“Bạn là bầu trời.
Mọi thứ khác đều chỉ là thời tiết”
- Pema Chödrön, tác giả của cuốn sách When Everything Falls Apart (tạm dịch: Khi mọi thứ tan vỡ)
C
hánh niệm là trạng thái kì diệu để tiếp xúc với những cảm xúc sâu sắc nhất trong bạn, có khả năng tạo cảm hứng cho sự thay đổi lớn. Bạn có thể không nhận thức được nó, nhưng bạn thực hành chánh niệm mỗi ngày một cách tinh tế.Khi bạn dừng lại để ngắm nhìn một buổi chiều hoàng hôn tuyệt đẹp. Bạn nhìn thấy thứ gì đó đẹp đến mức khiến bạn rơi nước mắt. Bạn nhận thức được những nỗi đau của người khác và bạn cố gắng giúp đỡ. Bạn đang chuyển sang tư duy tập trung vào sức mạnh của mình và kết nối bản thân sâu sắc hơn thông qua chánh niệm.
Chánh niệm là tâm trí của bạn hiện hữu trong giây phút hiện tại. Khi bạn tập trung vào hiện tại, bạn sẽ không lo lắng về tương lai hoặc tiếc nuối quá khứ. Bạn ở đây, tại thời điểm này. Với chánh niệm, bạn biến những suy nghĩ của bản thân trở thành khái niệm đơn giản với những nhiệm vụ hiện tại. Cuộc sống trở lên ít phức tạp hơn khi bạn tập trung vào khoảnh khắc này và những hoạt động đơn giản như hít thở.
Khi bạn tập trung vào tương lai theo cách tiêu cực, bạn đang mời gọi sự đau khổ. Trong kí ức về quá khứ, chúng ta trải qua sự tiếc nuối về những thứ mà chúng ta không còn có thể có, hoặc những thứ mà chúng ta không thể nhận được. Trong những kế hoạch tương lai, chúng ta lo lắng về những thứ mà chúng ta có thể chẳng bao giờ đạt được, hoặc dự đoán những điều có thể khiến bản thân thất vọng.
Hơi thở là một công cụ mạnh mẽ được sử dụng trong chánh niệm. Khi chúng ta có thể tập trung vào hơi thở của bản thân trong thời gian bồn chồn hoặc suy nghĩ lo lắng, chúng ta bình tĩnh và bị thu hút vào thế giới của sự tĩnh lặng.
Tâm trí chúng ta giống như những chuyến tàu tốc hành. Một phút, chúng đã là quá khứ, cố gắng tìm lại những kí ức cũ đã ngủ yên; phút tiếp theo, chúng tới tương lai, dự đoán những sự kiện gần như không bao giờ xảy ra.
Khi tâm trí ở tại quá khứ hay tương lai, chúng ta chuyển sang tư duy sợ hãi. Chúng ta không thể có quyền lực điều khiển những vùng đó. Chúng ta chỉ có thể có những điều ở thời điểm hiện tại.
Không có gì thực sự tồn tại trong quá khứ hoặc tương lai. Chúng ta đang phải liên tục đấu tranh với chính mình để giữ được sự tập trung ở thời khắc hiện tại. Sợ hãi khiến chúng ta trở nên thiếu tập trung. Sợ hãi phân tán những suy nghĩ của chúng ta theo gió và hi vọng chúng sẽ quay lại với những điều giá trị. Nhưng không bao giờ là như vậy.
Chánh niệm ngụ ý rằng bạn luôn kiểm soát được tâm trí của mình. Khi bạn nhận thức được suy nghĩ của mình như khi chúng đang diễn ra và có thể khiến chúng tập trung vào những gì bạn muốn, mọi thứ khác sẽ biến mất. Tập trung vào hơi thở là một điều đơn giản mà hầu hết mọi người đều bỏ qua.
Bạn có thể không thoải mái khi thiền định và tin rằng phàn nàn hoặc nói về vấn đề của bạn với người khác là cách để giải tỏa. Có thể chia sẻ những vấn đề và tình huống của bản thân với người khác là rất tốt, nhưng bạn phải cẩn thận với những người mà bạn chia sẻ. Ví dụ, nếu bạn luôn tin tưởng bạn thân, nhưng anh ấy hoặc cô ấy luôn nói với bạn về những điều đáng sợ, bạn sẽ cảm thấy sợ hãi hơn sau khi chia sẻ vấn đề của mình. Chu kì của sợ hãi sẽ lặp lại và bạn sẽ không đạt được bất cứ điều gì.
Nhưng nói chuyện với một người không phán xét và có một trí tuệ vững chắc, bạn sẽ cảm thấy mình tập trung hơn. Hãy nhớ rằng, sợ hãi sản sinh ra sợ hãi. Chánh niệm hỗ trợ cho một tâm trí tích cực.
Sự thiếu tự tin sẽ luôn tồn tại trong một tâm trí sợ hãi. Nó đến khi bạn trốn trong bóng tối của quá khứ, nó nói với bạn rằng, “Giá tôi có…” Hoặc, khi bạn đang căng thẳng nhìn về tương lai xa, nó thì thầm, “Nếu tôi có thể…”
Cả quá khứ lẫn tương lai đều đặt tâm trí sợ hãi của bạn ở mức báo động. Bạn cảm thấy căng thẳng, lo lắng và bất an. Hạnh phúc, đầy đủ và nhận thức rõ mục đích chỉ có thể tìm thấy trong những điều bạn đang làm ở khoảnh khắc hiện tại. Quá khứ thất bại của bạn, thậm chí cả quá khứ thành công, đã làm trọn vai trò của nó rồi.
Hãy lấp đầy tâm trí bằng khoảnh khắc hiện tại của bản thân. Thói quen nào bạn đang xây dựng ở hiện tại? Những từ ngữ mạnh mẽ nào mà bạn đang dùng để giao tiếp ngay bây giờ? Bạn nghĩ như thế nào về mọi thứ? Có phải bạn đang dành thời gian hiện tại để làm những điều mà bạn thích? Bạn đang tập trung vào mục tiêu khiến bạn hạnh phúc ngay bây giờ chứ?
Lấp đầy tâm trí là việc xây dựng sự nhận thức trong mỗi hành động, mỗi nhiệm vụ, bất kể bao nhiêu lâu, để rồi bạn có thể ở trung tâm của nó và tập trung vào nó.
Thực hiện đam mê của bạn là một trạng thái của chánh niệm. Ví dụ, ngay bây giờ tôi đang viết cuốn sách này. Việc viết nó diễn ra ngay lúc này, thay vì chỉ nghĩ về nó. Để rồi sắp tới đây trong tương lai, có thể vài ngày hoặc vài tháng nữa thôi, bạn sẽ được trải nghiệm với những con chữ này. Và tương lai đấy chỉ thực sự đến khi ngay bây giờ tôi tập trung vào việc viết lách của tôi.
Những gì tôi làm bây giờ sẽ có ảnh hưởng tới tương lai, bởi vì tôi đang tạo ra một số điều để chia sẻ với mọi người, và tôi đang tận hưởng nó ở hiện tại. Nếu độc giả thích những gì họ đọc ở đây, họ có thể chia sẻ nó với bạn bè của họ.
Với tôi, làm việc bây giờ – thay vì trì hoãn nó – giúp làm giảm nỗi sợ hãi thất bại trong tôi. Nếu tôi thực hiện đam mê của bản thân ngay hôm nay, làm sao tôi có thể thất bại kia chứ.
Nếu tôi lãng phí cả ngày của mình để xem các chương trình phát lại trên truyền hình, tôi sẽ lo sợ rất nhiều vì tôi đã mất 4-6 giờ trong cuộc đời mình mà tôi không thể lấy lại. Khi bạn tiêu phí thời gian của bản thân vào những hoạt động hòng trốn tránh nỗi sợ hãi, chính là bạn đang mời gọi nỗi sợ hãi đến với cuộc sống của mình. Nó thấm vào tâm trí bạn, và bạn sẽ già đi nhanh chóng.
Chánh niệm là phương thức mạnh mẽ để sống với hiện tại. Đấy không chỉ là một kĩ thuật mà bạn thực hành vì bạn cảm thấy thích nó, chánh niệm còn là một con đường phát triển tuyệt vời trong mọi điều mà bạn thực hiện. Nếu bạn thực hành ở thời điểm hiện tại, tâm trí sợ hãi và ám ảnh của bạn về những sự kiện trong quá khứ lẫn tương lai sẽ không thể ngáng trở bạn nữa.
Đó là con đường làm chủ bản thân: Hãy ở lại vị trí của bạn và làm những điều quan trọng thuộc về bạn. Bất kể những người khác chạy đua xung quanh, cố gắng để tìm xem điều gì đã xảy ra trong quá khứ, hoặc tưởng tượng về tương lai chưa bao giờ đến. Khi thế giới hỗn loạn, bạn đang yên bình với bản thân mình.
Bạn không cần đến trị liệu hàng năm, và bạn không cần đợi tới khi mọi thứ tốt đẹp hơn. Bạn không cần phải nói dối với bản thân: “Nỗi sợ hãi sẽ biến mất khi cuộc sống của mình hoàn hảo.” Cuộc sống sẽ không bao giờ hoàn hảo, sẽ không bao giờ. Bạn có thể trải qua những khoảnh khắc hoàn bảo, nhưng bạn sẽ không bao giờ có được cuộc đời hoàn hảo.
Phấn đấu cho sự hoàn hảo, đấy chỉ là một cách khác để tâm trí bạn thuyết phục bạn rằng, vào một thời điểm nào đấy trong tương lai khi mọi thứ tốt hơn, nỗi sợ hãi của bạn có thể sẽ được kiểm soát. Nhưng không, bạn chỉ có thể vượt qua sợ hãi ở chính thời khắc hiện tại.
Tất cả những gì bạn cần làm là dừng những suy nghĩ tiêu cực của mình và nhìn vào sự hoàn hảo ở hiện tại. Hạnh phúc của bạn không phải là việc một ngày nào đó, mà là việc ngay bây giờ. Điều đấy đang diễn ra ngay lúc này.
Đây là cách mà chúng ta tự lừa dối bản thân về những cuộc sống hoàn hảo:
• Tôi sẽ hạnh phúc khi cuối cùng tôi có đủ tiền;
• Tôi sẽ hạnh phúc khi tôi nhận được công việc hoàn hảo;
• Tôi sẽ hạnh phúc khi cuối cùng tôi có thể trả hết nợ;
• Tôi sẽ hạnh phúc khi tôi có kì nghỉ dài;
• Tôi sẽ hạnh phúc khi tôi tìm được người yêu hoàn hảo, v.v.
Khi bạn bị kéo vào những sự kiện tương lai, chánh niệm sẽ mất đi sức mạnh của nó. Hiện giờ, bạn đang sống trong trạng thái chiến tranh với tâm trí của chính mình. Nó là một vòng lặp vô tận được củng cố bởi niềm tin rằng bạn sẽ hạnh phúc “một ngày nào đó” chứ không phải hôm nay. Cho tới khi ngày đó đến, bạn chỉ thấy mình vẫn mắc kẹt trong một tâm trí sợ hãi.
Một tâm trí sợ hãi là một tâm trí phải chịu đựng. Hãy nhìn vào tất cả những người sợ hãi xung quanh bạn. Nhìn họ có hài lòng và hạnh phúc không? Họ đang sống với giấc mơ của họ chứ? Rất có thể họ đã nuôi dưỡng tâm trí sợ hãi, và để thoát khỏi nó, họ đang nắm bắt một thời điểm trong tương lai khi cho rằng mình sẽ bớt sợ hãi hơn.
Hãy bắt đầu thực hành lối sống chánh niệm của bạn ngay ngày hôm nay. Hãy biến nó trở thành một lối sống, chứ không chỉ là một điều gì đó mà bạn làm một chút khi có thời gian rảnh. Bạn sẽ trau dồi mức độ tư duy sâu hơn, tập trung vào các hành động ngày hôm nay để xây dựng một ngày mai tốt đẹp hơn. Quá khứ là quan trọng, nhưng chỉ đóng vai trò như một lời nhắc nhở bản thân bạn đã tiến bao xa, còn lại không có gì để làm với quá khứ nữa.
Còn tương lai, nó chỉ được xây dựng dựa trên những gì bạn làm hôm nay. Nếu bạn muốn đoán trước tương lai của mình, hãy nhìn vào những gì bạn thực hiện ngay lúc này. Như chúng ta đã thảo luận, bạn có thể neo đậu ở hiện tại bằng cách tránh xa những hoạt động trí óc làm lãng phí cuộc đời bạn.
Bằng cách chuyển từ vô tâm sang chánh niệm, thái độ của bạn sẽ thay đổi hoàn toàn. Chánh niệm thúc đẩy mức độ tập trung cao hơn. Bạn có thể dễ dàng đánh giá những suy nghĩ sợ hãi của mình từ một tâm trí yên bình, hơn là từ một tâm trí đang cố gắng chạy trốn.