà.”
- Mark Twain (1835-1910), văn hào người Mỹ
Đôi khi, ngay cả những chuyên gia sức khỏe giỏi nhất cũng không thể hoàn toàn làm hài lòng các bệnh nhân của mình. Tuy nhiên, bạn không nhất thiết phải bỏ qua mọi việc. Bạn có quyền lên tiếng nếu bạn cảm thấy không hài lòng với các bác sĩ, y tá hoặc các chuyên gia sức khỏe. Sau đây là những gợi ý:
1. Khẳng định những thông tin quan trọng
Nếu bác sĩ, y tá và các chuyên gia sức khỏe có ý ngược đãi hoặc không điều trị cho bạn đúng cách, hãy ghi nhận sự việc này kèm theo ngày giờ và những người có liên quan. Hãy điềm tĩnh và trình bày bức xúc của mình với bác sĩ trưởng khoa hoặc những người có thẩm quyền bằng một giọng nói ôn hòa. Thái độ tiêu cực lúc này chỉ khiến tình hình xấu hơn mà thôi. Một số cách giúp bạn bày tỏ lời phàn nàn như sau:
“Tôi nghĩ ông/bà cần biết rằng...”
“Tôi rất không hài lòng khi trợ lý của ông/bà bảo tôi phải...”
“Tôi rất giận trước cách điều trị của…”
2. Chủ động đưa ra những đề nghị mà bạn cho rằng sẽ có tác dụng
Hầu hết các bác sĩ, y tá và chuyên gia sức khỏe đều khá cởi mở trước những lời đề nghị của bạn. Tuy nhiên, bởi vì bạn không có kiến thức chuyên môn nên hãy hạn chế đưa ra những lời nhận xét, hoặc đề xuất cách chữa trị, ngoại trừ một số phương pháp chữa trị thông thường.
Chẳng hạn, một bệnh nhân cao tuổi có thể nói:
“Thưa bác sĩ, hệ thống trả lời tự động qua điện thoại ở văn phòng của ông khiến những bệnh nhân lớn tuổi như tôi cảm thấy rất khó chịu bởi vì chúng tôi cần gặp trực tiếp bác sĩ hoặc một người nào đó cũng được. Có lẽ ông nên thiết lập lại toàn bộ hệ thống để khi bệnh nhân gọi đến có thể nói chuyện với một nhân viên nào đó ngay lập tức. Hơn nữa, tôi nghĩ ông cũng nên nhắc nhở nhân viên trực điện thoại phải tỏ ra mềm mỏng và lịch sự hơn với bệnh nhân.”
Sau đây là một vài cách khác bạn có thể áp dụng khi muốn đưa ra đề nghị với bác sĩ:
“Nếu có thể đề nghị, tôi muốn...”
“Giải pháp có thể giúp việc này không xảy ra lần nữa chính là...”
“Có lẽ ông/bà nên tìm cách giải quyết sự việc này nếu ông/bà muốn...”
3. Tin tưởng rằng vấn đề sẽ được giải quyết
Bác sĩ, y tá và các chuyên gia về sức khỏe cần biết rằng nếu bạn không hài lòng với dịch vụ của họ, bạn sẽ mong họ sớm có cách cải thiện tình hình. Đây không phải là một lời đe dọa, chỉ đơn giản là bạn có thể khẳng định rằng bạn có quyền chọn lựa những nơi có dịch vụ tốt hơn. Bạn có thể tham khảo vài cách nói sau đây:
“Nếu vấn đề này xảy đến với tôi thì tôi chắc nó cũng xảy đến với người khác. Tôi tin rằng ông/bà không bao giờ muốn bệnh nhân (khách hàng) của mình sẽ rơi vào trường hợp tương tự.”
“Nhiều năm qua, tôi đã rất hài lòng với dịch vụ chăm sóc y tế ở đây, vì thế tôi hy vọng ông/bà sẽ nhanh chóng xem xét để giải quyết việc này.”
“Tôi thật sự mong rằng ông/bà sẽ cân nhắc và giải quyết ngay sự việc này.”
Cách bày tỏ lòng biết ơn đối với các chuyên gia sức khỏe
“Bác sĩ của tôi rất tốt. Một lần vào năm 1955 khi tôi không thể kham nổi chi phí của cuộc phẫu thuật, ông ấy đã cho sửa các tấm phim X-quang của tôi, thay vì chụp phim mới.”
- Joey Bishop, nghệ sĩ hài người Mỹ
Hãy thân thiện với các y tá
Mỗi khi đến bệnh viện, bạn luôn cần sự giúp đỡ của các y tá, bất kể ngày hay đêm. Vì vậy, một thái độ thân thiện và gần gũi sẽ giúp bạn nhận được sự chăm sóc và hỗ trợ tận tình. Một vài bí quyết giúp bạn xây dựng mối quan hệ với các y tá như sau:
• Tỏ thái độ thân thiện và tôn trọng.
• Hợp tác để cuộc điều trị mang lại kết quả tốt.
• Các y tá có thể sẽ khiến bạn cảm thấy thoải mái hơn nếu bạn nói với họ bạn cảm thấy thế nào, bạn cũng có thể đưa ra một số đề xuất nhằm giúp cho tiến trình trị liệu được dễ dàng hơn.
• Tuy rằng các y tá không có chuyên môn sâu như bác sĩ nhưng họ vẫn có thể trả lời một số câu hỏi của bạn.
• Nhiều bệnh nhân đôi khi không giữ được bình tĩnh. Lời khuyên là: bạn không nên mất bình tĩnh trước các y tá đang đảm nhiệm việc chăm sóc cho mình.
• Hãy nhớ rằng các y tá cần phải tuân theo trình tự các bước trị liệu mà có thể bạn không thích nhưng chúng sẽ giúp bạn cảm thấy khá hơn.
• Trò chuyện một cách dí dỏm và thân tình với các y tá về những quan tâm của họ.
Frank Sinatra từng bị ngất xỉu nhiều lần. Ông đến gặp bác sĩ để kiểm tra sức khỏe. Sau khi khám xong, bác sĩ hỏi:
- Thu nhập của ông thế nào, Ông Sinatra?
- Khoảng từ 400 nghìn cho đến một triệu đô-la mỗi năm. – Sinatra trả lời – Nhưng sao ông lại hỏi chuyện này?
- Trong trường hợp này thì tôi khuyên ông nên tăng cường chăm sóc cho bản thân đi, hãy mua thức ăn về tẩm bổ, ông đang bị suy dinh dưỡng nặng đấy.
Bác sĩ, y tá hay các chuyên gia sức khỏe đều cần có kiến thức chuyên môn và một số kỹ năng quan trọng khác. Tuy nhiên, ngay cả khi những lời khuyên của họ không hơn những điều bạn đã biết thì chí ít, họ cũng xứng đáng nhận lời cảm ơn từ bạn. Đáng tiếc, hầu hết các bệnh nhân thường chỉ đưa ra những lời phàn nàn. Không bao giờ là quá muộn – hoặc quá sớm – để bày tỏ lòng biết ơn của bạn đến các bác sĩ, y tá – những người trực tiếp chữa trị cho bạn. Cũng như mọi người, họ luôn cố gắng làm tốt nhiệm vụ của mình và họ sẽ rất phấn khởi nếu nhận được lời khen chân thành từ bạn. Bạn có thể áp dụng những cách thức sau đây để bày tỏ lòng biết ơn của mình:
• Nếu lời nhận xét của bạn mang tính tích cực, đừng ngần ngại bày tỏ chúng:
“Tôi chỉ muốn nói rằng tôi rất vui khi được các nhân viên của ông/bà chữa trị tận tình trong thời gian vừa qua.”
• Một số cách giúp bạn bày tỏ lòng biết ơn:
“Tôi muốn ông/bà biết rằng tôi đánh giá rất cao việc...”
“Tôi xin chân thành cảm ơn những nỗ lực mà ông/bà đã dành để chữa trị cho tôi.”
“Những chuyên gia sức khỏe như ông/bà thật không nhiều, và tôi chỉ muốn nói lời cảm ơn vì...”
• Khẳng định những kết quả tốt mà bạn nhận được nhờ vào sự điều trị, chăm sóc, tư vấn của các bác sĩ, y tá và các chuyên gia sức khỏe. Hãy nói cụ thể khi bạn đưa ra một lời khen hay những nhận xét mang tính tích cực của mình để họ có thể hiểu bạn thật sự hài lòng với những dịch vụ của họ. Chẳng hạn, bạn có thể nói:
“Tôi đã rất lo lắng khi đến gặp ông/bà, nhưng sự thân thiện và tận tâm của cô y tá trong văn phòng đã khiến tôi quên mất rằng mình đang ở phòng khám bác sĩ.”
“Trước khi ông/bà giúp tôi điều trị, tôi đã chuẩn bị tinh thần sẽ phải chịu sự điều trị chăm sóc ngay tại nhà. Nhưng ông/bà đã khiến tôi nhận ra tôi vẫn còn khả năng tự chủ cao hơn là tôi nghĩ.”
• Khi tìm đến các chuyên gia trị liệu hay các chuyên gia sức khỏe, có thể bạn sẽ phải điều trị trong thời gian dài. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có cách để từ chối tiếp nhận những lời khuyên từ phía họ. Chẳng hạn, bạn có thể nói:
“Tôi muốn cảm ơn về tất cả những điều ông/bà đã dành cho tôi trong suốt thời gian qua. Và bây giờ, tôi nghĩ mình đã có thể tự xoay xở.”
“Tôi cảm thấy quá trình trị liệu của ông/bà đã có tác dụng rất tốt đối với tôi, nhưng tôi quyết định sẽ kết thúc ở đây.”
• Sau đây là một số lời khen mà bạn có thể dành cho các bác sĩ, y tá và các chuyên gia sức khỏe:
“Ông/bà đã thật sự cải thiện khả năng... của tôi.”
“Tôi cảm thấy sức khỏe khá lên nhiều kể từ lúc...”
“Ông/bà đã tạo nên một sự thay đổi lớn trong cuộc đời tôi.”
“Tôi rất biết ơn những điều ông/bà đã dành cho tôi.”
Sau khi bày tỏ lòng biết ơn của bạn với bác sĩ, y tá và các chuyên gia sức khỏe, trước khi chào tạm biệt, bạn nên nói rằng:
“Tôi muốn ông/bà biết rằng tôi thật sự rất biết ơn vì sự chăm sóc tận tình và các phương pháp điều trị của ông/bà. Một lần nữa xin chân thành cảm ơn những gì mà ông/bà đã dành cho tôi.”
“Tôi rất biết ơn về những nỗ lực của ông/bà. Xin cảm ơn.”
“Ông/bà đã khiến cuộc sống của tôi thay đổi hoàn toàn. Tôi thật sự không biết phải làm sao để bày tỏ lòng biết ơn của mình đối với ông/bà đây.”
Những lời cảm ơn đối với các chuyên gia sức khỏe sẽ giúp mối quan hệ giữa bạn và họ thêm gần gũi, thân tình. Bạn sẽ nhận được sự tận tâm và thái độ ân cần từ phía họ nếu biết cách lắng nghe và sử dụng ngôn từ thích hợp. Chính điều này sẽ giúp bạn nhận được sự chăm sóc y tế tốt hơn.